Thể thao

Phụ huynh nông thôn chen lấn ngạt thở tranh suất học mầm non

字号+ 作者:NEWS 来源:Ngoại Hạng Anh 2025-02-05 02:58:37 我要评论(0)

-Đưa con từ thành phố về nông thôn sinh sống,ụhuynhnôngthônchenlấnngạtthởtranhsuấthọcmầlịch đá u23 tlịch đá u23lịch đá u23、、

 - Đưa con từ thành phố về nông thôn sinh sống,ụhuynhnôngthônchenlấnngạtthởtranhsuấthọcmầlịch đá u23 tôi cứ tưởng sẽ thoát được cảnh túc trực đêm hôm, chen lấn ngạt thở để có chỗ cho con vào học mầm non. Ấy thế mà, cuộc chạy đua đó ở vùng nông thôn khá phát triển mà gia đình tôi đang ở còn quyết liệt hơn nhiều.

{ keywords}

Trường mầm non Hoa Hồng (điểm chính).

Trường mẫu giáo chỉ cách nhà hơn 200m. Sau khi ổn định cuộc sống, bé lớn đến tuổi đi học mẫu giáo, tôi định cho cháu đi học thì được các bà mẹ hàng xóm bảo: “Từ trước đến nay chưa có ai xin học giữa chừng được cả!”. Không tin, tôi lên trường gặp trực tiếp cô hiệu trưởng. Chỉ vừa nghe tôi nói hết câu, cô đã cười lắc đầu:“Chị thông cảm, trường không còn chỗ nào để nhận cháu hết!” và giải thích khá dài.

Tôi thăm dò trong ngoài, từ bạn bè là giáo viên trong trường tới hàng xóm có con đang theo học mới biết để có một suất học trong trường mầm non này khó khăn chẳng kém gì thi ĐH.

Một yếu tố tiên quyết để vào được trường đó là khi nhà trường xét tuyển, phụ huynh phải thật nhanh chân nhanh tay nộp hồ sơ.

Cuối tháng 5, khi các phụ huynh đua nhau đưa con đi nghỉ mát thì những phụ huynh có con đến tuổi mẫu giáo bé ở xã Cam Thành Bắc- Cam Lâm- Khánh Hòa như tôi lại đang bước vào cuộc chạy đua gay gắt để giành quyền đi học cho con.

Ngày nào tôi cũng phải qua trường để nắm thông tin, quyết không bỏ lỡ cơ hội.

21h30 tối trước ngày tổng kết năm học, chồng tôi nhận được tin “mật báo” nóng hổi:"Đúng 6h30 sáng ngày mai, trường mẫu giáo Hoa Hồng  sẽ mở bán hồ sơ xét tuyển mẫu giáo bé. Số lượng hồ sơ chỉ có 30.”Tức tốc, tôi giục con đi ngủ để lấy sức sáng mai còn chen lấn.

Sáng hôm sau, ngày 28/5, đúng 6h15, ba mẹ con  tung tăng đến trường, lòng dự chắc sẽ gặt ngay một bộ ngon lành. Đến cổng, một cảnh tượng bất ngờ bày ra trước mắt: Xe máy đông nghịt trước cổng. Bóng áo trắng hải quân và áo nâu ngư dân giăng đầy trước cửa văn phòng, tay ai cũng phe phẩy tập hồ sơ.

Thì ra ai cũng cài sẵn “nội gián”, chỉ cần biết ngày nộp hồ sơ tuyển sinh, họ sẽ xuất phát ngay.

Hơn mẹ con tôi rất nhiều, họ đã trực ở đây từ 5h sáng!

May quá, 7h văn phòng mới mở cửa làm việc. Mẹ con tôi vẫn còn cơ hội.

Đúng 7h, đoàn người hét lên một tiếng và lao vào khi cửa văn phòng hé mở.

Tôi một tay bế bé nhỏ, dặn bé lớn đứng yên một chỗ và cũng cố chen vào cái cửa rộng chưa đầy 1m. Nhưng nhìn đoàn người năng nổ chen lấn, tôi đoán rằng chẳng ai nhìn thấy bé con đang tròn xoe mắt trên tay mẹ, nên đành giảm tốc độ và cuối cùng phải chịu dừng ngoài cửa.

May nhờ đồng nghiệp của chồng tôi giỏi chen, mua hộ mẹ con tôi một bộ, miệng không ngớt trách móc: “Sao không bảo bố chúng nó ở nhà đi mua?”

Do nguồn tin tối qua không chính xác nên tôi bắt đầu một cuộc chạy đua hoàn thiện hồ sơ cho con để nộp ngay lúc đó.

Để nộp kịp thời, tôi một tay bế con, một tay huy động sự tốt bụng của các phụ huynh khác quay về nhà lấy hồ sơ chỉ trong vòng 3 phút. Trở lại trường, mọi người đang hí hoáy điền vào đơn xét tuyển. Có tiếng  đâu đó vang lên: "Viết nhanh lên"

Tôi lại ngồi xoạch xuống viết nháo nhào vào đơn, mặc kệ bé nhỏ trên tay mẹ ngả nghiêng hết bên này sang bên khác. Nhấn điện thoại, tôi tức tốc gọi ông xã về trợ giúp.

Vèo vèo, cả trăm người lại lao vào phòng nộp hồ sơ như cơn lốc. Tôi chiều cao khiêm tốn phải kiễng chân mới đưa được tập hồ sơ cho bác đồng nghiệp nộp hộ. Một cuộc chạy đua đúng nghĩa.

Các vị phụ huynh mồ hôi nhễ nhại, căng thẳng nhìn nhau. Quyết tìm hiểu xem cơ hội của con mình đến đâu, tôi chen vào tận bàn nhận hồ sơ. Tay ai cũng chỉ chực dí ngay tập giấy trên tay mình vào tay chị nhân viên. Cô hiệu trưởng, hiệu phó phải lọc luôn hồ sơ tại trận:“Các cháu sinh tháng 10, 11, 12 năm 2011 không nhận nha. Năm 2012 nhận từ tháng 1 đến tháng 9…”.

Một sự thật phũ phàng khiến cho nhiều vị phụ huynh có thể bật khóc: Số lượng hồ sơ lên đến hơn 100 bộ, nhưng chỉ tiêu chỉ có 33. Hồ sơ được nhận xét tuyển là các bé sinh từ tháng 1-9/2012. Trong đó lại ưu tiên những bé sinh tháng 1, 2 và 3. Nếu còn thiếu chỉ tiêu, các bé khác chia nhau cơ hội cho ai là người nộp hồ sơ trước. May quá, con tôi sinh tháng 2.

Còn các bé sinh tháng 10-11-12/2011, năm ngoái đã không được nhận hồ sơ, năm nay bị coi là quá tuổi mẫu giáo bé. Các bé còn không có cơ hội để chen lấn giành suất. Một bà mẹ dẫn con đến trường nộp hồ sơ và không được nhận. Thằng bé thèm đi học quá không chịu về, nghe mẹ thông báo nó khóc luôn khiến chị cũng phải bật khóc theo con.

Xã Cam Thành Bắc nơi tôi sống cũng là nơi đóng quân của một lữ đoàn hải quân nên số lượng gia đình trẻ có con nhỏ rất đông.

Trường mầm non Hoa Hồng, điểm chính của trường công duy nhất trong xã lại chỉ có 4 lớp mẫu giáo, phải ưu tiên các bé 5 tuổi nên nhiều bé 3,4 tuổi phải chịu cảnh thất học. Các điểm lẻ chỉ có 1 lớp phục vụ cho tất cả các bé ở mọi độ tuổi.

Nhiều năm nay, Phòng Giáo dục huyện Cam Lâm chỉ áp dụng tuyển sinh theo quy định về độ tuổi mầm non nên những bé sinh 3 tháng cuối năm không có quyền tranh chỗ vào mẫu giáo bé.

Phụ huynh thì bức xúc và đồn thổi những tin đồn không minh bạch trong xét tuyển cho các bé đi học. Các cô giáo trong trường không tránh khỏi điều tiếng xấu. Thậm chí, người bạn tôi chia sẻ, cô hiệu trưởng đã từng phải rút hồ sơ của cháu mình ra, dù bé đủ tuổi, để nhường suất cho con của các phụ huynh khác. Mỗi mùa tuyển sinh là một mùa căng thẳng, tranh cãi, phân bua giữa phụ huynh và giáo viên.

Tôi từng đi công tác ở các vùng núi, vùng sâu vùng xa, thấy các tròng mầm non ở đây đều đã được xây mới rộng rãi, đẹp đẽ. Chỗ học thừa thãi không có đủ học sinh. Mà thương sao các bé ở ngay một vùng nông thôn cận kề thị trấn khá phát triển lại không có đủ chỗ học. Trường mầm non Hoa Hồng nằm ngay cạnh quốc lộ 1A vẫn bé tẹo tèo teo? Biết bao giờ trường mới được xây mới đây nhỉ? Tôi không muốn con mình phải thất học mầm non.

  • Nguyễn Hường

1.本站遵循行业规范,任何转载的稿件都会明确标注作者和来源;2.本站的原创文章,请转载时务必注明文章作者和来源,不尊重原创的行为我们将追究责任;3.作者投稿可能会经我们编辑修改或补充。

相关文章
网友点评
精彩导读
Doanh nghiệp quản trị theo định hướng ESG ra sao?

Ông Nguyễn Thế Phương, Phó tổng giám đốc Tập đoàn FPT, cho biết E, S, G là những yếu tố tạo nên sức mạnh của tập đoàn. Ngay từ khi thành lập, tập đoàn này hướng đến cam kết xây dựng và duy trì một khung quản trị bao gồm điều lệ công ty, các quy định quản trị, các sổ tay quá trình, các hệ thống văn bản quy định, quy chế xuyên suốt trong tập đoàn đảm bảo việc triển khai một hệ thống quản trị chuyên nghiệp, hiệu quả và có kỷ luật, từ tập đoàn đến công ty thành viên.

Về kinh nghiệm quản trị trong thực thi ESG, đại diện FPT cho biết, năm 2023, tập đoàn này đẩy mạnh triển khai quản trị theo phương pháp mục OKRs (mục tiêu và hiệu quả then chốt). Phương pháp trên giúp thiết lập mục tiêu thống nhất của từng cá nhân với mục tiêu của phòng ban, công ty thành viên, tập đoàn, đảm bảo đi theo đúng chiến lược, định hướng chung, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động và năng suất lao động.

Các mục tiêu và kết quả của tập đoàn, các công ty thành viên, các phòng ban cũng như của từng cá nhân được báo cáo, cập nhật, theo dõi, đánh giá định kỳ và trực tuyến trên công cụ quản lý OKRs, giúp đo lường chính xác mức độ hoàn thành mục tiêu bám sát với kế hoạch chung. Tỷ lệ cá nhân hoàn thành thiết lập mục tiêu dao động ở mức cao, từ 95% đến 97% trong các kỳ.

Giữa bối cảnh khó khăn chung của thị trường và làn sóng sa thải của các doanh nghiệp lớn trên thế giới, năm 2023, quy mô nhân sự của FPT (chỉ tính số nhân sự của 8 công ty con) vẫn tăng 13,6% so với cùng kỳ. Đại diện tập đoàn này cũng thông tin đơn vị tạo điều kiện để nhân sự thuộc các dân tộc thiểu số có cơ hội việc làm bình đẳng và đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật về sử dụng lao động.

Quản trị theo ESG: FPT, Vingroup và loạt doanh nghiệp đang thực hiện sao? - 1

Công nhân đang làm việc tại xưởng may (Ảnh: Hữu Khoa).

Trong khi đó, đại diện Tập đoàn Vingroup nêu quản trị doanh nghiệp được xác định là yếu tố cốt lõi trong sự phát triển mạnh mẽ, hiệu quả, tăng trưởng bền vững và vẫn đảm bảo duy trì các giá trị cốt lõi của tập đoàn. Mục tiêu là để hệ thống quản trị phù hợp với mục tiêu kinh doanh tại từng thời điểm, phục vụ lợi ích lâu dài của tập đoàn và cổ đông, cũng như cân bằng hài hòa quyền lợi của các bên liên quan.

Với việc coi quản trị doanh nghiệp là kim chỉ nam, đại diện Vingroup cho biết, việc xây dựng các nguyên tắc bền vững giúp xây dựng nền tảng vững chắc cho tổ chức và nâng cao khả năng cạnh tranh trong những tình huống biến động. Đồng thời, việc này cải thiện đời sống, bình đẳng của con người, cũng như duy trì tính toàn vẹn của môi trường và tài nguyên thiên nhiên.

"Do đó, việc tích hợp tính bền vững vào mọi hoạt động kinh doanh và chuỗi giá trị đòi hỏi sự thống nhất các ưu tiên ở cấp cao nhất của chiến lược doanh nghiệp, đại diện Vingroup nêu.

Tập đoàn do ông Phạm Nhật Vượng làm Chủ tịch HĐQT đặt ra các mục tiêu ngắn hạn và dài hạn cùng các hướng dẫn vận hành đáp ứng cả xu hướng toàn cầu lẫn lợi ích của các bên liên quan. Trưởng các phòng ban của Vingroup chịu trách nhiệm triển khai và tích hợp các sáng kiến về phát triển bền vững của tập đoàn vào hoạt động hàng ngày. Bên cạnh đó, trưởng các phòng ban theo dõi và gửi phản hồi cho ban lãnh đạo cấp cao và nhóm công tác về phát triển bền vững của tập đoàn.

Mô hình quản trị doanh nghiệp của đơn vị này xoay quanh 4 nhân tố chính là công bằng, hiệu quả, trách nhiệm và minh bạch. Đây là các nhân tố đảm bảo một mô hình quản trị tốt giúp giữ vững các giá trị cốt lõi, điều hành các hoạt động kinh doanh hiệu quả và phân tầng hợp lý hoạt động giữa các cấp trực thuộc, đồng thời tạo sự gắn kết giữa các tầng hoạt động và giữa các bộ phận chức năng để thực hiện các mục tiêu kinh doanh.

Trong đó, tính minh bạch được Vingroup đặc biệt coi trọng. Tập đoàn này ban hành quy chế nội bộ áp dụng cho tất cả nhân viên, nhà cung cấp và các bên liên quan, bao gồm chống rửa tiền, phòng chống hối lộ và tham nhũng; kiểm soát giao dịch nội bộ và lưu ý về luật trừng phạt của nước ngoài.

Trong cơ cấu quản trị của Vingroup, có một bộ phận quan trọng bên cạnh đại hội đồng cổ đông, hội đồng quản trị, bộ phận kiểm toán nội bộ, ban kiểm soát, ban giám đốc là bộ máy trung ương.

Bộ máy này thực hiện các hoạt động tập trung, có ảnh hưởng sâu rộng tới tập đoàn như quản trị, lập chính sách nhân sự và đào tạo, tư vấn pháp luật, phát triển thương hiệu, quan hệ cổ đông, nhà đầu tư và truyền thông, quản lý vốn, thực hiện các giao dịch huy động vốn và mua bán, sáp nhập, đảm bảo tỷ suất đầu tư hiệu quả và tối đa hóa lợi ích mang lại cho cổ đông.

Ngoài ra, về mặt quản trị bền vững, tập đoàn có bộ phận ESG có nhiệm vụ chuẩn bị báo cáo phát triển bền vững hàng năm, tổng hợp dữ liệu ESG của tất cả công ty con và phòng ban, chủ đồng đề xuất các sáng kiến ESG phù hợp với lĩnh vực kinh doanh của mỗi công ty con.

Quản trị theo ESG: FPT, Vingroup và loạt doanh nghiệp đang thực hiện sao? - 2

Lao động tại nhà máy (Ảnh: Sơn Nguyễn).

Đại diện Công ty cổ phần Đầu tư Nam Long cho biết doanh nghiệp bất động sản này đã có hơn 30 năm kinh nghiệm làm việc với nhiều tổ chức, tập đoàn lớn, uy tín trong và ngoài nước để huy động nguồn vốn, hợp tác phát triển tạo ra việc làm trong chuỗi giá trị cung ứng tại địa phương. Công ty cũng quản trị rủi ro trong vận hành kinh doanh hướng tới phát triển bền vững, đặc biệt là các rủi ro về môi trường, xã hội thông qua khung quản trị rủi ro chung của tập đoàn.

Gamuda Land nêu thực hành chữ G là một phần của hệ thống quản lý hiệu năng hoạt động xuyên suốt. Tập đoàn đã thiết lập chính sách và cẩm nang ESG, bao gồm quản trị bền vững, chính sách quản lý, hướng dẫn và quy trình vận hành tiêu chuẩn (SOP) để thực hiện việc đánh giá tính trọng yếu, thu thập dữ liệu, thẩm định cũng như vai trò và trách nhiệm.

Tập đoàn này cũng phát triển một quy trình mang tính hệ thống bền vững dưới sự dẫn dắt, hỗ trợ của các chuyên gia; thực hiện một khuôn khổ quản trị lành mạnh với cam kết thực hiện các hoạt động kinh doanh minh bạch, tuân thủ pháp luật, có đạo đức và chuyên nghiệp.

Khi thực hành quản trị theo ESG, đại diện tập đoàn trên nhận thấy mang lại các giá trị không chỉ ngắn hạn mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững và lâu dài của Gamuda Land Việt Nam trong suốt thời gian qua.

Cụ thể như việc tối ưu hóa chi phí nhờ quản trị vận hành sử dụng hiệu quả tài nguyên doanh nghiệp; tuân thủ tốt hơn và nghiêm túc các quyền lợi người lao động và quản trị doanh nghiệp, từ đó tránh được các hậu quả pháp lý không mong muốn. Ngoài ra, tập đoàn có thể nâng cao uy tín thương hiệu, tạo sự tin cậy đối với khách hàng; thu hút các nhà đầu tư và các bên liên quan.

Quản trị theo định hướng ESG gặp khó khăn gì?

Trong bối cảnh thị trường bất động sản Việt Nam đang trải qua nhiều thử thách như hiện nay, đại diện Nam Long cho rằng việc thực hành ESG là một thách thức lớn với doanh nghiệp về mặt cân đối chi phí và thay đổi nhận thức của các bên liên quan.

"Và khi thị trường bất động sản đang chịu nhiều áp lực từ dòng tiền, việc đầu tư thêm cho ESG đòi hỏi sự cân đối về mặt tài chính và chọn lựa các giải pháp phù hợp với bối cảnh", đại diện đơn vị này nêu.

Theo đại diện Nam Long, ESG đang trở thành một xu hướng toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, nhận thức về tầm quan trọng của ESG trong cộng đồng doanh nghiệp và khách hàng vẫn chưa cao.

Điều đó có thể làm giảm động lực cho các công ty bất động sản cũng như các bên liên quan trong việc thực hiện các tiêu chuẩn ESG. Chính công ty này cũng đang lựa chọn các tiêu chí ESG phù hợp nhất có thể trong giai đoạn hiện nay để đáp ứng hài hòa được lợi ích của các bên liên quan.

Còn đại diện Gamuda Land cũng cho rằng ESG là một khái niệm phức tạp và đòi hỏi kiến thức chuyên môn sâu về nhiều lĩnh vực như môi trường, xã hội và quản trị.

Thời gian đầu, việc thiếu nhân lực có kỹ năng chuyên môn để thực hiện và quản lý các chương trình ESG cũng là một khó khăn của Gamuda Land. Một khó khăn khác là việc đo lường hiệu quả của các hoạt động ESG có thể phức tạp do thiếu các tiêu chuẩn chung hoặc công cụ phù hợp.

Quản trị theo ESG: FPT, Vingroup và loạt doanh nghiệp đang thực hiện sao? - 3

Thực thi quản trị theo định hướng ESG hướng tới phát triển bền vững cho doanh nghiệp (Ảnh: Ngà Trịnh).

Trao đổi với phóng viên Dân trí, ông Hoàng Đức Hùng, Phó chủ tịch Hội Thành viên Độc lập Hội đồng Quản trị Doanh nghiệp Việt Nam, với kinh nghiệm tham gia nhiều dự án tư vấn tái cấu trúc và cổ phần hóa doanh nghiệp ở Việt Nam, bao gồm việc tư vấn hỗ trợ tăng cường quản trị công ty, quản trị rủi ro, kiểm toán nội bộ và phát triển bền vững (ESG), cũng nhấn mạnh khó khăn trong việc quản trị theo hướng ESG liên quan đến câu chuyện cân bằng.

"Nền tảng của phát triển bền vững là cân bằng lợi ích của các bên liên quan", ông Hùng nói và cho biết nếu shareholder (cổ đông) chỉ tập trung, tối ưu hóa vào lợi nhuận của mình thì mà gạt lợi ích của những người khác, bộ phận khác đi thì sẽ không bền.

Ông Hùng cũng nêu áp lực thi quản trị theo định hướng ESG là "làm thì phải có tiền". "Những người vận hành doanh nghiệp cần phải có quan điểm cởi mở, giảm lợi nhuận nhưng phát triển bền hơn, đi đường dài, nhìn KPI theo cách phi tài chính hơn…", ông nói và nhấn mạnh câu chuyện nếu người quản trị quyết tâm, sẽ có cái nhìn cân bằng và áp lực sẽ giảm xuống.

Ông Hùng chỉ ra thêm việc quản trị theo định hướng ESG đặc biệt khó khăn với các doanh nghiệp nhỏ khi thiếu nguồn lực từ con người, công nghệ, tài chính... "Với doanh nghiệp nhỏ, quản trị ESG là một suất đầu tư lớn phải tính toán, không như doanh nghiệp lớn có nguồn lực dài hạn", ông cho biết.

"Quản trị doanh nghiệp theo định hướng ESG không chỉ là câu chuyện truyền thông"

Ông Hoàng Đức Hùng chỉ ra 3 động lực để doanh nghiệp quản trị theo định hướng ESG. Thứ nhất là câu chuyện tuân thủ pháp luật khi thực thi bởi Nhà nước cũng có khung cơ chế cụ thể cho hoạt động này.

Thứ hai là có thể tiếp cận nguồn vốn, giúp dòng vốn chảy vào doanh nghiệp ưu đãi, sẵn có hơn trong bối cảnh vay vốn khó khăn. "Doanh nghiệp nào cần đi gọi vốn thì đầu tư ESG rất chăm chỉ", ông nói.

Thứ ba là tính hiệu quả và tối ưu của vận hành, sẽ giúp ích cho doanh nghiệp và chính người lao động cũng sẽ ở lại.

Quản trị theo ESG: FPT, Vingroup và loạt doanh nghiệp đang thực hiện sao? - 4

Báo Dân trí tổ chức hội thảo "Quản trị doanh nghiệp theo định hướng ESG - Làm gì, từ đâu?" ngày 29/8 tại TPHCM.

Ông Hùng cũng nêu quan điểm quản trị doanh nghiệp theo định hướng ESG không chỉ là câu chuyện truyền thông, làm đối phó mà phải xây dựng thành chiến lược phát triển lâu dài. Trước câu hỏi doanh nghiệp sẽ ra sao nếu "chậm chân" trong việc quản trị theo định hướng ESG, ông Hùng cho rằng cơ chế phát triển thị trường sẽ buộc doanh nghiệp phải đi theo, tùy từng ngành, đặc biệt là sản xuất. Nếu không phát triển, bản thân doanh nghiệp sẽ mất yếu tố cạnh tranh.

"Nếu càng chậm, càng tốn nhiều chi phí còn làm sớm vất lúc đầu nhưng về sau sẽ nhàn. Lãnh đạo phải định hướng chiến lược, đánh giá vị thế và cần biết đi đến đâu", ông nói.

Báo Dân trítổ chức Hội thảo "Quản trị doanh nghiệp theo định hướng ESG - Làm gì, từ đâu?"vào ngày 29/8 tại TPHCM. Hội thảo này là sự kiện vệ tinh nằm trong chuỗi sự kiện của Diễn đàn ESG Việt Nam 2024 . Diễn giả của hội thảo là những chuyên gia hàng đầu về quản trị doanh nghiệp, về ESG. 

Khách tham gia hội thảo có cơ hội kết nối với chuyên gia có kinh nghiệm về ESG và quản trị doanh nghiệp theo định hướng ESG; tiếp cận giải pháp quản trị theo định hướng ESG - yếu tố sống còn với doanh nghiệp hướng tới tối đa hóa hiệu quả, lợi nhuận, phát triển bền vững. 

" alt="Quản trị theo ESG: FPT, Vingroup và loạt doanh nghiệp đang thực hiện sao?" width="90" height="59"/>

Quản trị theo ESG: FPT, Vingroup và loạt doanh nghiệp đang thực hiện sao?

Bí ẩn nguồn gốc từ trường trong vũ trụ - 1
Hình vẽ từ trường của một hạt muon (Ảnh: Newton Henry Black/ Wikimedia commons).

Bằng cách nào mà vũ trụ có các từ trường rộng lớn như vậy là một trong những vấn đề nổi cộm nhất trong vật lý thiên văn.

Mới đây, các nhà nghiên cứu đưa ra một cách giải thích hoàn toàn mới. Họ cho rằng từ trường trong vũ trụ sinh ra từ một "cục pin bụi" khổng lồ hoạt động khi xuất hiện những ngôi sao đầu tiên.

Các từ trường có ở khắp nơi trong không gian bao la. Từ trường của Trái Đất làm chệch hướng bức xạ vũ trụ nguy hiểm, làm rung kim la bàn và dẫn đường cho các đàn chim di cư.

Các hành tinh khác và các ngôi sao cũng có từ trường. Từ trường của sao Mộc và Mặt Trời mạnh hơn từ trường Trái Đất. Toàn bộ Dải Ngân Hà cũng có từ trường của nó nhưng yếu hơn của Trái Đất khoảng 1 triệu lần. Tuy vậy, nó trải dài qua hàng chục nghìn năm ánh sáng, đi qua toàn bộ thiên hà.

Các nhà thiên văn học còn biết đến những từ trường lớn hơn thế, một số lớn đến mức bao phủ toàn bộ các cụm thiên hà rộng đến hàng vài triệu năm ánh sáng.

Vậy những từ trường khổng lồ này đến từ đâu? Cho dù chúng khá yếu nhưng chúng cực kỳ rộng lớn. Vì thế, dù là cái gì tạo nên chúng đi nữa thì cũng phải đến từ những nguồn năng lượng vô cùng mạnh mẽ.

Hàng chục năm qua, các nhà thiên văn học cho rằng có một số cơ chế mà đa phần dựa vào một quá trình động lực lấy các trường "hạt giống" yếu và khuếch đại chúng lên đến giá trị hiện nay.

Tuy nhiên, điều đó lại làm nảy sinh câu hỏi những trường hạt giống yếu đó từ đâu mà ra?

Mới đây, các nhà thiên văn học vừa đưa ra một cách giải thích hoàn toàn mới.

Theo kịch bản này, bối cảnh là buổi bình minh của vũ trụ, khi vũ trụ mới chỉ vài trăm triệu năm tuổi, những ngôi sao và thiên hà đầu tiên bắt đầu tỏa sáng. Sau khi những ngôi sao đầu tiên chết đi, chúng để lại một chút của các nguyên tố nặng hơn. Các nguyên tố này tìm thấy nhau trong không gian giữa các vì sao và trở thành những hạt bụi đầu tiên.

Những hạt bụi này thường mang điện tích do sự bắn phá bằng bức xạ và ma sát với nhau. Khi thế hệ các ngôi sao thứ hai bừng sáng, ánh sáng cực mạnh của chúng chiếu xuyên qua tất cả khí và bụi xung quanh.

Nếu những ngôi sao này đủ mạnh, bức xạ của chúng có thể đẩy các hạt bụi di chuyển qua phần còn lại của khí. Những hạt bụi tích điện chuyển động này sẽ tạo ra dòng điện yếu nhưng trên quy mô rộng, giống như một sợi dây đồng có chiều dài 1.000 năm ánh sáng.

Do quá trình lọc bức xạ qua khí giữa các vì sao không hoàn toàn đồng nhất nên các hạt bụi chuyển động có xu hướng kết tụ lại ở một số điểm và phân tán thưa hơn ở những điểm khác. Điều này tạo ra sự khác biệt về dòng điện từ nơi này sang nơi khác, mà thông qua các định luật điện từ thì sẽ làm phát sinh từ trường một cách tự nhiên.

Trong nghiên cứu mới này, các nhà khoa học phát hiện ra rằng từ trường này rất yếu, chỉ bằng khoảng 1 phần tỷ cường độ từ trường Trái Đất, nhưng vẫn đủ lớn để các quá trình vật lý thiên văn khác có thể bám vào trường hạt giống đó và tạo ra từ trường mà chúng ta thấy ngày nay.

Dù vậy, đây vẫn chỉ là một giả thuyết. Kết quả của giả thuyết này là một công thức mô phỏng quá trình tiến hóa của các thiên hà và từ trường của chúng. Đây là một bước quan trọng trong việc so sánh toàn bộ từ trường theo giả thuyết này với từ trường mà chúng ta thấy trong vũ trụ.

Quay ngược thời gian để xem từ trường trong vũ trụ từ đâu ra là điều không thể, nhưng chúng ta có thể sử dụng những ý tưởng và giả thuyết như thế này để dần dần tái tạo bức tranh của quá khứ, trong toàn bộ tham vọng tìm hiểu về vũ trụ mênh mông mà ngôi nhà Trái Đất của chúng ta là một phần trong đó.

" alt="Bí ẩn nguồn gốc từ trường trong vũ trụ" width="90" height="59"/>

Bí ẩn nguồn gốc từ trường trong vũ trụ