Mặc dù không tiết lộ thêm bất cứ thông tin gì mới nhưng những hình ảnh rò rỉ gần đây đã minh chứng cho tất cả những điều trước đây chúng ta từng đồn đoán liên quan đến thiết bị này.

Đúng như dự đoán, sẽ không có thiết kế tai thỏ, cũng không có thiết kế gì quá khác biệt, Moto G6 sẽ được trang bị màn hình hiển thị với tỷ lệ 18: 9 hợp thời trang. 

“Chúng ta đang có nhận thức sai lầm rằng điện thoại Trung Quốc không tốt, rằng sản phẩm của họ là đồ rẻ tiền”, Blaise nói. “Khoảng cách về giá có thể xóa nhòa nỗi lo đó. Với 150 euro, bạn còn sợ cái gì?”

Trong khi đó, Feng Yin, kỹ sư 32 tuổi, sở hữu một chiếc iPhone nhưng đang xem xét chuyển sang điện thoại Huawei. “Vài năm qua, công nghệ trên điện thoại Apple không có đột phát, trong khi công nghệ trên các mẫu điện thoại nội ngày một tốt hơn”, anh nói trong khi đang ghé thăm một cửa hàng của Huawei ở Thượng Hải. “Khác biệt ngày càng nhỏ”.

Apple và Samsung vẫn giữ vị trí số một tại nhiều thị trường cho những chiếc di động cao cấp nhất. Tuy nhiên những công ty như Huawei, Oppo, Xiaomi đang dần chiếm lĩnh phần còn lại bằng cách cạnh tranh sòng phẳng về giá bán cũng như trải nghiệm. Các nhà sản xuất này sử dụng những chiến dịch marketing khôn khéo đánh vào camera, thời lượng pin trên điện thoại của họ cũng như hợp tác với những người nổi tiếng để lôi kéo tập khách hàng mới.

Hai hãng nghiên cứu thị trường nổi tiếng nhất là Strategy Analyticsvà IDC cũng vừa có màn công bố khiến nhiều người lo ngại: lượng smartphone bán ra trong quý I/2019 của cả Samsung và Apple đều giảm so với cùng kỳ năm 2018.

Strategy Analyticscho biết Apple bán ra được 43,1 triệu chiếc iPhone trong quý II/2019, giảm 17% so với con số 52,2 triệu máy cùng kỳ năm ngoái (năm tài khóa).

Một số liệu đáng lo ngại khác của Apple là doanh thu từ iPhone đã giảm từ 38 tỷ USD trong quý II/2018 xuống còn 31 tỷ USD trong quý vừa qua. Giá trung bình của mỗi chiếc iPhone bán ra trong quý vừa qua cũng giảm còn 720 USD, so với mức 728 USD của năm ngoái, mặc dù hãng đã ra mắt chiếc iPhone đắt nhất, iPhone XS Max cuối năm 2018.

Những số liệu này cũng tương đồng với các số liệu do Counterpoint Researchcông bố. Theo báo cáo mới của công ty thống kê này, 4 mẫu điện thoại bán chạy nhất thế giới trong năm qua đều là iPhone, nhưng lại toàn là iPhone đời cũ. Cụ thể, iPhone X là điện thoại bán chạy nhất năm 2018, theo sau là iPhone 8, iPhone 8 Plus và iPhone 7.

Nhà sản xuất smartphone hàng đầu thế giới Samsung cũng suy giảm nhẹ về doanh số trong quý vừa qua. Theo IDC, Samsung bán được 71,9 triệu smartphone trong quý I, giảm nhẹ so với con số 78 triệu cùng kỳ năm ngoái. Mặc dù vẫn vững chắc ở vị trí số 1 và hơn 23% thị phần toàn cầu, khoảng cách giữa Samsung và Huawei đang thu hẹp lại.

Trong khi 2 gã khổng lồ công nghệ Mỹ, Hàn Quốc đều ghi nhận giảm doanh số thì Huawei lại có sự tăng trưởng mạnh mẽ. Theo số liệu của IDC, Huawei đã bán được 59,1 triệu smartphone trong quý I/2019, tăng 50% so với cùng kỳ năm ngoái.

"Không phải Apple, chúng tôi tin rằng Huawei hiện là đối thủ lớn nhất mà Samsung cần phải đối mặt”, Shobhit Srivastava, nhà phân tích tại Counterpoint Researchnhận định.

Tuy nhiên, thành tích của Huawei có thể sớm "tan thành mây khói" khi Google vừa đình chỉ một số hạng mục hợp tác với hãng. Gã khổng lồ tìm kiếm yêu cầu Huawei bàn giao tất cả các sản phẩm phần cứng, phần mềm có liên quan tới Google.

Điều này đồng nghĩa với việc những sản phẩm mang thương hiệu Huawei đã có mặt trên thị trường sẽ tiếp tục sử dụng bản Android hiện tại và không được cập nhật thêm. Các sản phẩm trong tương lai của Huawei, sẽ không có các dịch vụ Google như Gmail, YouTube, Google Play....

Việc không được cài đặt các dịch vụ của Google sẽ khiến cho smartphone của Huawei khó có thể cạnh tranh với điện thoại từ các nhà sản xuất lớn khác. Trang CNN nhận định việc này gần như dập tắt tham vọng trở thành "bá chủ" ngành smartphone của Huawei.

Trên thực tế, Huawei cho biết công ty đã chuẩn bị sẵn sàng cho lệnh cấm này từ nhiều năm trước. Ông Richard Yu, Giám đốc điều hành Huawei chia sẻ rằng hãng đã nghiên cứu hệ điều hành mới thay thế cho Android từ năm 2012 và sẽ tung ra vào mùa thu năm nay. Hệ điều hành này sẽ vẫn hỗ trợ các ứng dụng Android.

Hiện tại, Bộ Thương mại Mỹ đã ký quyết định cho phép Huawei tiếp tục sử dụng phần mềm, thiết bị của Mỹ cho đến ngày 19/8. Tuy nhiên, với tình hình quan hệ Mỹ - Trung vẫn đang diễn ra ngày càng căng thẳng, chưa rõ lệnh cấm với Huawei sẽ kéo dài đến khi nào. Scandal này đã ảnh hưởng không nhỏ đến danh tiếng và niềm tin từ người dùng vào tương lai smartphone của hãng. 

Trong khi Apple, Samsung và Huawei đang cạnh tranh khốc liệt để giành thị phần, những cái tên gạo cội một thời như Sony, HTC hay LG lại hoàn toàn vắng bóng và không được nhắc đến. LG xuất hiện một cách mờ nhạt trong báo cáo của Counterpoint Researchvới 2% thị phần trong quý I/2019, tương ứng với 6,8 triệu thiết bị bán ra.

Từ vị thế của những ông lớn trên thị trường di động, Sony, LG và HTC đã nhanh chóng bị bỏ lại phía sau, thị phần giảm dần và đứng trên bờ vực diệt vong.

Sony từng là một thế lực hùng mạnh trên thị trường điện thoại di động. Tại thời điểm 2007, liên doanh Sony Ericsson chiếm 9% doanh số toàn cầu. Sau khi mua lại toàn bộ cổ phần trong liên doanh và đổi tên thành Sony Mobile vào năm 2011, nhà sản xuất đến từ Nhật Bản vẫn nắm giữ 5% thị trường smartphone trong năm 2013 và hướng mục tiêu trở thành thương hiệu lớn thứ 3 toàn cầu vào năm kế tiếp.

Tuy nhiên, họ đã trượt dài kể từ thời điểm đó. Doanh số teo tóp dần, số lượng model phát hành và doanh số bán ra giảm theo thời gian. Thậm chí Sony Mobile đã bắt đầu rút khỏi một số thị trường có tính cạnh tranh cao như Đông Nam Á, Trung Đông.

Theo báo cáo tài chính gần đây, năm 2018 công ty này xuất xưởng 6,5 triệu chiếc điện thoại thông minh, giảm 50% so với con số 13,5 triệu máy trong năm 2017. Tuy nhiên, khoản lỗ trong năm 2018 tăng lên đến 870 triệu USD, cao hơn mức 247 triệu USD của năm 2017. Điều này cho thấy mảng kinh doanh điện thoại di động của Sony ngày càng đi xuống.

Đầu tháng 1, trang Slashgear đưa tin Sony sẽ sớm rút khỏi thị trường điện thoại di động ở Đông Nam Á và Trung Đông. Trên thực tế, hãng đã thu hẹp các hoạt động kinh doanh, đóng cửa một số cửa hàng chính thức tại Malaysia, Singapore.

Tháng 4, Sony đã đóng cửa một nhà máy sản xuất smartphone ở Trung Quốc. Tuy nhiên, công ty cho biết sẽ không chấm dứt hoạt động kinh doanh điện thoại. Những chiếc smartphone vẫn sẽ được sản xuất tại một nhà máy ở Thái Lan.

LG là thương hiệu điện thoại lớn trên phạm vi toàn cầu, đặc biệt là tại các thị trường khó tính như Bắc Mỹ. Tuy nhiên sự sa sút liên tục trong những năm qua đang dần giết chết nhà sản xuất smartphone lớn thứ hai Hàn Quốc. Nếu như năm 2014 LG Mobile lập kỷ lục doanh thu 3,19 tỷ USD thì 4 năm sau, con số tăng trưởng là âm 26%.

Theo báo cáo kết quả kinh doanh mới nhất trong quý I/2019, bộ phận LG Mobile đạt doanh thu 1,34 tỷ USD, lỗ 181 triệu USD. Khoản lỗ này cao hơn 30% so với quý I/2018 và là khoản lỗ hàng quý thứ 4 liên tiếp của bộ phận LG Mobile.

Tuy nhiên, hãng vẫn tiếp tục duy trì đều đặn việc ra mắt các sản phẩm cao cấp như LG G8 ThinQ hay gần đây nhất là mẫu V50 ThinQ. Mới đây theo Reuters, LG đang có kế hoạch đóng cửa nhà máy sản xuất smartphone tại nhà Hàn Quốc và chuyển dây chuyền sản xuất sang Việt Nam nhằm cải thiện lợi nhuận, cắt lỗ và tăng khả năng cạnh tranh.

“Chuyển nhà máy sang Việt Nam là một quyết định rất hợp lý. Nơi đây có lực lượng lao động dồi dào, giá nhân công rẻ. Điều này cho phép LG tối ưu chi phí sản xuất, từ đó giảm thiểu các khoản lỗ”, John Park, nhà phân tích tại Daishin Securities nhận định.

Tương tự Sony và LG, HTC từng là chú ngựa ô nổi bật trên thị trường smartphone. Năm 2011, nhà sản xuất Đài Loan đứng vị trí thứ 3 sau Samsung và Apple. Smartphone Android của HTC được đánh giá cao nhờ hiệu năng tốt và giá bán hợp lý. Tuy nhiên, những chiến lược kinh doanh sai lầm liên tiếp đã kéo HTC xuống đáy, thị phần hiện tại xấp xỉ bằng 0.

Giá trị của HTC đã tụt dốc không phanh trong những năm qua. Ở thời điểm 2011, mỗi cổ phiếu của hãng có giá 42 USD. Giờ đây, con số này nằm dưới 1,3 USD, tương đương 4% giá trị so với 8 năm về trước.

Gần nửa năm nay, nhà sản xuất Đài Loan chưa ra mắt bất cứ sản phẩm nào. Chiếc HTC Desire 12s mới nhất được hãng giới thiệu vào tháng 12/2018 thuộc phân khúc giá rẻ và chỉ được bán hạn chế tại một số thị trường.

Thảm trạng hiện tại của Sony, LG và HTC cũng là lời cảnh báo cho những nhà sản xuất smartphone khác. Họ đang phải giành sự sống trong một thị trường cạnh tranh khốc liệt, có thể sụp đổ bất cứ lúc nào. Những "con cá mập" luôn chực chờ bên dưới để nuốt chửng thị phần béo bở trên thị trường di động.

Cả Samsung và Apple đang vấp phải sự cạnh tranh khốc liệt từ các nhà sản xuất smartphone Trung Quốc trong những năm gần đây. Huawei, Vivo, Oppo và Xiaomi đã vươn lên một cách ngoạn mục nhờ chiến lược bán điện thoại cấu hình cao bằng mức giá siêu rẻ. Theo số liệu từ IDC, năm 2018, Xiaomi lẫn Huawei đều tăng trưởng lần lượt ở mức 33% và 32%.

“2 năm qua, thị trường smartphone đã chậm lại và cũng sẽ khó đạt được mức độ tăng trưởng hai con số như trước. Tại Mỹ, châu Âu hay Trung Quốc, sự tăng trưởng chậm không chỉ được ghi nhận thông qua số liệu báo cáo mà có thể cảm nhận rất rõ ràng qua những biểu hiện bên ngoài. Đây chính là hiện thực của thị trường smartphone toàn cầu hiện nay”, ông DJ Koh, Giám đốc điều hành của Samsung Electronics trao đổi với Zing.vntrong một buổi phỏng vấn.

Thị trường di động đang dần trở nên bão hòa. Điều này đòi hỏi các nhà sản xuất phải liên tục làm mới bản thân trước khi bị đào thải. Tháng 4/2018, trao đổi với CNBC, ông DJ Koh cho biết công ty sẽ thay đổi chiến lược smartphone của mình ở phân khúc tầm trung để thu hút khách hàng.

Theo Koh, thay vì trang bị những công nghệ mới cho dòng sản phẩm Galaxy S và Note như trước, Samsung sẽ xem xét mang đến những tính năng tiên tiến cho các mẫu máy giá rẻ. Động thái này diễn ra trong bối cảnh Samsung bắt đầu gặp phải một số áp lực về kinh doanh trên toàn cầu.

"Trong quá khứ, chúng tôi theo đuổi chiến lược trang bị những công nghệ mới và khác biệt cho các siêu phẩm, sau đó mới đến dòng máy trung cấp. Tuy nhiên, chúng tôi sẽ thay đổi chiến lược của mình từ năm nay. Samsung sẽ trang bị những tính năng, công nghệ mới nhất cho dòng sản phẩm tầm trung trước", DJ Koh chia sẻ trong buổi phỏng vấn với CNBC.

Đến tháng 10/2018, Samsung bắt đầu “làm mới” bản thân với việc giới thiệu 2 chiếc điện thoại tầm trung Galaxy A7 và Galaxy A9 phiên bản 2018. Trang Cnet nhận định, đây là điều "điên rồ" nhất gã khổng lồ Hàn Quốc từng làm.

Với hai mẫu Galaxy A7 và A9 2018, công ty đã thay đổi hoàn toàn nhận định trên khi trang bị cho hai chiếc điện thoại một thiết kế độc đáo với mặt lưng có thể thay đổi màu sắc. Ngoài ra, chiếc Galaxy A9 cũng được tích hợp cụm 4 camera, điều chưa chiếc smartphone cao cấp nào của hãng có.

Nhà sản xuất smartphone lớn nhất thế giới cũng đang cho thấy quyết tâm giành lại thị phần từ những thương hiệu Trung Quốc. Trong nửa đầu năm 2019, nhà sản xuất đến từ Hàn Quốc liên tiếp ra mắt hàng loạt smartphone mới thuộc dòng M và A trải dài từ phân khúc giá rẻ, tầm trung cho đến cận cao cấp.

Mẫu Galaxy A50 ra mắt vào tháng 3 đã trở thành chiếc smartphone đầu tiên trong phân khúc tầm trung sở hữu cảm biến vân tay dưới màn hình. Đến tháng 4, hãng tiếp tục ra mắt 2 mẫu Galaxy A70 và A80, trong đó chiếc Galaxy A80 là mẫu máy đầu tiên trên thế giới được tích hợp camera xoay trượt.

Theo CNet, chiến lược mới của Samsung là hướng vào đối tượng khách hàng trẻ tuổi, mang đến cho họ một thiết bị có màn hình lớn, máy ảnh tốt để chụp hình đăng tải lên mạng xã hội.

Bên cạnh đó, gã khổng lồ công nghệ Hàn Quốc cũng không ngần ngại thử sức với hàng loạt công nghệ mới như thiết kế màn hình đục lỗ Infinity-O, giới thiệu chiếc Galaxy Fold màn hình gập hay mẫu Galaxy S10 phiên bản hỗ trợ 5G.

“Tôi nghĩ công nghệ 5G và AI, cũng như điện thoại màn hình gập sẽ là những nhân tố sẽ đem đến thời kì ‘phục hưng’ cho thị trường di động trong thời gian tới”, ông DJ Koh nói với Zing.vn.

Thêm vào đó, với việc nằm ngoài cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, Samsung đang nắm trong tay phần lợi khi cả hai đối thủ Apple và Huawei đang đều "bị thương". Trang SCMP nhận định, đây sẽ là cơ hội tốt cho Samsung gia tăng cách biệt, bảo vệ ngôi vương đang bị Huawei lăm le từ lâu.

"Samsung có nhiều sản phẩm trải dài mọi phân khúc giá. Với việc Google ngừng hợp tác với Huawei, người dùng sẽ cần những chiếc smartphone Android khác để thay thế và Samsung sẽ là hãng hưởng lợi nhiều nhất", Bryan Ma, phó chủ tịch công ty nghiên cứu thị trường IDC chia sẻ.

Trước sức ép từ sự đổi mới của Samsung, các hãng di động Trung Quốc đang tập trung tấn công vào các thị trường có nhiều lợi thế như Ấn Độ, châu Âu. Theo báo cáo từ Counterpoint Research, thị phần của các nhà sản xuất smartphone Trung Quốc tại Ấn Độ đã đạt mức kỷ lục khi chiếm đến 66% trong quý I/2019.

Dù giảm 2% so với cùng kỳ năm trước nhưng Xiaomi vẫn tiếp tục duy trì vị trí dẫn đầu với 29% thị phần. Tiếp sau đó là Samsung với 23% thị phần và Vivo ở vị trí thứ 3 với 12% thị phần.

Counterpoint Researchcho biết việc tập trung vào các sản phẩm giá rẻ với chủ lực là dòng Redmi Note 7 đã giúp Xiaomi duy trì được vị trí dẫn đầu. Tuy nhiên, hãng đang gặp phải sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các nhà sản xuất khác.

Samsung cho thấy tham vọng muốn dẫn đầu thị trường khi liên tục ra mắt các sản phẩm giá rẻ thuộc dòng Galaxy A và M tại Ấn Độ. Vivo cũng áp dụng chiến lược tương tự với dòng V15 để cạnh tranh với Xiaomi.

Trong số những cái tên xuất hiện trong báo cáo của Counterpoint Research, Realme được xem là cái tên đáng chú ý nhất. Thương hiệu này được thành lập vào năm 2018, nhưng đã nhanh chóng chiếm được 7% thị phần smartphone tại Ấn Độ ngày trong quý I/2019.

“Người dùng tại Ấn Độ đang nâng cấp smartphone của họ nhanh hơn so với người dùng tại các khu vực khác. Dự kiến, phân khúc tầm trung sẽ tiếp tục trở thành chiến trường cạnh tranh của các hãng sản xuất smartphone trong thời gian tới”, Tarun Pathak, Phó Giám đốc tại Counterpoint Researchchia sẻ.

Tuy nhiên, theo Counterpoint Research, các nhà sản xuất nội địa tại Ấn Độ đang gặp rất nhiều khó khăn khi cạnh tranh với những thương hiệu đến từ Trung Quốc. Hãng nghiên cứu cho biết doanh số bán các mẫu smartphone nội địa ở mức thấp chưa từng có trong quý I/2019.

Bên cạnh Ấn Độ, các hãng smartphone Trung Quốc cũng cho thấy sự bành trướng tại một trong những thị trường khó tính hàng đầu là châu Âu. Theo số liệu từ Canalys, Samsung và Apple vẫn có thị phần lớn nhất châu Âu trong quý IV/2018. Tuy nhiên chỉ trong 1 năm, các thương hiệu smartphone Trung Quốc đã có sự tăng trưởng mạnh về cả số lượng máy bán ra lẫn thị phần.

Huawei hiện đứng vị trí thứ 3 tại châu Âu khi tăng trưởng 55,7% về số lượng máy bán ra trong năm qua, chiếm 23,6% thị phần. Xiaomi cũng tăng trưởng tới 62%, đạt 6% thị phần. Theo Canalys, nếu tính cả những thương hiệu khác như Oppo hay OnePlus thì smartphone Trung Quốc đang chiếm 32% thị phần tại châu Âu.

“Căng thẳng chính trị giữa chính phủ Mỹ và công ty Trung Quốc khiến cho người dùng châu Âu được lợi. Mỹ đang khiến cho các công ty Trung Quốc đầu tư nhiều hơn vào châu Âu. Đây là một thị trường lâu đời, thời gian thay thế thiết bị dài hơn, nhưng lại là lợi thế cho các công ty Trung Quốc. Xiaomi, Oppo, Vivo có thể cạnh tranh về giá so với các đối thủ, đồng thời vượt trội về tầm vóc so với các thương hiệu xuất xứ châu Âu”, ông Stanton cho biết.

Thị trường smartphone châu Âu đang dần nhỏ lại, khiến cho những hãng đứng đầu như Samsung, Apple mất thị phần. Doanh số và thị phần của Samsung, Apple đều suy giảm nhẹ.

Theo số liệu từ hãng nghiên cứu thị trường IDC, sản lượng smartphone bán ra trên toàn cầu trong quý vừa qua đã giảm 6,6% so với cùng kỳ năm 2018. Trang Business Insidernhận định thị trường smartphone khó có thể phục hồi trở lại trong thời gian ngắn.

"Sự khác biệt giữa các thiết bị cũ và mới ngày càng ít. Điều đó khiến cho người dùng cân nhắc nhiều hơn và hạn chế nâng cấp smartphone của họ", Lee Ainslie người đứng đầu quỹ đầu tư Maverick Capital nhận định. Ông cho biết thêm "những tháng ngày vinh quang" của cuộc cách mạng smartphone đã qua đi.

Điều này đang thúc đẩy các nhà sản xuất thực hiện nhiều bước đi khác nhau nhằm chống lại sự trì trệ trên. Apple đã chuyển hướng kinh doanh, tập trung phát triển nhiều hơn mảng dịch vụ với Apple Music, iCloud và Apple Pay.

Trong khi đó, các nhà sản xuất như Samsung, Huawei lại chọn hướng đi khác bằng cách thay đổi điện thoại thông minh với nhiều công nghệ mới như 5G hay trang bị màn hình gập. Samsung đã ra mắt chiếc Galaxy S10 5G và mẫu Galaxy Fold màn hình gập. Huawei cũng có chiếc Mate X màn hình gập.

Theo Business Insider, những thay đổi này chưa đủ để khiến thị trường di động phục hồi. Người dùng sẽ cần chờ một khoảng thời gian nữa để có thể trải nghiệm 5G một cách hoàn hảo khi công nghệ này được phát triển rộng rãi hơn.

Trong khi đó, những mẫu máy như Samsung Galaxy Fold hay Huawei Mate X xem ra vẫn là sản phẩm ở thì tương lai.

Mark Newman, nhà phân tích của hãng nghiên cứu thị trường Bernstein nhận định màn ra mắt của Fold chỉ là thử nghiệm cho sản phẩm smartphone siêu cấp trong bối cảnh thị trường đang dần bị thu hẹp. Ông cho rằng đây đơn thuần là show diễn công nghệ của Samsung, giúp người xem làm quen với việc smartphone có thể gập màn hình.

Theo Business Insider, AR được kỳ vọng sẽ trở thành cơn sốt mới thay thế cho ngành công nghiệp smartphone đang dần trở nên trì trệ. Apple, Facebook, Microsoft, Samsung, Magic Leap hay Google đều đang tập trung phát triển công nghệ thực tế tăng cường.

Microsoft và Magic Leap đã có những sản phẩm kính AR trên thị trường. Trong khi đó, nhiều thông tin rò rỉ cho rằng Apple đang phát triển một mẫu "kính thông minh" và sẽ ra mắt trong năm 2019.

Tuy nhiên, nó cũng đặt ra nhiều nghi vấn về khả năng ứng dụng trong thực tế. Thêm vào đó, giá bán của các sản phẩm hỗ trợ AR đang quá cao trong khi bị hạn chế về tính năng. Theo Business Insider, với mức giá tới 3.500 USD, chiếc HoloLen 2 của Microsoft không thực sự được ứng dụng nhiều trong cuộc sống.

Sau 15 năm, Huawei từ vị trí một hãng khách mời ít tên tuổi đã trở thành công ty công nghệ hùng mạnh nhất Trung Quốc, hãng sản xuất thiết bị viễn thông lớn nhất thế giới. Họ còn là công ty đi đầu về công nghệ 5G.

Không chỉ làm thiết bị viễn thông, Huawei còn cung cấp dịch vụ đám mây, bán nhiều smartphone hơn Apple, làm microchip và vận hành những tuyến cáp xuyên đại dương với 188.000 nhân viên ở 170 quốc gia.

“Chúng tôi thấy thiết bị của họ đáng tin cậy nhất. Chúng tôi chưa bao giờ gặp thiết bị Huawei bị lỗi. Đó là một thành tích rất ấn tượng”, ông Joseph Franell, Giám đốc công ty viễn thông Eastern Oregon Telecom của Mỹ nhận định.

Tại Mỹ, chỉ những công ty nhỏ như Eastern Oregon mới sử dụng thiết bị của Huawei. Theo chia sẻ của ông Franell, Huawei báo giá thiết bị thấp hơn 20-30% so với đối thủ, và rất quan tâm đến những khách hàng nhỏ. Năm 2018, doanh thu của Huawei đạt 100 tỷ USD.

Mặc dù có tới 80.000 kỹ sư làm công tác nghiên cứu tính đến năm 2018, chiếm gần nửa số nhân sự, Huawei đã đối mặt những cáo buộc về đánh cắp công nghệ trong hàng chục năm qua. Họ nhiều lần bị kiện vì sao chép và ăn cắp công nghệ, nhưng đều thỏa thuận thành công.

Theo Wall Street Journal, chính văn hóa doanh nghiệp luôn hướng tới tăng trưởng của Huawei tạo ra ranh giới mập mờ giữa cạnh tranh lành mạnh và bỏ qua đạo đức để chiến thắng.

Nạn nhân của Huawei có thể là những công ty lâu đời như Cisco hay T-Mobile, cũng có khi là một nhạc sĩ ít tên tuổi hay công ty startup chưa có khách hàng.

“Họ dồn toàn lực để đánh cắp công nghệ. Khi lấy được một bo mạch về, họ sẽ cố giải mã ngược cách hoạt động”, Robert Read, cựu kỹ sư làm việc tại chi nhánh Huawei Thụy Điển giai đoạn 2002-2003 cho biết.

Ông Nhậm sáng lập Huawei vào năm 1987, ban đầu là một công ty chuyên kinh doanh chuyển mạch viễn thông với trụ sở là căn nhà ở Thâm Quyến, gần Hong Kong. Thập niên 1990, Huawei bắt đầu nhận được các hợp đồng của Nhà nước để làm mạng ở vùng quê Trung Quốc. Năm 1994, Chủ tịch Trung Quốc Giang Trạch Dân đến thăm trụ sở mới của Huawei khi xi măng còn chưa khô.

Mạng viễn thông lúc đó đang ở thế hệ 2G, và tính năng quan trọng nhất là tin nhắn SMS. Thiết bị của Huawei lúc đó được coi là phiên bản chất lượng thấp nhưng giá rẻ hơn các sản phẩm của phương Tây.

Năm 2001, Huawei mở trụ sở tại Texas, Mỹ với tên FutureWei. Đến nay, họ vẫn dùng cái tên này để đăng ký văn phòng nghiên cứu tại Mỹ. Vài năm sau họ mở văn phòng ở Thụy Điển, khi đó là nước đi đầu về công nghệ viễn thông tại châu Âu, đối diện trụ sở của Ericsson. Văn phòng của Huawei mang tên Atelier trong 4 năm.

“Họ không muốn đặt biển tên để cho mọi người biết đây là tòa nhà của Huawei”, Jan Ekström, tư vấn của Huawei Thụy Điển giai đoạn 2004-2017 kể lại.

Sau nỗ lực lôi kéo nhân sự từ đối thủ thất bại, Huawei quay sang phân tích thiết bị của đối thủ. Theo ông Read, những nhà nghiên cứu của Atelier thời gian đó thường xuyên mở, khám phá các thiết bị viễn thông của công ty khác tại căn phòng bí mật dưới tầng hầm. Một số thiết bị được gửi về Trung Quốc để các kỹ sư Trung Quốc nghiên cứu.

Trụ sở Huawei tại Mỹ cũng có một căn phòng bí mật như vậy. Theo các kỹ sư từng làm việc tại Huawei, căn phòng này được thiết kế hoàn toàn bảo mật và kỹ sư Mỹ không được vào.

Quan chức an ninh Mỹ nhận xét cách hoạt động của Huawei giống như một cơ sở tình báo, với nhiều tầng bảo mật và kênh liên lạc mã hóa với trụ sở ở Bắc Kinh.

Khi được hỏi về những căn phòng bí mật, Huawei cho biết đây là cách tránh lộ bí mật công nghệ của họ, chứ không phải nơi khai thác bí mật của hãng khác.

Trong ngành công nghệ, việc trộm cắp bí mật của đối thủ không phải hiếm. Huawei không phải là công ty duy nhất bị cáo buộc, nhưng điều khiến họ khác biệt là những hành vi trắng trợn.

Tháng 1/2003, Cisco cáo buộc Huawei sao chép phần mềm và hướng dẫn sử dụng. Đây là lần đầu tiên Huawei bị kiện về hành vi ăn cắp công nghệ ở nước ngoài.

Tài liệu kiện của Cisco cho rằng Huawei “sao chép nguyên văn nhiều đoạn trong hướng dẫn sử dụng của Cisco”. Theo Cisco, hướng dẫn sử dụng được trang bị kèm với các bộ định tuyến và phần mềm hiển thị khi vận hành là những thứ dễ bị sao chép.

Huawei sao chép trắng trợn đến mức nhiều lỗi trong phần mềm của Cisco cũng bị giữ y hệt trên sản phẩm Huawei. Lỗi chính tả ở hướng dẫn sử dụng Cisco cũng được sao chép lên văn bản của Huawei.

“Huawei khi ấy không dám chuyển lô hàng bộ định tuyến đó trước khi họ kịp sửa lỗi phần mềm quen thuộc của Cisco”, cựu quản lý nhân sự của Huawei Chad Reynolds khai trong phiên tòa.

Luật sư của Cisco, ông Mark Chandler thậm chí đã bay đến Thâm Quyến để gặp trực tiếp ông Nhậm. Nhà sáng lập Huawei lúc đó nhận xét đây chỉ là “sự trùng hợp ngẫu nhiên”.

Sau khi thừa nhận có “sao chép một phần nhỏ” phần mềm cho bộ định tuyến, Huawei đi đến thỏa thuận với Cisco vào tháng 7/2004.

Ông Nhậm từng đến văn phòng Atelier nhiều lần trong những năm đầu. Khi đó, chỉ có 5 kỹ sư Trung Quốc tại văn phòng này. Theo ông Robert Read, mỗi khi Ericsson thông báo cho nhân viên nghỉ việc, ông lại được “đưa một nắm tiền” và được dặn tới các quán bar gần khu vực để trò chuyện với các kỹ sư vừa nghỉ việc.

Năm 2010, Sony Ericsson Mobile Communications cho nghỉ việc khoảng 450 kỹ sư tại thành phố Lund. Vài tháng sau, Huawei mở một văn phòng nghiên cứu mới tại đây.

Thập niên 2000, khi thế giới chuyển từ mạng 2G lên 3G và smartphone ra đời, Huawei cũng phát triển nhanh chóng. Trong 5 năm từ 2005 đến 2010, thị phần của hãng này đã tăng 3 lần, đạt 18%. Doanh thu của họ tăng 15 lần, đạt mức 30 tỷ USD từ năm 2000 đến 2011.

Nhiều công ty Mỹ là đối tác của Huawei. Qualcomm cung cấp khoảng 1/5 số chip cho smartphone Huawei. Intel, Microsoft đều là đối tác lớn. IBM từng tư vấn cho Huawei từ cuối thập niên 1990 về thị trường phương Tây và cách thức phát triển.

Theo ông David Hickton, cựu công tố viên tại tòa án quận Tây Pennsylvania, các công ty Mỹ đã vì lợi nhuận mà chịu bỏ qua các vấn đề ăn cắp công nghệ của Trung Quốc, mặc dù họ vẫn tìm cách được bảo vệ bằng luật pháp Mỹ.

“Tình trạng này đã kéo dài từ lâu, nhưng các công ty không muốn gây hấn với Trung Quốc”, ông Hickton nhận xét.

Vì lo sợ bị Trung Quốc cấm cửa, nhiều công ty nhỏ không muốn rắc rối với Huawei. Ông Jeff Ferry, một cựu quản lý tại công ty viễn thông Infinera cho biết chính ông từng tập hợp bằng chứng hàng chục năm cho thấy chính phủ Trung Quốc đứng sau, giúp Huawei có thể trả giá thầu thấp hơn đối thủ tới 30%.

Dù nhận được sự động viên từ chính quyền Mỹ, các lãnh đạo của Infinera cuối cùng đã không theo đuổi vụ kiện.

Năm 2010, sau 2 thập niên đầu tư vào Trung Quốc, Motorola cáo buộc Huawei đánh cắp công nghệ trạm phát sóng SC300 dành cho vùng ngoại ô.

Theo tài liệu kiện, ông Pan Shaowei, một người họ hàng của ông Nhậm từng làm việc tại Motorola đã mang tài liệu của SC300 về Trung Quốc cho Huawei năm 2003.

Tại tòa, đại diện Huawei cho biết ông Pan tự nguyện kể cho ông Nhậm các thông tin về quá trình phát triển sản phẩm và dự định nghỉ việc ở Motorola. Phía Huawei phủ nhận việc ông Pan và đồng sự đã phát triển sản phẩm cho Huawei.

Bằng chứng do tòa công bố cho thấy ông Pan đã gửi cho ông Nhậm tài liệu về SC300 “mà chú đã hỏi cháu”. Sau này Huawei ra mắt một sản phẩm tương tự nhưng nhỏ hơn, chỉ nặng bằng một nửa SC300 và cũng dành cho vùng ngoại ô.

Một trong những đồng sự của ông Pan, bà Jin Hanjuan đã bị bắt tại Mỹ năm 2007, khi mang theo túi chứa tới 1.000 tài liệu của Motorola, bao gồm cả những bí mật thương mại. Bà Jin bị bắt tại sân bay khi chuẩn bị đáp chuyến bay 1 chiều về Bắc Kinh. Ông Nhậm đã bị FBI tra hỏi vào tháng 7/2007, nhưng kết quả điều tra không được công bố. Năm 2012, bà Jin bị kết án 4 năm tù vì đánh cắp bí mật thương mại.

Năm 2011, Bộ Thương mại Trung Quốc yêu cầu Motorola bồi thường 1,2 tỷ USD vì vi phạm luật độc quyền khi bán mảng hạ tầng của Motorola Solutions cho Nokia Siemens Networks. Tháng 4/2011, Motorola rút đơn kiện Huawei. Một tuần sau, Trung Quốc thông qua thương vụ giữa Motorola Solutions và Nokia Siemens Networks.

Thời điểm đó, Motorola đã bị Huawei bỏ xa. Công ty Trung Quốc được tham gia cung cấp thiết bị cho mạng 4G đầu tiên trên thế giới tại Oslo năm 2009.

“Trung Quốc áp dụng rất nhiều luật để trừng phạt các công ty, như luật chống độc quyền, chống rửa tiền, làm lộ bí mật quốc gia”, ông Michael Wessel, thành viên Ủy ban Đánh giá An ninh Kinh tế Mỹ - Trung nhận xét.

Huawei bắt đầu nghiên cứu mạng 5G từ năm 2009. Sau 10 năm, Huawei đang là công ty đứng đầu về số lượng bằng sáng chế 5G cũng như đóng góp để xây dựng tiêu chuẩn cho 5G.

Dù vậy, ở công nghệ mà Huawei được cho là đi đầu, họ vẫn đối diện nhiều cáo buộc trộm cắp. Ông David Barker, Giám đốc công nghệ tại Quintel Technology cho biết Huawei đã sử dụng một công nghệ do Quintel và chính ông Barker phát triển để tăng tín hiệu từ trạm phát sóng tới thiết bị.

Quintel cho biết họ đã chia sẻ về công nghệ này cho Huawei vào tháng 9/2009, sau khi 2 công ty tính đến chuyện hợp tác. Cuối cùng, 2 công ty không thể đi đến thỏa thuận. Chỉ 1 tháng sau, Huawei đăng ký bản quyền công nghệ với nhiều tài liệu vẫn còn in tên của Quintel cũng như dòng chữ “chỉ sử dụng theo thỏa thuận thương mại”.

Năm 2015, sau khi phát hiện Huawei sử dụng công nghệ này, Quintel đã kiện Huawei ra tòa. Vụ kiện kéo dài 3 năm, và 2 công ty đạt được thỏa thuận vào năm 2018. Giáo sư Emil Björnson thuộc đại học kỹ thuật Linköping, Thụy Điển nhận xét đây là một công nghệ đột phá, đóng vai trò quan trọng trong mạng 5G.

Tại Brazil, công ty sản xuất thiết bị viễn thông Tekelec từng chỉ ra chiến thuật của Huawei: đề nghị khách hàng mang sản phẩm Tekelec đổi lấy sản phẩm Huawei. Tekelec cho rằng đây là cách Huawei sử dụng để phân tích và tìm ra nguyên lý hoạt động sản phẩm của họ. Tuy nhiên Tekelec đã bị Oracle mua lại năm 2013, trước khi hoàn thành kiện Huawei.

Tháng 2/2019, The Information đăng tải bài báo nêu chi tiết cách thức Huawei khai thác bí mật từ đối thủ. Một trong những cách làm của Huawei là khuyến khích nhân viên đánh cắp thông tin đối thủ với mức thưởng hậu hĩnh. Huawei lập ra một trang web nội bộ, nơi các nhân viên có thể đăng nhập và đăng các thông tin họ lấy được. Họ còn có một địa chỉ email để nhận thông tin.

Những thông tin này sẽ được một nhóm gọi là “nhóm quản lý thông tin đối thủ” thu thập. Tùy thuộc vào chất lượng của thông tin, nhân viên sẽ được nhận mức thưởng cho những gì họ đem về. Huawei còn đảm bảo nhân viên sẽ không bị kỷ luật khi họ làm vậy.

Huawei luôn quan tâm đến các cựu nhân viên của công ty đối thủ khi họ vừa nghỉ việc. Họ sẵn sàng đưa ra lời mời hấp dẫn để chiêu mộ những nhân viên này hoặc tìm cách khai thác thông tin.

Ngoài ra, Huawei cũng thường tìm cách liên lạc với những nhà cung cấp linh kiện, công nghệ cho công ty đối thủ. Trước những cuộc họp này, họ thường hứa hẹn về một hợp đồng có giá trị cao, nhưng trong cuộc họp lại chỉ tìm cách khai thác thông tin về đối thủ.

Năm 2016, đại diện của Huawei tiếp cận Akhan Semiconductor, một startup có sản phẩm là tấm kính bảo vệ màn hình Miraj Diamond Glass có độ cứng gấp 6 lần và chống xước gấp 10 lần so với Gorilla Glass. Bí mật của Miraj là một lớp rất mỏng kim cương nhân tạo được tráng lên kính.

Tháng 3/2018, Akhan gửi sản phẩm mẫu Miraj cho chi nhánh Huawei tại San Diego, Mỹ. Theo thỏa thuận giữa 2 bên, Huawei cam kết sẽ gửi trả sản phẩm mẫu sau 60 ngày và không được tác động gây hư hỏng tới sản phẩm.

“Chúng tôi rất lạc quan. Được 1 trong 3 hãng smartphone lớn nhất quan tâm, dù chỉ mới trên giấy tờ, là một điều rất tốt”, Adam Khan, người sáng lập Akhan kể lại với Bloomberg.

Huawei trì hoãn trả sản phẩm mẫu tới vài tháng. Trong hộp sản phẩm gửi lại, miếng kính của Akhan đã bị vỡ làm đôi, và nhiều mảnh kim cương biến mất. Giám đốc vận hành Carl Shurboff của Akhan tin rằng Huawei đã cắt tấm kính để đo độ dày lớp kim cương nhân tạo nhằm tìm ra bí quyết của Akhan.

Tháng 12/2018, nhân viên của Huawei liên lạc lại. Cô nói Huawei vẫn muốn hợp tác với Akhan, và hai bên sẽ gặp nhau tại CES diễn ra vào tháng 1/2019. Lúc này Shurboff đã báo cáo sự việc với FBI, và FBI quyết định thực hiện một chiến dịch “bẫy” vị quan chức cấp cao của Huawei được hứa hẹn sẽ xuất hiện.

Cuối cùng thì lãnh đạo cấp cao của Huawei đã không đến Mỹ, thay vào đó chỉ là một quản lý ở chi nhánh tại Mỹ. FBI đã đột nhập và khám xét chi nhánh của Huawei tại San Diego, nhưng vụ điều tra này vẫn chưa có kết luận cuối cùng.

Bloomberg nhận định nếu chính phủ Mỹ kết luận Huawei đã cố tình đánh cắp công nghệ, vụ việc này sẽ cho thấy cánh tay của Huawei dài đến mức nào, khi họ muốn đánh cắp công nghệ của cả những startup chưa có khách hàng nào.

Một doanh nhân tên Rui Oliveira kể lại Huawei đã mời anh đến vào năm 2014 để bàn về phụ kiện camera gắn trực tiếp vào điện thoại. Sau khi được Oliveira chia sẻ nhiều thông tin về sản phẩm, hai lãnh đạo của Huawei kết luận là họ chưa thể hợp tác.

“Tôi đã thấy sản phẩm này ở đâu nhỉ? Đây là một bản sao chép y nguyên những gì tôi từng cho họ xem vài năm trước”, Rui Oliveira kể lại với Fstoppers.

Sau khi Oliveira kể lại câu chuyện với truyền thông, chính Huawei đã kiện anh này ra tòa vì cho rằng Oliveira muốn kiếm lời bất chính từ Huawei. Công ty này khẳng định họ không vi phạm bản quyền công nghệ của Oliveira. Vụ kiện đến giờ vẫn chưa xét xử xong.

Tương tự Oliveira, Paul Cheever, một nhạc sĩ tại California cũng gặp rắc rối pháp lý với Huawei khi kiện công ty này vì sử dụng bài nhạc “A Casual Encounter” do anh sáng tác làm nhạc chuông trên nhiều mẫu smartphone.

Chỉ khi đọc nhiều bình luận liên quan đến Huawei trên video được tải lên YouTube, Cheever mới biết nhạc của mình đã bị Huawei sử dụng. Khi bị kiện ra tòa, Huawei cho biết Cheever chỉ đăng ký bản quyền bài hát vào tháng 8/2018, sau khi họ đã dùng nhạc của anh.

“Thật là cảm giác kỳ lạ khi nhìn thấy một công ty lấy nhạc của tôi, cho vào thiết bị mà họ bán cho 100 triệu người dùng nhưng không hề xin phép”, Cheever chia sẻ.

Tháng 1/2019, tòa án bang Washington kết luận Huawei đã trộm bí mật thương mại của T-Mobile USA. T-Mobile tố cáo Huawei đã cho nhân viên chụp ảnh, đo đạc và thậm chí lấy linh kiện của robot kiểm tra điện thoại Tappy khi 2 bên còn hợp tác.

Đáp lại cáo buộc từ T-Mobile, Huawei cho rằng những nhân viên làm việc này “tự ý hành động” và ngay lập tức sa thải họ. Không lâu sau đó T-Mobile hủy bỏ hợp đồng cung cấp thiết bị với hãng viễn thông Trung Quốc và đưa đối tác cũ ra tòa.

Vụ kiện khép lại vào năm 2017 khi Huawei bồi thường 4,8 triệu USD cho nhà mạng Mỹ. Tuy nhiên sau đó nội dung này tiếp tục được điều tra trên phương diện hình sự.

“Huawei muốn tạo nên một robot, và thay vì tự phát triển thiết bị của riêng mình, họ quyết định đánh cắp công nghệ của T-Mobile”, bà Annette Hayes, công tố viên tòa án quận tây Washington nói.

Tháng 10/2018, Yiren “Ronnie” Huang, một cựu nhân viên của Huawei và đồng sáng lập công ty CNEX Labs cáo buộc Huawei đã trộm công nghệ ổ SSD của CNEX. CNEX cho rằng chính phó chủ tịch Eric Xu đã ra lệnh cho một nhân viên giả làm khách hàng của CNEX để đánh cắp bí mật vào năm 2016.

Đến tháng 12/2017, Huawei tố ngược ông Huang và CNEX đã lấy cắp bí mật của họ. Vụ việc đến giờ vẫn đang trong quá trình xét xử.

Tháng 11/2017, Jesse Hong, kỹ sư phần mềm tại chi nhánh Huawei ở California khai rằng sếp của anh đã ép anh tạo tên công ty giả nhằm tham dự một hội thảo do Facebook tổ chức. Buổi hội thảo nói về dự án viễn thông Infra, nhưng Huawei không được mời tham dự.

Hong cho biết anh không làm theo lệnh, và bị dọa rồi sau đó bị đuổi việc. Huawei cho biết họ có lý do chính đáng để sa thải anh này.

Ngoài những cáo buộc về đánh cắp công nghệ, Huawei còn bị coi là “mối nguy hại an ninh” của Mỹ. Những lo ngại về an ninh là lý do khiến Huawei bị Ủy ban tình báo Quốc hội Mỹ đưa vào danh sách khuyến cáo năm 2012.

Tháng 5/2019, Huawei bị dồn vào đường cùng khi Tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh đặc biệt, giúp cho Bộ Thương mại Mỹ ban hành lệnh cấm mua bán công nghệ đối với Huawei trừ khi có giấy phép. Hàng loạt công ty ngừng hợp tác với Huawei, có thể khiến cả mảng viễn thông và di động của Huawei không thể tiếp tục hoạt động. Ông Trump tiếp tục giải thích hành động này là vì Huawei “là một công ty nguy hiểm”.

Dù là “mối nguy hại an ninh” hay “kẻ cắp công nghệ” với Mỹ, không thể phủ nhận Huawei đã trở thành công ty viễn thông lớn nhất thế giới, cũng là công ty viễn thông chi nhiều nhất cho nghiên cứu và phát triển. Năm 2018, ngân sách chi cho nghiên cứu của Huawei đứng thứ 5 thế giới, cao hơn nhiều so với Cisco, Ericsson hay Nokia.

Những động thái của Mỹ nhắm vào Huawei giờ đây không chỉ ảnh hưởng tới công ty này. Nó có thể khiến quá trình triển khai 5G trên cả thế giới chậm lại, theo nhận định của Bloomberg. Tìm cách kìm lại công ty viễn thông lớn nhất thế giới chắc chắn sẽ gây ảnh hưởng tới mạng viễn thông toàn cầu.

Dù là cạnh tranh lành mạnh hay lấy cắp công nghệ từ những đối thủ, giờ đây Huawei đã đủ lớn mạnh để khiến quốc gia quyền lực nhất thế giới phải lo ngại.