Ngoài ung thư gan, phổi, đại trực tràng các bệnh viện tiếp nhận nhiều trường hợp ung thư vú ở tuổi thanh niên - bệnh trước đây thường gặp ở tuổi trung niên.
Chia sẻ với VietNamNet, PGS.TS Phạm Cẩm Phương - Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết, có thể do nhiều yếu tố dẫn đến tình trạng ung thư có xu hướng trẻ hóa.
Các yếu tố bao gồm lối sống lười vận động ảnh hưởng đến sức khỏe, chế độ ăn uống không lành mạnh (ít rau quả, nhiều đạm, nhiều muối...). Bên cạnh đó là các thói quen hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia, lạm dụng chất kích thích...
“Hiện nay ô nhiễm môi trường sống cũng là một trong các nguyên nhân gia tăng tỷ lệ mắc ung thư ở người trẻ. Hơn nữa, nhờ trình độ y khoa phát triển, mức độ quan tâm đến sức khỏe của người dân tăng lên, có ý thức đi khám sàng lọc do đó nhiều trường hợp ung thư được phát hiện ở lứa tuổi trẻ hơn”, PGS.TS Phương lý giải.
Ngoài ra, tiếp xúc sớm với các tác nhân gây ung thư khiến cho tỷ lệ người trẻ mắc bệnh gia tăng.
Theo bác sĩ Hà Hải Nam - Phó Trưởng khoa Ngoại bụng I, Bệnh viện K, có ba tác nhân gây ung thư chính gồm: Tác nhân vật lý (tia bức xạ, ánh nắng mặt trời...); tác nhân hóa học (phẩm nhuộm...); tác nhân sinh học (vi khuẩn HP, viêm gan B...) có trong bia rượu, đồ ăn uống.
Lối sống lười vận động, ngồi văn phòng, lệ thuộc máy tính, điện thoại, đi ngủ muộn ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe. Chế độ ăn uống không lành mạnh ít rau quả, nhiều đạm, nhiều muối... Hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia, lạm dụng chất kích thích... cũng là nguyên nhân khiến tỷ lệ người mắc bệnh ngày càng nhiều.
Để phòng ngừa, bác sĩ khuyến cáo giảm tất cả yếu tố nguy cơ. Ví dụ, gia đình có bố và anh trai của bố mắc ung thư đại tràng, dạ dày hoặc mẹ, dì hoặc bác gái mắc ung thư vú, bạn cần phải tầm soát sớm. Đây là nhóm có nguy cơ mắc ung thư cao hơn so với người khác.
Mốc thời điểm tầm soát ung thư là sau tuổi 30. Người béo phì có nguy cơ mắc các loại ung thư cao hơn người bình thường và là nguyên nhân dẫn tới khoảng 20% ung thư thực quản, dạ dày, đại trực tràng, gan, buồng trứng, ung thư vú sau mãn kinh...
Bác sĩ khuyến cáo giới trẻ cần có lối sống lành mạnh, tăng cường vận động và dinh dưỡng cân bằng. Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày để tăng cường sức đề kháng của cơ thể. Hạn chế rượu bia, không hút thuốc lá cũng có thể giảm nguy cơ mắc bệnh.
Tránh ăn nhiều mỡ, gia vị hay thức ăn bị mốc; tăng cường hoa quả, rau và các loại vitamin. Tiêm vắc xin ngừa một số bệnh nhiễm trùng như viêm gan B, C và tiêm phòng HPV ngừa ung thư cổ tử cung.
Tương tự, PGS.TS Phạm Cẩm Phương cũng khuyến cáo, người dân cần thay đổi thói quen sống lành mạnh, lựa chọn thực phẩm sạch, rõ nguồn gốc. “Chúng ta cần tăng cường hoạt động thể dục thể thao. Đặc biệt, người dân cần có ý thức đi khám kiểm tra sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe”, chuyên gia cho biết.
Ông Nguyễn Trọng Huấn, Đại diện Kaspersky Việt Nam, cho biết trong giai đoạn dịch bệnh nửa đầu năm 2020, hãng bảo mật này nhận thấy tín hiệu tích cực là chỉ một tỷ lệ nhỏ trẻ em Việt Nam tiếp xúc với các chủ đề không bị kiểm duyệt, nội dung khiêu dâm, cờ bạc, hoặc ma túy.
Kết quả đo từ xa của Kaspersky cho thấy gần 40% trẻ em Việt Nam sử dụng những phương tiện truyền thông trực tuyến như mạng xã hội và ứng dụng nhắn tin nửa đầu năm 2020; 38% truy cập nhiều phần mềm, bài hát và video trực tuyến. Đây có thể là kết quả của việc gia tăng những hoạt động giáo dục và truyền thông trực tuyến trong thời gian giãn cách vì đại dịch. Trong giai đoạn này, có 9% trẻ em dành nhiều thời gian để chơi trò chơi điện tử; 6% tham gia vào các hoạt động thương mại điện tử; và 4,5% sử dụng Internet để theo dõi tin tức.
Tuy vậy, việc trẻ em lên mạng cũng đối mặt với một số nguy cơ, chẳng hạn bị tấn công bởi phần mềm độc hại, hoặc bị bắt nạt bởi những kẻ không định danh.
Theo báo cáo gần đây, số lượng tệp độc hại được phát hiện mỗi ngày trong năm 2020 tăng 5,2% so với năm 2019. Dưới ảnh hưởng của dịch Covid-19, hình thức học tập và làm việc qua mạng Internet trở nên phổ biến, dẫn đến số lượng người dùng khu vực Đông Nam Á phải đối mặt với nhiều vụ tấn công được ngụy trang dưới các nền tảng học tập trực tuyến và hội nghị trực tuyến trong ba quý đầu năm 2020 tăng hơn 1.000%.
Nghiên cứu cũng chỉ ra ngày càng có nhiều người lợi dụng tính chất ẩn danh của thế giới kỹ thuật số. Trong đó, hoạt động ẩn danh đang được sử dụng nhiều nhất ở Đông Nam Á với 35%, tiếp theo là Nam Á với 28% và Úc là 20%.
Kết quả nghiên cứu cũng cho biết mạng xã hội có số người dùng ẩn danh nhiều nhất là Facebook (chiếm 70%). Việc ẩn danh trên môi trường trực tuyến cho phép các cá nhân thoải mái theo đuổi sở thích và sử dụng quyền tự do ngôn luận, nhưng đồng thời cũng dễ dàng thực hiện những hành vi gây hại như quấy rối và bắt nạt trên mạng, mà trẻ em là một trong những đối tượng rất dễ bị ảnh hưởng.
Bà Đoàn Thị Xuân Anh, Chuyên viên Tham vấn học sinh Trường Quốc tế Canada Việt Nam cho biết đã gặp nhiều trường hợp liên quan đến vấn đề trẻ lạm dụng Internet hoặc chơi game quá đà, đặc biệt đối với những trẻ tự ti, thiếu hụt kĩ năng giao tiếp xã hội. Do đó, phụ huynh cần có những cách giao tiếp phù hợp với trẻ để bảo vệ trẻ trên môi trường Internet.
Kaspersky khuyên phụ huynh giao tiếp cởi mở với trẻ về những lợi ích và rủi ro khi trực tuyến. Nhắc nhở con về những sai lầm có thể mắc phải khi trực tuyến để trẻ tự rút ra bài học hoặc tìm đến sự trợ giúp của cha mẹ khi cần.
Bố mẹ có thể thảo luận với trẻ về thời gian có thể sử dụng mạng xã hội, cũng như các cách để tự bảo vệ mình khi trực tuyến. Đồng thời có thể dành thời gian để chơi game trực tuyến cùng trẻ, từ đó cha mẹ và trẻ sẽ có cơ hội để hiểu nhau hơn.
Ngoài ra, cần giải thích với trẻ rằng tất cả thông tin nhạy cảm chỉ có thể được chia sẻ với những người trẻ biết ngoài đời thực, không nên chia sẻ cho những người chỉ quen trên mạng.
Phụ huynh có thể cài đặt các phần mềm bảo mật để bảo vệ trẻ trước các mối đe dọa trực tuyến.
Hải Đăng
TikTok vừa giới thiệu một loạt cài đặt quyền riêng tư mới, hạn chế vài tính năng nhất định dành cho nhóm người dùng trẻ em, vị thành niên.
" alt=""/>Bảo vệ trẻ trên môi trường Internet trong giai đoạn giãn cáchPGS.TS Đồng Văn Hệ, Phó giám đốc Bệnh viện Việt Đức (Hà Nội), cho hay với sinh viên y và thầy thuốc, việc được đào tạo bằng xác người, đặc biệt là xác tươi rất ý nghĩa. Bởi xác khô ngâm bị đen, cứng lại nên không thể nhìn được chi tiết mạch máu, khó để thực hành phẫu thuật. Không ít bác sĩ Bệnh viện Việt Đức phải ra nước ngoài đào tạo để nâng cao trình độ, học tập qua xác tươi.
Tuy nhiên, trên thực tế số lượng xác hiến phục vụ đào tạo, nghiên cứu y khoa tại phía Bắc rất ít ỏi. Theo TS Nghĩa, từ khi tổ chức tiếp nhận, Đại học Y Hà Nội mới nhận được hơn 20 xác hiến. Hơn một nửa trong số đó được tiếp nhận trong 10 năm nay, người trẻ nhất 18 tuổi, người già nhất vừa qua tuổi 90, tên của họ được khắc ghi trên tấm bảng đặt tại Viện Giải phẫu.
Theo vị bác sĩ, thực tế tại Đại học Y Hà Nội, một xác tươi "phục vụ" học tập cho 18-20 sinh viên, gấp 3 lần mức tiêu chuẩn (từ 6-8 sinh viên).
Trường Đại học Y khoa lâu đời nhất Việt Nam này đầu tư hệ thống tủ bảo quản thi thể với chi phí hàng chục tỷ đồng. "Nếu không trang bị máy thì khi có xác hiến, chúng tôi không thể bảo quản. Nhưng éo le là hơn nửa năm qua, chúng tôi chưa tiếp nhận được thêm thi thể nào”, TS Nghĩa nói.
Khó khăn do đâu?
Vì không có xác tươi để học, không ít nghiên cứu sinh từ phía Bắc phải vào TP.HCM để học mổ xác, do ở đó các cơ sở đào tạo y khoa tiếp nhận được số lượng khá nhiều, thậm chí có thời điểm phải ngừng tiếp nhận vì không đủ điều kiện bảo quản.
Một năm qua, trường Đại học Y Hà Nội đã làm việc với các cơ sở đào tạo y khoa tại TP.HCM về việc chia sẻ xác hiến ra phía Bắc. Tuy nhiên, vẫn chưa thể tiến hành vì nhiều người còn e ngại, còn có tâm lý muốn thắp hương cho người thân hàng tháng.
Thực tế, cũng như hiến tạng, trở ngại về tâm lý là rào cản lớn trong việc vận động đồng thuận hiến xác cho y học. Không ít người dũng cảm hiến thi thể người thân cho y học lại phải chịu đựng lời ra tiếng vào từ xung quanh. “Hiến xác chồng, con, cha mẹ thế có được tiền không? Chắc là bán xác người thân! Sao không đưa họ về bên kia thế giới theo nghi thức truyền thống?”...
Ngoài ra, thiếu thông tin về nghĩa cử hiến xác cho y học là khó khăn. Theo TS Nghĩa, thời gian từ khi tiếp nhận tới lúc ngưng sử dụng xác thường từ 2-3 năm (1-2 năm xử lý, 1 năm sử dụng). Sau đó, xác hiến sẽ được hỏa thiêu để trao lại cho gia đình hoặc đưa vào an tạng tại nghĩa trang ở Quảng Ninh. Nghĩa là không phải nếu hiến xác thì thi thể sẽ nằm mãi ở Viện Giải phẫu (Hà Nội). Ngoài ra, các đơn vị chức năng sẽ lo toàn bộ mọi vấn đề từ vận chuyển tới hậu sự.