Khác với các hệ thống tiền tệ truyền thống, chuỗi khối tiền mã hóa không có một bên trung gian như ngân hàng lưu giữ và xác thực tất cả các giao dịch. Vậy khi xảy ra giao dịch, làm thế nào để đảm bảo các Bitcoin hay Ether trong giao dịch đó chưa từng bị sử dụng trước đây trong một giao dịch khác?

Bitcoin và Ether, hai loại tiền mã hóa lớn nhất, duy trì một sổ cái lưu giữ tất cả giao dịch theo trình tự thời gian thông qua cơ chế “bằng chứng công việc” (Proof-of-Work hay PoW).

Kỳ vọng vào PoS

Người vận hành cơ chế đó là các thợ đào. Khi xuất hiện giao dịch, các thợ đào chạy đua để xác thực, đảm bảo giao dịch này ăn khớp với chuỗi lịch sử giao dịch đã có. Thợ đào phải giải một phép tính cực khó, đòi hỏi rất nhiều phần cứng tính toán (GPU) và năng lượng để chạy phần cứng đó.

Lời giải là "bằng chứng công việc". Thợ đào chiến thắng nhận được phần thưởng là tiền mã hóa mới phát sinh sau giao dịch. Những người thua cuộc đã hao phí năng lượng không để làm gì, và tiếp tục những cuộc đua mới.

Đây là lí do vận hành Ethereum tiêu tốn 113 terawatt giờ mỗi năm - lượng điện năng tiêu thụ tương đương với một quốc gia như Hà Lan, theo Digiconomist. Một giao dịch Ethereum có thể tiêu thụ lượng điện năng bằng một hộ gia đình Mỹ sử dụng trong một tuần. Bitcoin tiêu tốn nhiều năng lượng hơn nữa.

Việc khai thác Ethereum bằng cách sử dụng các tài nguyên tính toán sẽ tiêu tốn rất nhiều năng lượng. Ảnh: Getty.

Cơ chế PoW không chỉ gây lãng phí điện mà còn tạo ra rác thải điện tử. Theo chu kỳ hơn một năm một lần, các máy chủ chuyên dụng của các thợ đào sẽ trở nên lỗi thời và không thể cạnh tranh với đối thủ, bị thải ra bãi rác và thay mới.

Với bản cập nhật The Merge, Ethereum từ bỏ cơ chế xác thực xa xỉ và lãng phí này để chuyển sang "bằng chứng cổ phần" (Proof-of-Stake hay PoS). Người xác thực không còn là các thợ đào, mà là các "cổ đông" nắm giữ Ether.

Những người muốn làm công việc xác thực, để nhận phần thưởng là Ether phát sinh, phải đặt một số lượng Ether nhất định vào hệ thống. Khi xuất hiện một giao dịch, hệ thống sẽ chọn ngẫu nhiên một trong những người đặt Ether để trở thành người xác thực cho giao dịch đó.

Số ETH đặt vào này chính là “bằng chứng cổ phần”, giống như một cách để nói rằng “tôi đang giữ nhiều ETH, tôi có động lực để đảm bảo hệ thống hoạt động chính xác”. Cũng vì thế, càng đặt nhiều ETH, khả năng được chọn làm người xác thực càng cao.

Để trở thành người xác thực, cần đặt vào tối thiểu 32 ETH, tương đương khoảng 45.000 USD (vào ngày 16/9). Một nhóm người dùng có thể hùn vốn với nhau để cùng đặt vào 32 ETH và trở thành người xác thực.

Nếu người đó xác thực một giao dịch hoặc khối không khớp với chuỗi, tất cả ETH họ đặt vào ETH sẽ bị "đốt" - gửi vào một địa chỉ ví không ai truy cập được, giống như bị mất vĩnh viễn.

Tiết kiệm và thân thiện hơn

Lợi ích rõ ràng của cơ chế này so với “bằng chứng công việc” là tiết kiệm năng lượng. Chỉ người xác thực được chọn mới phải làm công việc tính toán xác thực giao dịch; mọi người khác không cần tiêu tốn năng lượng để chạy đua xem ai giải xong trước.

Ethereum hứa hẹn cơ chế này sẽ tiết kiệm 99,9% năng lượng tiêu thụ so với cơ chế cũ.

Một hệ thống máy đào ở thành phố Fukui, Nhật Bản. Ảnh: Kotaro Fukuoka/Nikkei Asia.

Một số ý kiến cho rằng The Merge làm cho ETH trở nên gần hơn với các hệ thống tài chính truyền thống, nơi người mua/bán (đồng thời là người xác thực giao dịch trong một hệ thống tiền mã hóa phi tập trung) chỉ cần có tiền tệ của hệ thống đó trong túi.

Các doanh nghiệp truyền thống, vốn không quen thuộc với các hệ thống thiết bị đặc thù và tốn kém của tiền mã hóa trước đây, có thể sẽ nghĩ lại về Ethereum và các đồng tiền mã hóa "bằng chứng cổ phần" nói chung. Nếu như vậy, ngành công nghiệp tiền mã hóa có thể sẽ đón một nhóm người dùng mới.

Mỗi đồng ETH đặt vào làm “bằng chứng cổ phần” được tính lãi, và người xác thực cũng không cần chạy đua vũ trang tính toán với ai cả. Vì vậy có thể coi người xác thực gần giống như người mua cổ phần hoặc trái phiếu ETH trong một thị trường truyền thống, chứ không còn là các thợ đào với năng lực tính toán cực mạnh.

Mặt khác, các thợ đào và các doanh nghiệp đào tiền mã hóa sẽ bị đào thải khỏi cơ chế mới của Ethereum. Họ có thể họ sẽ phải quay sang Bitcoin và các đồng tiền mã hóa khác vẫn dựa trên "bằng chứng công việc".

Một số người ủng hộ Ethereum sử dụng "bằng chứng công việc" tỏ ra khá cực đoan. Theo MIT Technology Review, một thợ đào đã nói rằng anh ta sẽ “hard fork” Ethereum - chia một chuỗi khối thành hai phiên bản không tương thích với nhau, các nút mạng chạy trên phiên bản mới của chuỗi sẽ không nhận ra các giao dịch đang được thực hiện trên phiên bản cũ và ngược lại.

Tuy nhiên, tất cả các nút mạng trên chuỗi khối phải đồng thuận để "hard fork" có thể diễn ra.

Vẫn còn nhiều vấn đề của tiền mã hóa mà The Merge, hay bất kỳ bản cập nhật mang tính kỹ thuật nào, chưa thể chạm đến, chẳng hạn như tính hợp pháp và giá cả biến động. Nhưng nhiều người trong giới đánh giá bản The Merge mang lại một làn gió mới, ít trên trên phương diện môi trường, cho ngành công nghiệp vốn đang tai tiếng.

Công chúng có thể có ấn tượng tốt hơn với ngành tiền điện tử, khi một trong những ông lớn đầu tư thời gian và tiền bạc để xây dựng một hệ sinh thái bền vững hơn. Tính bền vững sẽ là yếu tố quan trọng trong bối cảnh Web3 vẫn là lĩnh vực đang được các quỹ đầu tư mạo hiểm đổ tiền đều đặn tính đến giữa năm nay, ngay cả sau khi Bitcoin trượt giá, theo Fortune.

Thông tin về loại tiền số trong bài viết không phải là lời khuyên đầu tư từ Zing News. Hoạt động đầu tư tiền mã hóa chưa được pháp luật Việt Nam công nhận và bảo vệ. Các loại tiền số luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro tài chính.

(Theo Zing)

Cú sốc mới với thị trường tiền mã hóa

Celsius - một trong những công ty cho vay tiền mã hóa lớn - vừa thông báo sẽ nộp đơn phá sản. Các khách hàng từng được hứa hẹn trả lãi tới 17% giờ đứng trước nguy cơ mất trắng.

Sáng 17/10, MC Trấn Thành thông báo trên fanpage hơn 12 triệu người theo dõi chi tiết về số tiền anh đã kêu gọi ủng hộ cho đồng bào lũ lụt ở miền Trung sau hơn 1 ngày. Trấn Thành cho biết sau khi rút 3 tỷ thì tính đến thời điểm này, tài khoản của anh vẫn còn hơn 2,7 tỷ tiền đóng góp của khán giả khắp nơi. Như vậy là sau hơn 1 ngày số tiền nam MC kêu gọi đã là 5,7 tỷ.

Do đang bận quay phim điện ảnh Bố giàsẽ khởi chiếu vào dịp Tết nên Trấn Thành cho biết không thể ra miền Trung trong đợt này. Tuy nhiên anh sẽ chuyển tiền cho ca sĩ Thủy Tiên, MC Đại Nghĩa và bà Ngọc Hương - mẹ ca sĩ Hồ Ngọc Hà để đem thẳng xuống miền Trung hỗ trợ người dân đang gặp khó khăn. 

"Em đã chọn mặt gửi vàng để những gì quý vị đóng góp đến trực tiếp tận tay từng người dân. Và ai? Ai là người làm từ thiện chuyên nghiệp nhất trong mùa lũ năm nay, không ai khác là MC Đại Nghĩa, ca sĩ Thuỷ Tiên và mẹ ruột của ca sĩ Hồ Ngọc Hà - cô Ngọc Hương. Sở dĩ em chọn 3 người này là vì họ là những người tình nguyện xuống tận nơi, trao tận tay bà con'' - Trấn Thành viết.

Thủy Tiên trao tiền hỗ trợ cho bà con vùng lũ.

Trấn Thành cho biết đã rút 3 tỷ gửi cho MC Đại Nghĩa. Số tiền 2,7 tỷ trong tài khoản anh trích 1 tỷ gửi mẹ ruột Hồ Ngọc Hà để đem thẳng xuống miền Trung. Phần còn lại từ hôm nay đến hết 18/10, Trấn Thành sẽ gửi cho Thủy Tiên để hỗ trợ miền Trung đợt 2. Cùng với đó nam MC kêu gọi: "Hãy tiếp tục vì miền Trung thân thương và khốn khổ của chúng ta trong mùa lũ về. Họ đang cần mình". Trấn Thành cho biết sẽ công khai chi tiết số tiền ủng hộ nhận được vào 19/10. 

Trong khi đó ca sĩ Thủy Tiên cũng mới thông báo số tiền ủng hộ cho người dân miền Trung chuyển về tài khoản của cô đã là 40 tỷ sau hơn 3 ngày.  

Mai Linh

Mỹ Tâm trực tiếp cứu trợ miền Trung, Trấn Thành nhận ủng hộ hơn 3 tỷ

Trấn Thành thông báo riêng ngày 15/10 đã nhận ủng hộ 3,2 tỷ. Trong khi đó Mỹ Tâm lặng lẽ đi cứu trợ tại xã Đại Lãnh, huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam. 

Nhận định này cũng tương đồng với một phân tích Counterpoint Research công bố mới đây. Theo đó, Trung Quốc vẫn dẫn đầu về sản lượng thiết bị cầm tay trong năm 2021. 67% thiết bị trên toàn cầu được sản xuất tại đây, trong đó phần lớn là Apple và các hãng nội địa. Tuy nhiên, Ấn Độ và Việt Nam đang có những dấu hiệu gia tăng thị phần.

Ảnh: Counter Point

Theo các nhà phân tích tại Counterpoint, sản lượng thiết bị nói chung từ Việt Nam chịu ảnh hưởng khi LG rút mảng kinh doanh di động, nhưng được bù đắp bởi Samsung và Apple.

"Apple đang chuyển một số dây chuyền sản xuất iPad sang Việt Nam và có thể là cả iPhone nữa. Điều này sẽ thúc đẩy khối lượng sản xuất thiết bị tại thị trường này", Counterpoint đánh giá.

Các nhà máy ở Việt Nam hiện đang sản xuất nhiều sản phẩm quan trọng trên thị trường di động toàn cầu, bao gồm AirPods của Apple và các sản phẩm của Samsung, Xiaomi. Trong năm nay, hàng loạt thông tin từ chuỗi cung ứng cho biết nhiều dòng sản phẩm khác của Apple như Apple Watch, iPad và MacBook cũng đã dần được chuyển về Việt Nam.

(Theo VietTimes, Tech Crunch, Counter Point)

Phần lớn AirPods sẽ được sản xuất tại Việt Nam

Theo báo cáo của JP Morgan, đến năm 2025, các nhà máy đối tác của Apple đặt tại Việt Nam sẽ đóng góp 20% iPad và Apple Watch, 5% MacBook, 65% tai nghe AirPods.

Năm 2019, chính phủ Hà Lan thí điểm hệ thống SyRI (hệ thống cảnh báo rủi ro), sử dụng các dữ liệu sẵn có như thuế, bảo hiểm, cư trú, giáo dục… để dự báo các đối tượng có khả năng gian lận về phúc lợi xã hội. Tuy nhiên, dự án này đã bị đình chỉ sau 1 năm, do nhận nhiều chỉ trích vì sử dụng các thông số và dữ liệu đặc biệt nhắm vào người thu nhập thấp và dân tộc thiểu số.

Tương tự, Roermond, thành phố Đông Nam Hà Lan thử nghiệm dự án “Cảm biến”, sử dụng camera và cảm biến thu thập dữ liệu phương tiện di chuyển quanh khu vực, sau đó dùng thuật toán xác định các đối tượng có xác suất cao là móc túi và ăn cắp để thông báo tới cảnh sát và cảnh báo mọi người. Thế nhưng, dự án không chứng minh được hiệu quả khi thường bỏ qua các cá nhân người bản xứ, thay vào đó chủ yếu nhằm vào người Đông Âu, đối tượng mà cảnh sát Hà Lan cho rằng chiếm phần lớn trong các vụ trộm cắp và móc túi tại quốc gia này.

“Các dự báo này không chỉ phản ánh sự bất bình đẳng đang xảy ra, mà còn làm trầm trọng thêm nó”, Marc Schuilenburg, giáo sư về tội phạm học tại Đại học Vrije Amsterdam lập luận.

Hoài nghi về độ chính xác của các hệ thống AI

Năm 2018, sở cảnh sát London sử dụng công nghệ nhận diện khuôn mặt để xác định 104 người được cho là có hành vi phạm tội. Thế nhưng, chỉ 2 trong số 104 trường hợp là chính xác.

“Từ thời điểm nhân viên cảnh sát xác định sai nghi phạm cho đến lúc họ nhận ra bắt nhầm người thì hành động cưỡng chế đã diễn ra: nghi phạm bị bắt, đưa đến đồn cảnh sát và bị giam giữ. Loạt hành động này gây ra sự sợ hãi và hậu quả không thể đảo ngược”, Edward Santow, phóng viên của The Australian Quarterly cho biết.

Ngoài ra, các hệ thống nhận diện khuôn mặt cũng cho thấy sự phân biệt đối với người da màu. Ví dụ, thuật toán của Facebook đã từng dán nhãn người da đen là “động vật linh trưởng”, một lỗi sai không thể chấp nhận.

Công nghệ nhận diện khuôn mặt vẫn đang phát triển, các thuật toán ngày càng hiệu quả trong phân tích hình ảnh chất lượng thấp và xác định những khuôn mặt già đi, thậm chí là nhận diện từ góc nghiêng. Dù vậy, Patrick Grother, chuyên gia tại Image Group, cho biết “sai số vẫn còn tương đối” và “chất lượng hình ảnh là một vấn đề”. Trong phần lớn các thí nghiệm sử dụng hình ảnh chất lượng cao, thuật toán tốt nhất vẫn sai tới 20%.

Sự thiếu hụt giám sát của con người đối với các quá trình tự động

Khi các hệ thống AI ngày càng dựa nhiều vào học sâu (deep learning), chúng càng trở nên tự chủ hơn và khó có thể nắm bắt. Việc tạo ra “những hộp đen” mà người dùng chỉ biết kết quả thay vì nắm rõ quy trình tạo ra kết quả đó, có thể gây ra những khó khăn trong xác định trách nhiệm cụ thể khi xảy ra oan sai.

Điều này sẽ tạo ra những “khoảng trống trách nhiệm” khi cả “cơ quan và các nhân viên không biết hoặc không tham gia trực tiếp vào các quyết định cụ thể gây ra hậu quả nghiêm trọng”, theo Kate Crawford và Jason Schultz, tác giả của báo cáo “Hệ thống AI và các nhân tố nhà nước”.

Các công cụ này có thể được xây dựng từ nhiều nguồn, từ trong các cơ quan chính phủ, phát triển bởi các nhà thầu hay thậm chí được tài trợ. Và khi hệ thống gặp lỗi, sẽ rất khó để xác định ai là người phải chịu trách nhiệm chính.

Một nghiên cứu của Đại học Columbia, Viện AI Now, Đại học New York cùng tổ chức Biên giới điện tử về việc sử dụng AI trong lĩnh vực thực thi pháp luật tại Mỹ cho thấy: “Các hệ thống AI được triển khai mà không hề có sự giám sát, hỗ trợ và biện pháp bảo vệ cụ thể cho những đối tượng bị đánh giá”.

Không thể phủ nhận công nghệ AI đang len lỏi vào từng ngóc ngách của cuộc sống con người, nhưng ở trong những lĩnh vực hành pháp, nơi số phận của một cá nhân cụ thể được đưa ra mổ xẻ, những dữ liệu chỉ đúng trong quá khứ và mang nặng thiên kiến của chính con người, được sử dụng bởi hệ thống AI có thể tạo ra những hậu quả nghiêm trọng không thể bù đắp.

Vinh Ngô

Trí tuệ nhân tạo vẽ tranh đoạt giải nhất: ranh giới của nghệ thuật là đâu?

Cộng đồng bất bình khi nghệ sĩ dùng trí tuệ nhân tạo vẽ được tranh đoạt giải. Hiểu thế nào cho đúng về “nghệ thuật” bây giờ?

TIN BÀI KHÁC: