Hưng Yên: Bắt được trăn khủng chui vào ngôi mộ

PV: Vì sao ông lại khởi xướng việc thành lập cộng đồng mã nguồn mở có chủ quyền tại châu Âu?

Ông Alexandre Zapolsky:Chủ quyền số chính là khả năng quản lý sự phụ thuộc về công nghệ đối với các đơn vị cung cấp. Một quốc gia không thể có chuyển quyền số nếu họ không làm chủ công nghệ nguồn mở. Mã nguồn mở giúp chúng ta hoàn toàn không bị phụ thuộc vào bất đơn vị cung cấp phần mềm cụ thể nào.

Điều này đặc biệt đúng với trí tuệ nhân tạo (AI). Nếu không có một mô hình ngôn ngữ lớn mở (openLLM), bạn sẽ phụ thuộc vào một hệ thống mô hình ngôn ngữ lớn độc quyền. Hầu hết các hệ thống nền tảng này sẽ đến từ Mỹ hoặc Trung Quốc.

Những mô hình ngôn ngữ độc quyền sẽ sử dụng bộ dữ liệu không công bố. Nhà phát triển huấn luyện AI bằng bộ dữ liệu đó theo cách của họ. Việc không thể kiểm soát dữ liệu đầu vào, đầu ra sẽ tạo ra rủi ro lớn đối với người sử dụng.

AI đóng có thể tạo ra một câu trả lời không phù hợp về văn hóa hay lợi ích địa chính trị của quốc gia bạn. Ví dụ, AI sẽ trả lời thế nào nếu được hỏi về một vùng lãnh thổ đang có tranh chấp giữa nhiều quốc gia? Theo tôi, không một quốc gia nào nên bị phụ thuộc vào tầm nhìn của các quốc gia khác.

Không nên chỉ có một hoặc một vài mô hình trí tuệ nhân tạo như OpenAI từ Mỹ hay Baidu AI từ Trung Quốc. Chúng ta cần có sự “đa dạng sinh học” trong môi trường kỹ thuật số, với sự xuất hiện của nhiều mô hình trí tuệ nhân tạo khác nhau. Đó là những gì mã nguồn mở LLM có thể mang lại cho thế giới.

PV: Từ góc nhìn của ông, chủ quyền số có ý nghĩa thế nào đối với các quốc gia?

Ông Alexandre Zapolsky: Tôi sẽ lấy ví dụ về cuộc xung đột ở Ukraine. Chúng ta đã thấy điều gì xảy ra với nước Nga khi bị tách khỏi hầu hết các nhà cung cấp phần mềm từ Mỹ.

Do sức ép từ các lệnh trừng phạt, MongoDB - một công ty về giải pháp dữ liệu đã chặn toàn bộ truy cập dịch vụ của tất cả các công ty và cơ quan có liên quan tới yếu tố Nga. Chỉ trong một ngày, những tổ chức này không còn có quyền truy cập vào dữ liệu của họ nữa.

Tệ hơn nữa, chỉ sau đó một thời gian, MongoDB quyết định hủy toàn bộ các dữ liệu trên. Điều đó khiến khách hàng tại Nga của nhà cung cấp phần mềm độc quyền này mất hoàn toàn quyền khôi phục dữ liệu từ dịch vụ mà họ phụ thuộc.

Đây là một ví dụ cụ thể về tầm quan trọng của chủ quyền số, nhất là với những dịch vụ như dữ liệu. Nếu phụ thuộc vào các nhà cung cấp phần mềm hoặc giải pháp thương mại quốc tế không mở, bạn đang gặp rủi ro. Bạn có thể sẽ không còn quyền truy cập vào hệ thống CNTT của chính mình trong một ngày nào đó.

Để tránh điều đó xảy ra, bạn cần phát triển cơ sở hạ tầng số cốt lõi của mình dựa trên nền tảng mã nguồn mở. Đây là điều chúng tôi đã xây dựng ở Pháp và châu Âu, một sáng kiến gọi là “cơ sở hạ tầng công cộng số” (Digital Public Infrastructure). Chúng được xây dựng dựa trên các tiêu chuẩn mở với các công cụ phần mềm mã nguồn mở.

PV: Tại sao mã nguồn mở với nhiều ưu điểm như vậy nhưng lại không quá phổ biến?

Ông Alexandre Zapolsky: Thách thức của mã nguồn mở chính là sức mạnh thống trị đến từ GAFAM (Google, Amazon, Facebook, Apple, Microsoft). Giá trị vốn hóa của GAFAM thậm chí vượt toàn bộ ngân sách nước Pháp.

Những gã khổng lồ công nghệ này có sức mạnh tiền bạc, tài chính và đòn bẩy kinh tế lớn tới từ ngân sách quảng cáo, tiếp thị, vận động hành lang chính sách.

Họ tạo ra rào cản thị trường công nghệ, khiến khả năng cạnh tranh của mã nguồn mở trở nên khó khăn. Việc truyền thông, thuyết phục người dùng sử dụng các giải pháp mã nguồn mở cũng đòi hỏi một khoản ngân sách hay nguồn lực đáng kể.

Tuy nhiên, bất chấp những thách thức, ngày càng nhiều người nhận ra rằng mã nguồn mở có lợi cho hành tinh, cho cá nhân và cho xã hội nói chung. Sự phổ biến của mã nguồn mở đang tăng lên, đặc biệt là trong thế hệ trẻ. Tôi tin rằng chúng ta vẫn đang ở giai đoạn đầu của cuộc hành trình này và thế giới sẽ ngày càng chấp nhận mã nguồn mở.

PV: Ông có lời khuyên gì cho Việt Nam trong việc bảo vệ chủ quyền số quốc gia?

Ông Alexandre Zapolsky:Mỗi quốc gia nên có khả năng quản lý hạ tầng của mình, không nên phụ thuộc vào bất kỳ quốc gia nào khác. Ở Việt Nam, tôi thấy một số công ty rất thành công trong xây dựng chủ quyền số. Họ sử dụng những công nghệ mở với sự trợ giúp của một số chuyên gia và tổ chức nước ngoài, nhưng vẫn toàn toàn độc lập trong hạ tầng công nghệ.

Ở Pháp và các nước châu Âu, có rất nhiều chương trình tài trợ cho các công ty mã nguồn mở. Ví dụ Linagora đang được tài trợ bởi một vài đơn vị để phát triển một giải pháp có tên Twake workplace nhằm thay thế Microsoft 365.

Những trụ cột của hạ tầng số gồm: hệ điều hành, quản lý, thư mục, dữ liệu… cần được xây dựng dựa trên mã nguồn mở. Tôi nghĩ Chính phủ Việt Nam nên tài trợ việc nghiên cứu, phát triển và hỗ trợ tăng trưởng quy mô các phần mềm được sản xuất tại Việt Nam.

Diễn đàn Make in Viet Nam dựa trên sáng kiến của Bộ TT&TT là một chương trình rất tốt để vinh danh các sản phẩm sản xuất trong nước. Tuy nhiên, để công nghệ nguồn mở phát triển hơn nữa, Việt Nam cần có cơ chế tài chính mạnh mẽ hơn nhằm hỗ trợ các đơn vị sản xuất công nghệ mở.

Việt Nam có phần nào đó giống với Ấn Độ. Trong nhiều năm qua, Ấn Độ đã làm tốt việc gia công phần mềm, tuy nhiên họ cũng đang dần chuyển giao, làm chủ và xuất khẩu công nghệ. Chương trình Make in Viet Nam sẽ là tiền đề để phát triển hơn nữa các công nghệ, đặc biệt là các phần mềm mở được tạo ra, sản xuất tại Việt Nam.

PV: Cảm ơn ông!

Nhìn lại quãng đường ca hát, Nguyên Vũ nói trải qua đủ đắng cay ngọt bùi. Đôi lần, anh suy nghĩ giải nghệ vì thấy không còn trẻ, muốn dành thời gian cho gia đình, những thú vui từng trót bỏ lỡ.

"Tuổi tôi không còn nhỏ nữa, kinh tế lúc này ổn định. Tôi khá bận rộn với công việc kinh doanh, nên vài lần đã nghĩ đến sẽ phải dừng sự nghiệp lại để chu toàn hơn cho cuộc sống”, anh chia sẻ. 

Tuy nhiên, khi tạm rút lui, Nguyên Vũ lại rơi vào trống trải, luôn bứt rứt, khó chịu và "thèm" được hát. Ca sĩ cho rằng sân khấu và ánh đèn mới là nơi mình thuộc về giữa nhiều lựa chọn. 

Ở tuổi U50, Nguyên Vũ tự nhận không còn hào quang như thời đỉnh cao. Thị trường âm nhạc sôi động, gu khán giả thay đổi khiến anh ít nhiều áp lực. Nam ca sĩ chọn thích nghi, hài lòng với hiện tại thay vì cố níu kéo danh vọng. Anh không bị chi phối bởi áp lực thành tích, lượt view hay phải lo sợ tên tuổi bị lung lay. 

"Không ai có thể giữ được hào quang vĩnh viễn. Bù lại, đam mê âm nhạc trong tôi bất tận. Tôi cứ làm nghề tử tế và tin rằng khán giả yêu quý không chỉ bởi sản phẩm mà còn vì con người mình”, anh quan niệm. 

Nguyên Vũ học theo các danh ca thế hệ trước, có người hát vẫn máu lửa ở tuổi 70, 80. Với anh, niềm vui lớn nhất là được làm nghề, khán giả quý. Anh xem ca hát như hơi thở, được gặp mọi người là điều may mắn. 

Nhờ danh tiếng, Nguyên Vũ thuận lợi làm kinh doanh. Khi kinh tế khá đủ đầy, anh thoải mái làm điều mình thích. Tâm thế sống của anh thay đổi theo hướng tích cực, thư thái, không bon chen và bị ồn ào bên ngoài tác động.

‘Sợ’ hôn nhân, nếu có con sẽ giấu kín

Thoải mái trong âm nhạc song Nguyên Vũ kín tiếng đời tư. Anh quan niệm vốn đã phơi bày mọi khía cạnh trong nhiều năm qua, do đó, chuyện tình cảm cá nhân cần giữ một góc riêng. 

Mặt khác, sự đổ vỡ của những đồng nghiệp cũng phần nào khiến anh “sợ” hôn nhân.

“Có nhiều trường hợp trong nghề khi yêu thì đăng tải trên mạng, đến khi chia tay lại bị dằn vặt, không biết làm sao để xóa hình ảnh. Tôi nghĩ đó là điều thiệt thòi khi công bố người yêu”, anh cho hay.

Với anh, mọi thứ ở đời đều do duyên số. Anh không cưỡng cầu hay áp lực phải tìm kiếm mà đón nhận mọi điều vui vẻ, hạnh phúc nhất. 

Nhiều nam nghệ sĩ công bố có con, còn anh có dự định chứ?, Nguyên Vũ bày tỏ nôn nao và mong đợi điều này. Việc kết hôn, sinh con từ lâu cũng nằm trong kế hoạch của anh. 

“Nhưng tôi sẽ không thông báo vì sợ làm phiền mọi người. Tôi mong khán giả quan tâm đến Nguyên Vũ bằng sản phẩm và như vậy đủ rồi”, anh cho biết. 

Niềm vui của anh giờ đây là khoảnh khắc quây quần bên gia đình, đặc biệt là người mẹ già đã hơn 80 tuổi.  Nhiều năm qua, Nguyên Vũ ở chung với mẹ. Anh muốn báo hiếu, để đấng sinh thành hưởng niềm vui bên con cái ở tuổi xế chiều. Lúc rảnh, nam ca sĩ tranh thủ thưởng thức món ăn do mẹ nấu, thi thoảng cùng bà ngồi xem tivi, nói chuyện phiếm. 

Cách đây không lâu, Nguyên Vũ gây chú ý khi ra mặt giúp đỡ Hồng Loan – con gái cố NSƯT Vũ Linh - về vụ kiện tụng tranh chấp gia đình. 

Nam ca sĩ cũng hậu thuẫn Hồng Loan thực hiện các MV ca nhạc, xin vai diễn cho cô trong phim truyền hình… Việc làm này của Nguyên Vũ gây tranh cãi trái chiều. Nhiều ý kiến đánh giá anh mượn danh Vũ Linh để được khán giả chú ý.

Đáp lại, Nguyên Vũ khẳng định anh giúp đỡ nhiều người, không riêng Hồng Loan. Việc giúp con gái nghệ sĩ Vũ Linh xuất phát từ lòng mến mộ của anh với ‘Ông hoàng cải lương tuồng cổ’.

"Tất cả việc tôi làm không cần giải thích nhiều, vì xuất phát từ việc muốn giúp. Có thể việc làm đó đối với người này là đúng, đối với người kia là sai nhưng mình chỉ chọn cách thấy đúng, hợp lý nhất. Tôi chọn theo số đông", Nguyên Vũ bộc bạch.

MV 'Ba má ơi con hứa lấy vợ' của Nguyên Vũ