Đáng chú ý, các chuyên gia NCS chỉ ra 3 điểm yếu bị tấn công nhiều nhất tại Việt Nam năm 2023. Trong đó, tỷ lệ cao nhất là điểm yếu con người, chiếm 32,6% tổng số vụ việc. Theo đó, hacker sử dụng email giả mạo (phishing) có file đính kèm mã độc dưới dạng file văn bản hoặc nội dung có đường link đăng nhập giả mạo để chiếm tài khoản, kiểm soát máy tính người dùng từ xa.

Điểm yếu có tỷ lệ cao thứ hai là lỗ hổng của các nền tảng, dịch vụ phần mềm cài đặt trên máy chủ chiếm 27,4%. Các phần mềm bị khai thác là phần mềm Mail Server, nền tảng quản lý nội dung, nền tảng chia sẻ dữ liệu…

Và điểm yếu thứ 3 là các lỗ hổng của website do tổ chức tự phát triển chiếm 25,3% số vụ việc. Thường bị khai thác là lỗ hổng SQL Injection, mật khẩu quản trị yếu hoặc sử dụng thư viện có lỗ hổng.

Không chỉ thu thập, sửa đổi, đánh cắp dữ liệu, hacker còn công khai chèn các đường dẫn ẩn (backlink) quảng cáo nội dung vi phạm pháp luật như cờ bạc, cá độ lên các website chính thống. 

Để phòng tránh tấn công mạng, các cơ quan tổ chức cần rà soát lại kiến trúc an ninh mạng tổng thể, định kỳ kiểm tra, đánh giá các dịch vụ, thiết bị đang sử dụng.

Đồng thời, triển khai các hệ thống giám sát an ninh mạng 24/7, trong đó yêu cầu thu thập đầy đủ nhật ký hoạt động của toàn hệ thống, đảm bảo lưu trữ trong ít nhất 6 tháng, đồng thời cử người chuyên trách hoặc thuê ngoài dịch vụ giám sát an ninh mạng.

Mã độc mã hoá dữ liệu tấn công 83.000 máy tính, máy chủ

Theo tổng hợp của NCS, tỷ lệ máy tính tại Việt Nam bị mã độc tấn công trong năm 2023 là 43,6%, tuy có giảm 8,6% so với năm 2022 nhưng vẫn ở mức cao của thế giới.

Nỗ lực liên tục giảm tỷ lệ máy tính bị nhiễm mã độc qua từng năm của Việt Nam rất đáng được ghi nhận, bởi trước đó vào năm 2018, tỷ lệ lây này còn ở mức rất cao tới hơn 60%.

Trong năm qua cũng ghi nhận nhiều vụ việc tấn công mã hoá dữ liệu ransomware gây hậu quả nghiêm trọng. Không chỉ mã hóa dữ liệu nhằm đòi nạn nhân trả tiền chuộc, tin tặc có thể rò rỉ, bán dữ liệu cho bên thứ 3 để tối đa số tiền thu được. Đã có tới 83.000 máy tính, máy chủ ghi nhận bị tấn công bởi mã độc mã hoá dữ liệu, tăng 8,4% so với năm 2022.

Các hình thức tấn công mã độc phổ biến tại Việt Nam gồm có tấn công dò mật khẩu yếu, khai thác lỗ hổng của hệ điều hành Windows, lỗ hổng của phần mềm Microsoft Office, lây qua các phần mềm không rõ nguồn gốc trên mạng hoặc lây qua các ổ đĩa USB.

Người dùng được khuyến nghị nên sử dụng mật khẩu mạnh, không nên tải phần mềm không rõ nguồn gốc trên mạng, không mở file đính kèm nếu không biết rõ người gửi, cập nhật đầy đủ các bản vá lỗ hổng của nhà sản xuất, cài thường trực phần mềm diệt virus trên máy, cập nhật đầy đủ mẫu nhận diện và tính năng mới nhất.

Báo động về lộ lọt dữ liệu, lừa đảo trực tuyến

Tình trạng lộ lọt dữ liệu của người dùng tại Việt Nam đã ở mức báo động. Theo thống kê năm 2023, Bộ Công An đã phải cảnh báo, xử lý hàng chục triệu các vụ việc có liên quan đến xâm phạm cơ sở dữ liệu cá nhân. Nghiêm trọng hơn, các dữ liệu này đã được rao bán trên các diễn đàn, thậm chí rao bán trên cả trên cả các hội nhóm Telegram. Theo đó, chỉ cần bỏ ra vài nghìn đồng là có được dữ liệu cá nhân của một người thông qua số điện thoại liên lạc.

Theo 2 phân tích của các chuyên gia, một nguyên nhân chính dẫn đến lộ lọt dữ liệu tại Việt Nam là do các hệ thống thu thập, lưu trữ thông tin người dùng nhưng không đảm bảo an ninh, từ đó bị tin tặc (hacker) xâm nhập lấy cắp dữ liệu hoặc bị nhân viên chủ động bán ra ngoài thu lợi bất chính.

Bên cạnh đó, lộ lọt dữ liệu còn do người dùng chủ quan, bất cẩn tự mình lộ lọt thông tin trên mạng hoặc trên các website mua bán trực tuyến.

“SIM rác, tài khoản ngân hàng rác tràn lan, dữ liệu cá nhân bị lộ lọt cùng với sự phổ biến của công nghệ DeepFake đã kéo theo hàng loạt vụ việc lừa đảo trực tuyến xảy ra trong năm 2023. Kẻ xấu dựa vào dữ liệu có được, dựng lên các kịch bản dành riêng cho từng mục tiêu, đồng thời sử dụng DeepFake để giả mạo hình ảnh, giọng nói, khiến cho nạn nhân rất khó phát hiện”, chuyên gia NCS phân tích.

Theo thống kê, có tới hơn 24 hình thức lừa đảo khác nhau, trong đó nổi bật nhất là lừa đảo “việc nhẹ, lương cao”, lừa đầu tư chứng khoán, đầu tư ngoại hối lãi khủng, giả mạo người thân, bạn bè gặp tai nạn, giả mạo công an, cán bộ thuế lừa cài app giả mạo chiếm quyền điều khiển điện thoại. Nhiều trường hợp nạn nhân đã bị mất những khoản tiền rất lớn, lên đến cả tỷ đồng.

Trong bối cảnh đó, người dân cần nâng cao cảnh giác, chủ động bảo vệ dữ liệu cá nhân, tìm hiểu thông tin để nhận diện được các thủ đoạn lừa đảo; qua đó có kỹ năng tự phòng vệ khi tham gia môi trường số.

Tổng cộng có 482 OA đã được triển khai thống nhất, đồng bộ và hiệu quả, bao gồm 1 OA cấp tỉnh, 21 OA cấp huyện, và 460 OA cấp xã. Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Nghệ An là đơn vị đầu tiên trên cả nước triển khai OA trên toàn tuyến.

Việc lựa chọn kênh Zalo OA để phát triển cho toàn tuyến huyện, xã nhằm hiện thực hóa quan điểm, mục tiêu của Đại hội MTTQ Việt Nam tỉnh Nghệ An lần thứ XV, nhiệm kỳ 2024-2029 là xây dựng hình ảnh “Người cán bộ Mặt trận trong kỷ nguyên số” đủ mạnh, ngang tầm với yêu cầu nhiệm vụ, luôn đi cùng và bắt kịp sự chuyển động của thời đại.

Để quá trình chuyển đổi số của MTTQ Việt Nam tỉnh Nghệ An diễn ra thành công, ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Nghệ An đã thành lập tổ tham mưu văn bản triển khai OA, dưới sự hỗ trợ của đội ngũ Zalo. Sau khi Zalo OA được triển khai, MTTQ Nghệ An đã tổ chức tập huấn cho hơn 2.300 cán bộ trên phạm vi toàn tỉnh.

Bà Võ Thị Minh Sinh, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Nghệ An, khẳng định: “Chúng tôi nhận thấy Zalo OA là kênh có nhiều tính năng phù hợp với mục đích tuyên truyền, vận động tập hợp các tầng lớp nhân dân, tăng cường đồng thuận xã hội, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc".

Cũng theo bà Sinh, Zalo được sử dụng rộng rãi ở cả thành thị và nông thôn, và được ưa chuộng bởi người dùng thuộc mọi tầng lớp xã hội, bao gồm cả người có thu nhập thấp bởi tính năng nhắn tin nhanh chóng, tiện lợi và bảo mật; đây chính là điểm rất thuận lợi, đúng với phương châm của chúng tôi là “Hướng mạnh về cơ sở, lắng nghe tiếng dân, hành động vì dân.

Ông Trương Thiết Hùng, Phó chủ tịch Uỷ ban MTTQ Việt Nam tỉnh Nghệ An, cho biết mô hình Zalo OA đã góp phần nâng cao trình độ của cán bộ Mặt trận trong việc tiếp nhận và xử lý thông tin kịp thời, hiệu quả và chuyên nghiệp, góp phần phát huy hiệu quả vai trò, vị trí của Mặt trận trong tình hình mới, thật sự là cầu nối giữa Đảng, chính quyền và nhân dân.

“Hiện nay, MTTQ các cấp tỉnh Nghệ An đang mong muốn sử dụng Zalo Mini App để tổ chức các cuộc thi tìm hiểu pháp luật, góp ý các văn bản của nhà nước, lấy ý kiến, kiến nghị của nhân dân”, ông Trương Thiết Hùng chia sẻ.

Zalo đã nhiều lần được tặng bằng khen từ các cơ quan Nhà nước, không chỉ cho những đóng góp quan trọng với công tác chuyển đổi số quốc gia mà còn bởi những hoạt động thiết thực hướng tới cộng đồng và xã hội. Tháng 4/2023, Zalo được Giám đốc Công an TP.HCM khen thưởng vì những thành tích xuất sắc trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, đóng góp tích cực trong công tác giữ gìn an ninh trật tự, phòng ngừa tội phạm và cải cách hành chính của quận 12.

Tháng 8/2021, Zalo được UBND tỉnh Bắc Giang khen tặng vì những đóng góp tích cực vào việc phòng, chống dịch Covid-19 tại địa phương. Sự ghi nhận của các cơ quan Nhà nước là nguồn động lực to lớn để Zalo tiếp tục những đóng góp ý nghĩa cho cộng đồng bằng sức mạnh của công nghệ, xứng đáng với danh hiệu nền tảng nhắn tin “quốc dân” tại Việt Nam.

Không chỉ đồng hành cùng Cơ quan chính phủ trong chuyển đổi số hành chính công, Zalo còn là phương tiện, công cụ và nền tảng đắc lực để kết nối chính quyền các cấp đến gần hơn với người dân, nỗ lực tối đa trên mọi phương diện, mọi mặt trận của cuộc cách mạng chuyển đổi số. Tính đến năm 2024, Zalo có hơn 17.000 tài khoản chính thức của cơ quan Nhà nước và đơn vị tiện ích đang hoạt động với hơn 57 triệu người quan tâm, tạo ra hơn 1,6 tỷ lượt tương tác. Hiện nay, có hơn 468 Mini App đang hoạt động trên Zalo, phục vụ hơn 6,8 triệu người dùng đối với khối cơ quan nhà nước và các đơn vị tiện ích.