Món này được làm từ giống ngô tẻ đặc trưng của địa phương. Cứ sau mỗi mùa thu hoạch, bà con dân tộc Mông lại phơi ngô trên hiên nhà hay gác bếp, chờ khi thật khô mới đem đi làm mèn mén.

Đầu tiên, người ta tách hạt ngô, nhặt và loại bỏ các hạt bị sâu, mốc và chỉ giữ lại những hạt tròn và mẩy nhất rồi đem đi xay. Muốn bột ngô thành phẩm ngon, người dân nơi đây thường xay bằng cối đá truyền thống. Bởi vậy, công đoạn xay ngô được xem là vất vả nhất khi làm mèn mén.

Ngô xay xong được đem sàng để bỏ mày và sạn, sau đó đổ ra vào nia để trộn cùng chút nước. Người ta phải tính toán lượng nước sao cho khéo, vừa đủ để bột không bị khô hay ướt quá. Nếu bột khô, khi hấp sẽ khó chín, còn bột ướt sẽ làm món ăn bị nhão, không ngon.

Để hoàn thành món mèn mén, bà con dân tộc H’Mông phải đem hấp bột ngô tới hai lần. Nồi hấp được sử dụng là một chiếc chảo lớn chứa nước, ở giữa đặt một chõ cao. Bột ngô sau khi đảo với nước sẽ được đặt trong chiếc chõ này.

Tùy từng loại ngô mà thời gian hấp lần đầu cũng khác nhau. Với ngô non, hấp đến khi nước sôi, hơi bốc nhiều trên miệng chõ là được. Còn với ngô già, cần hấp lâu hơn chừng 10-12 phút.

Sau đó, bột được đổ ra mẹt, chờ nguội bớt sẽ được đem đi vò cho tơi. Lúc này, người ta cho thêm lượng nước vừa đủ nữa vào bột đã hấp rồi lại trộn đều tay, tránh bột bị vón cục. Khi thấy bột tơi trở lại thì tiếp tục cho vào chõ để đồ lần hai.

Mèn mén có màu vàng hấp dẫn từ ngô nên được ví như "cơm vàng" của người Mông (Ảnh: Tú Nguyễn, Phùng Huyền, Cuong Nguyen).

Mèn mén được chế biến thủ công, không nêm nếm gia vị nên giữ nguyên được vị ngọt, bùi và dẻo thơm. Ở chợ phiên, món này còn được hòa vào nước dùng để ăn cùng phở, mỳ hoặc kết hợp với một số nguyên liệu, biến tấu thành nhiều món có hương vị khác nhau.

Sau hai lần đồ, mèn mén trở nên tơi xốp và được xúc ra từng bát, có thể ăn ngay hoặc rưới mắm lên, thưởng thức cùng các món ăn khác.

Nhiều thực khách lần đầu thưởng thức mèn mén có thể thấy khó ăn nhưng khi đã quen lại thấy ngon, lạ miệng.

Với người miền xuôi, ngô là một trong những lương thực được yêu thích, có thể biến tấu thành nhiều món ăn vặt, ăn chơi lạ miệng như ngô nướng, ngô luộc hay ngô chiên. Còn đối với người dân tộc H’Mông, ngô đã được nâng tầm lên thành đặc sản với cách chế biến độc đáo, kỳ công. Đó chính là món mèn mén.

Mèn mén (hay còn gọi là bột ngô hấp) là một món ăn truyền thống không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày của đồng bào dân tộc H'Mông tại các vùng như Hà Giang, Bắc Hà (Lạng Sơn), Simacai (Lào Cai).

Món này được làm từ giống ngô tẻ đặc trưng của địa phương. Cứ sau mỗi mùa thu hoạch, bà con dân tộc Mông lại phơi ngô trên hiên nhà hay gác bếp, chờ khi thật khô mới đem đi làm mèn mén.

Đầu tiên, người ta tách hạt ngô, nhặt và loại bỏ các hạt bị sâu, mốc và chỉ giữ lại những hạt tròn và mẩy nhất rồi đem đi xay. Muốn bột ngô thành phẩm ngon, người dân nơi đây thường xay bằng cối đá truyền thống. Bởi vậy, công đoạn xay ngô được xem là vất vả nhất khi làm mèn mén.

Ngô xay xong được đem sàng để bỏ mày và sạn, sau đó đổ ra vào nia để trộn cùng chút nước. Người ta phải tính toán lượng nước sao cho khéo, vừa đủ để bột không bị khô hay ướt quá. Nếu bột khô, khi hấp sẽ khó chín, còn bột ướt sẽ làm món ăn bị nhão, không ngon.

Để hoàn thành món mèn mén, bà con dân tộc H’Mông phải đem hấp bột ngô tới hai lần. Nồi hấp được sử dụng là một chiếc chảo lớn chứa nước, ở giữa đặt một chõ cao. Bột ngô sau khi đảo với nước sẽ được đặt trong chiếc chõ này.

Tùy từng loại ngô mà thời gian hấp lần đầu cũng khác nhau. Với ngô non, hấp đến khi nước sôi, hơi bốc nhiều trên miệng chõ là được. Còn với ngô già, cần hấp lâu hơn chừng 10-12 phút.

Sau đó, bột được đổ ra mẹt, chờ nguội bớt sẽ được đem đi vò cho tơi. Lúc này, người ta cho thêm lượng nước vừa đủ nữa vào bột đã hấp rồi lại trộn đều tay, tránh bột bị vón cục. Khi thấy bột tơi trở lại thì tiếp tục cho vào chõ để đồ lần hai.

Mèn mén có màu vàng hấp dẫn từ ngô nên được ví như "cơm vàng" của người Mông (Ảnh: Tú Nguyễn, Phùng Huyền, Cuong Nguyen).

Mèn mén được chế biến thủ công, không nêm nếm gia vị nên giữ nguyên được vị ngọt, bùi và dẻo thơm. Ở chợ phiên, món này còn được hòa vào nước dùng để ăn cùng phở, mỳ hoặc kết hợp với một số nguyên liệu, biến tấu thành nhiều món có hương vị khác nhau.

Sau hai lần đồ, mèn mén trở nên tơi xốp và được xúc ra từng bát, có thể ăn ngay hoặc rưới mắm lên, thưởng thức cùng các món ăn khác.

Nhiều thực khách lần đầu thưởng thức mèn mén có thể thấy khó ăn nhưng khi đã quen lại thấy ngon, lạ miệng.

"Siêu âm, xét nghiệm, buồng trứng cô gái 27 tuổi chưa chồng như một phụ nữ mãn kinh 50 tuổi. Cơ hội mang thai của cô gái gần như chỉ có thể còn cách xin trứng của người khác" - bác sĩ Thành nói.

Suy buồng trứng sớm là nguyên nhân chủ yếu gây vô sinh ở phụ nữ, thường gặp ở độ tuổi 40-50. Tuy nhiên, trường hợp chị em bị suy buồng trứng sớm từ khi mới ngoài 20 hiện nay không hiếm.

Bác sĩ Thành từng điều trị cho nữ bệnh nhân 25 tuổi, kết hôn 2 năm nhưng chưa có kế hoạch có con. Gần đây, chị hay mệt mỏi, rối loạn kinh nguyệt, "thả mãi chưa đậu" nên đi khám. Kết quả, bệnh nhân bị suy giảm buồng trứng sớm tuổi đôi mươi, gần như không còn khả năng làm mẹ. 

Theo bác sĩ Thành, kinh nguyệt là tấm gương phản chiếu sức khỏe của phụ nữ. Tuy nhiên, nhiều chị em rất chủ quan với bất thường kinh nguyệt.

Hai khả năng có thể xảy ra khi kinh nguyệt không đều. Thứ nhất là suy buồng trứng, như trường hợp của bệnh nhân trên. Khả năng thứ hai, phổ biến hơn, là do rối loạn rụng trứng.

BS Thành cho hay nhiều nguyên nhân dẫn đến suy buồng trứng sớm ở các bạn trẻ, trong đó bao gồm một số bệnh lý như di truyền; tự miễn; chức năng gan, thận kém.

Bên cạnh đó, việc chị em thường xuyên căng thẳng cũng ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng buồng trứng. "Nhiều người nghĩ, khi bắt đầu hành kinh, chu kỳ lệch vài tháng là chuyện bình thường, nhưng điều đầu tiên cần làm là phải đi khám bác sĩ. Thầy thuốc sẽ cho biết tài sản sinh sản của bạn gái đó còn tốt hay không?", bác sĩ Thành nói.

Với phụ nữ trẻ bị suy buồng trứng sớm, bác sĩ phải cảnh báo ngay cho bệnh nhân hiện trạng sức khỏe và số lượng trứng. Nếu không kết hôn sớm, bệnh nhân cần đi trữ trứng để kịp bảo tồn chức năng sinh sản.

- Rối loạn kinh nguyệt trong một thời gian dài khiến lượng kinh nguyệt không ổn định, bên cạnh đó trạng thái cũng như màu sắc kinh có sự thay đổi.

- Thường xuyên bị chóng mặt, buồn nôn đặc biệt là mất ngủ giữa đêm.

- Giảm ham muốn tình dục, luôn né tránh việc quan hệ tình dục.

- Da có dấu hiệu nhăn nheo, ngực nhão và xệ.

- Suy giảm trí nhớ.

- Âm đạo bị khô và đau rát khi quan hệ tình dục.

Cô gái trẻ sinh năm 1996, bắt đầu có chu kỳ kinh nguyệt từ năm lớp 7. Thời gian đầu, cứ 3-4 tháng, cô mới có kinh một lần. Từ 22 tuổi, khoảng cách giữa các kỳ kinh của cô dài hơn (6 tháng). Ba năm gần đây, cô gái hoàn toàn không có kinh nguyệt.

Bác sĩ Phan Chí Thành, khoa Khám bệnh, Bệnh viện Phụ sản Trung ương (Hà Nội), cho biết khi khám cho cô gái này cách đây ít ngày, ông rất bất ngờ vì cô "không còn bất kỳ một quả trứng nào" vì bị suy buồng trứng.

"Siêu âm, xét nghiệm, buồng trứng cô gái 27 tuổi chưa chồng như một phụ nữ mãn kinh 50 tuổi. Cơ hội mang thai của cô gái gần như chỉ có thể còn cách xin trứng của người khác" - bác sĩ Thành nói.

Suy buồng trứng sớm là nguyên nhân chủ yếu gây vô sinh ở phụ nữ, thường gặp ở độ tuổi 40-50. Tuy nhiên, trường hợp chị em bị suy buồng trứng sớm từ khi mới ngoài 20 hiện nay không hiếm.

Bác sĩ Thành từng điều trị cho nữ bệnh nhân 25 tuổi, kết hôn 2 năm nhưng chưa có kế hoạch có con. Gần đây, chị hay mệt mỏi, rối loạn kinh nguyệt, "thả mãi chưa đậu" nên đi khám. Kết quả, bệnh nhân bị suy giảm buồng trứng sớm tuổi đôi mươi, gần như không còn khả năng làm mẹ. 

Theo bác sĩ Thành, kinh nguyệt là tấm gương phản chiếu sức khỏe của phụ nữ. Tuy nhiên, nhiều chị em rất chủ quan với bất thường kinh nguyệt.

Hai khả năng có thể xảy ra khi kinh nguyệt không đều. Thứ nhất là suy buồng trứng, như trường hợp của bệnh nhân trên. Khả năng thứ hai, phổ biến hơn, là do rối loạn rụng trứng.

BS Thành cho hay nhiều nguyên nhân dẫn đến suy buồng trứng sớm ở các bạn trẻ, trong đó bao gồm một số bệnh lý như di truyền; tự miễn; chức năng gan, thận kém.

Bên cạnh đó, việc chị em thường xuyên căng thẳng cũng ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng buồng trứng. "Nhiều người nghĩ, khi bắt đầu hành kinh, chu kỳ lệch vài tháng là chuyện bình thường, nhưng điều đầu tiên cần làm là phải đi khám bác sĩ. Thầy thuốc sẽ cho biết tài sản sinh sản của bạn gái đó còn tốt hay không?", bác sĩ Thành nói.

Với phụ nữ trẻ bị suy buồng trứng sớm, bác sĩ phải cảnh báo ngay cho bệnh nhân hiện trạng sức khỏe và số lượng trứng. Nếu không kết hôn sớm, bệnh nhân cần đi trữ trứng để kịp bảo tồn chức năng sinh sản.

- Rối loạn kinh nguyệt trong một thời gian dài khiến lượng kinh nguyệt không ổn định, bên cạnh đó trạng thái cũng như màu sắc kinh có sự thay đổi.

- Thường xuyên bị chóng mặt, buồn nôn đặc biệt là mất ngủ giữa đêm.

- Giảm ham muốn tình dục, luôn né tránh việc quan hệ tình dục.

- Da có dấu hiệu nhăn nheo, ngực nhão và xệ.

- Suy giảm trí nhớ.

- Âm đạo bị khô và đau rát khi quan hệ tình dục.

Hang Kiều là một hang động nằm tại núi An Bờ thuộc Huyện Lệ Thủy, Quảng Bình, cách TP. Đồng Hới khoảng chừng 50 km theo hướng tây nam. 

Tên gọi “Kiều” được đặt theo một câu chuyện dân gian đầy màu sắc. Đây là nơi người dân tìm thấy nhiều kiều nữ (còn gọi là tiên nữ) sinh sống và tụ tập. Hang Kiều nổi tiếng với hệ thống đá, thạch nhũ kỳ diệu và cảnh quan tự nhiên hùng vĩ. 

Để chinh phục hang Kiều, du khách phải đi qua bản Còi Đá (xã Ngân Thủy, huyện Lệ Thủy), sau đó đi bộ khoảng 2km để đến chân núi An Bờ, cửa hang Kiều có diện tích khoảng 4m2 hiện ra, phía sau đó là một thế giới vô cùng rộng lớn với cấu trúc hang 3 tầng, chiều rộng từ 30 – 100m, chiều cao trung bình 60m, có những đoạn cao nhất với chiều cao khoảng 90m.

Sau khi xuống dưới cửa hang sẽ thấy một cửa hang lớn khác, ở đó sẽ có hai lối đi khác nhau để khám phá hang Kiều. Đặt chân vào hang động, du khách sẽ khá bất ngờ trước hệ thống thạch nhũ huyền ảo với nhiều hình thù và cả màu sắc khác nhau tạo nên sự độc đáo, đa dạng. Thỉnh thoảng còn bắt gặp 1 vài hồ nước trong xanh. Từng bước chân, từng hành trình khám phá hang động này đều rất kích thích, không hề nhàm chán. 

Sau hành trình 4 tiếng khám phá hang Kiều. Ra khỏi hang, du khách sẽ dừng chân và cắm trại ở thung lũng tình yêu, thưởng thức những món ăn mang đậm hương vị địa phương.

Được biết, Hang Kiều mới được đưa vào hoạt động vào năm 2021 và hứa hẹn rất có tiềm năng để trở thành điểm trekking hấp dẫn của Quảng Bình, thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế. 

Hải Sâm - Ảnh: Tr. Cương

Hang Kiều là một hang động nằm tại núi An Bờ thuộc Huyện Lệ Thủy, Quảng Bình, cách TP. Đồng Hới khoảng chừng 50 km theo hướng tây nam. 

Tên gọi “Kiều” được đặt theo một câu chuyện dân gian đầy màu sắc. Đây là nơi người dân tìm thấy nhiều kiều nữ (còn gọi là tiên nữ) sinh sống và tụ tập. Hang Kiều nổi tiếng với hệ thống đá, thạch nhũ kỳ diệu và cảnh quan tự nhiên hùng vĩ. 

Để chinh phục hang Kiều, du khách phải đi qua bản Còi Đá (xã Ngân Thủy, huyện Lệ Thủy), sau đó đi bộ khoảng 2km để đến chân núi An Bờ, cửa hang Kiều có diện tích khoảng 4m2 hiện ra, phía sau đó là một thế giới vô cùng rộng lớn với cấu trúc hang 3 tầng, chiều rộng từ 30 – 100m, chiều cao trung bình 60m, có những đoạn cao nhất với chiều cao khoảng 90m.

Sau khi xuống dưới cửa hang sẽ thấy một cửa hang lớn khác, ở đó sẽ có hai lối đi khác nhau để khám phá hang Kiều. Đặt chân vào hang động, du khách sẽ khá bất ngờ trước hệ thống thạch nhũ huyền ảo với nhiều hình thù và cả màu sắc khác nhau tạo nên sự độc đáo, đa dạng. Thỉnh thoảng còn bắt gặp 1 vài hồ nước trong xanh. Từng bước chân, từng hành trình khám phá hang động này đều rất kích thích, không hề nhàm chán. 

Sau hành trình 4 tiếng khám phá hang Kiều. Ra khỏi hang, du khách sẽ dừng chân và cắm trại ở thung lũng tình yêu, thưởng thức những món ăn mang đậm hương vị địa phương.

Được biết, Hang Kiều mới được đưa vào hoạt động vào năm 2021 và hứa hẹn rất có tiềm năng để trở thành điểm trekking hấp dẫn của Quảng Bình, thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế. 

Hải Sâm - Ảnh: Tr. Cương