'Mùa đông không lạnh' trong 2015 vì El Niño

Mức nhiệt độ trung bình tuần tăng hơn 3 độ C trong năm nay,ùađôngkhônglạnhtrongvìElNiñlịch thi đâu cao hơn mốc đỉnh điểm vào 1997

El Niño năm nay mạnh nhất?

Có nhiều cách khác nhau để đo sức mạnh của El Niño, một trong những hiện tượng thời tiết xảy ra theo định kỳ khi nhiệt độ bề mặt nước biển vùng xích đạo Thái Bình Dương bị ấm lên bất thường. Để dễ hình dung hơn, vùng để đo tác động của hiệu ứng El Niño lên nhiệt độ bề mặt nước là vùng nằm ở giữa 90 độ kinh Tây và 160 độ kinh Đông, giữa 5 độ Bắc và 5 độ Nam 2 bên đường xích đạo. Giới nghiên cứu chuyên ngành gọi đó là vùng Niño 3.4.

Theo các phân tích mới nhất từ Cơ quan Khí quyển và Đại Dương Mỹ (NOAA), nhiệt độ trung bình hàng tuần tại khu vực Thái Bình Dương hiện nay đã tăng hơn mức bình thường 3 độ C, thiết lập nên một kỷ lục cao chưa từng thấy. So với các giai đoạn trước đó, mức nhiệt độ đã cao hơn kỷ lục 2,8 độ C từng được thiết lập vào giai đoạn tuần tương tự tính tới ngày 26/11/1997, giai đoạn El Niño mạnh nhất từng được ghi nhận cho đến nay.

Trong khi đó, độ biến động nhiệt độ mặt nước biển tại khu vực trung tâm xích đạo Thái Bình Dương (một trong những chỉ số đánh giá cường độ của El Nino) đang tiếp tục tăng dần và có khả năng đạt giá trị cao nhất (khoảng 2,1 - 2,3 độ C) vào những tháng cuối năm 2015.

Biến động nhiệt độ mặt nước biển tăng cao trong mùa đông này

Theo các nhà khoa học của NOAA, hiệu ứng El Niño dự kiến sẽ tiếp tục đạt đỉnh điểm tại Bắc Bán Cầu trong suốt mùa đông giai đoạn chuyển tiếp 2015 - 2016. Các điều kiện thời tiết sẽ có sự chuyển biến trong khoảng thời gian từ cuối xuân hoặc đầu hè 2016. Tuy nhiên, chưa rõ mức độ tác động của El Niño sẽ mạnh tới mức như thế nào bởi luôn tồn tại một giới hạn hữu hạn về lượng nước ấm trên bề mặt đại dương.

Nếu như El Niño chỉ xảy ra trong mùa đông 2015 - 2016, thậm chí kéo dài tới hết mùa xuân 2016, đây có thể là một những đợt El Niño kéo dài nhất trong vòng 60 năm vừa qua kể từ khi chương trình quan trắc hiện tượng ENSO bắt đầu.

Tuy nhiên, nhiều số liệu phân tích khác cho rằng El Niño năm nay vẫn chưa phải mạnh nhất nếu như so với hai sự kiện lớn nhất từng diễn ra kể từ năm 1950, giai đoạn mùa đông 1982 - 1983 và 1997 - 1998.

Ví dụ nền nhiệt độ trung bình tháng 8 - 10 năm nay tăng khoảng 1,7 độ C ở vùng Niño 3.4. Trong khi, mức tăng đó vào cùng thời gian năm 1997 lên tới gần 2 độ C. Ngoài ra, nhiều nhà khoa học dẫn số liệu đo đạc được từ nhiệt độ và khí quyển của Multivariate ENSO Index cho thấy, giai đoạn 1982 - 1983 vẫn là giai đoạn El Niño mạnh mẽ nhất kể từ năm 1950.

Tác động khôn lường

Bất kể mùa đông năm nay có thực sự "đạt đỉnh" El Niño so với những mùa đông trước hay không nhưng đối với Mỹ, đặc biệt vùng bờ biển phía Tây sẽ là nơi phải gánh mối lo nhất.

Theo số liệu điều tra bảo hiểm lũ lụt do Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Liên Bang cấp phát, kể từ năm 1978 đã có 37,4% yêu cầu thanh toán trong khoảng thời gian 4 năm 1982, 1983, 1997 và 1998. Cả 4 năm đều rơi vào khoảng thời gian El Niño động mạnh mẽ khiến lượng mưa đổ xuống quá nhiều tại một số bang miền Tây nước Mỹ gây ra ngập lụt.

Nước biển ấm lên sẽ làm lượng mưa đổ xuống nhiều hơn

Đặc biệt, lũ lụt sẽ càng trở nên nghiêm trọng hơn tại các tiểu bang đã phải vật lộn với nạn hạn hán trong suốt mùa hè vừa qua, ví như bang California.

Khi mặt đất trở nên khô cứng, điều này sẽ ngăn cản khả năng hấp thu nước mưa trong thời gian ngắn và dẫn tới hiện tượng lũ ống, lũ quét tại các vùng đồi núi hoặc gần rừng. Chưa kể, El Niño cũng tác động tới sự gia tăng của các cơn lốc xoáy ở miền Nam nước Mỹ và khiến cho nhiệt độ tại nhiều bang phía Bắc trở nên ấm hơn bao giờ hết.

Ngoài ra, ở những vùng lãnh thổ bị cháy rừng trước đấy, lượng cây vừa chết đi không có khả năng hấp thu được nhiều nước và sẽ "giúp" lũ quét mạnh hơn vào mùa mưa ngay sau đó.

Mùa đông không lạnh

Quay trở lại Việt Nam cũng là một quốc gia nằm ở khu vực Bắc Bán Cầu. Suốt trong một tháng gần đây, các trung tâm dự báo khí tượng thời tiết tại Việt Nam và nhiều quốc gia xung quanh đều ghi nhận mức nhiệt cao đáng kể ngay trong tháng 11 tại các tỉnh miền Bắc và bắc miền Trung, tháng vốn dĩ đã bắt đầu có nhiều đợt rét lớn của mùa đông.

Tuy vậy trong suốt nhiều tuần trở lại đây, nhiệt độ luôn duy trì ở ngưỡng 26 - 32 độ C. Mức nhiệt cao kèm theo nắng mạnh khiến nhiều người ra đường vẫn lầm tưởng đang trong khoảng thời gian của mùa hè với ánh nắng chói chang.

Đã bắt đầu vào đông nhưng tiết trời không hề lạnh

Theo Trung tâm Khí tượng thủy văn Quốc gia cho biết, nền nhiệt độ trung bình trong các tháng cuối năm nay ở miền Bắc có xu hướng cao hơn trung bình hàng năm từ 0,5 - 1 độ C. Thậm chí vào những tháng chính đông như tháng 12, tháng 1 và 2/2016, nhiệt độ trung bình vẫn sẽ giữ ở mức cao hơn so với nhiều năm. Nhiều chuyên gia dự đoán rằng, El Niño sẽ còn tiếp tục hoạt động mạnh từ nay cho tới hết năm và sau đó giảm dần về cường độ.

Trong các năm El Niño kỷ lục, hoạt động của bão, áp thấp nhiệt đới (ATNĐ) trên Biển Đông và ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam thường ít hơn trung bình nhiều năm. Ngoài ra trong các năm đó, El Niño thường xuất hiện dưới dạng những cơn bão mạnh hoặc hoạt động trái quy luật.

Đặc trưng của El Niño là sự đối nghịch khi nó gia tăng rất nhiều các hiện tượng thời tiết cực đoan trên Trái Đất. Nhiều nơi sẽ có lượng mưa khủng khiếp nhưng nhiều nơi sẽ cháy khô do hạn hán kéo dài. Do đó, chúng ta cần dự đoán thật sớm những nguy cơ tiềm ẩn có thể xảy ra do El Niño gây ra để kịp thời có phương pháp phòng tránh và khắc phục.