Khả năng mạnh mẽ của AI trong lĩnh vực sinh học

Điều kì diệu này xảy ra khi các nhà nghiên cứu tại Stanford lập trình để cho máy tính tự học sinh học. Các máy tính này được cho chạy một chương trình trí tuệ nhân tạo tương tự như ChatGPT - ứng dụng trí tuệ nhân tạo nổi tiếng nhờ việc sản xuất, sử dụng thành thạo ngôn ngữ một cách đáng kể sau khi được huấn luyện với hàng tỷ đoạn văn bản Internet. Tương tự, các nhà nghiên cứu tại Stanford đã đào tạo chương trình này bằng hàng triệu dữ liệu thô về các thế bào cũng như cấu trúc hóa học và di truyền của chúng.

Tuy nhiên, họ không cho chương trình thuật toán biết những chuỗi thông tin này có ý nghĩa gì. Họ cũng không giải thích cho nó rằng các loại tế bào khác nhau sẽ có cấu tạo sinh hóa khác nhau. 

Chương trình đã tự xử lý kho dữ liệu, tạo ra mô hình của tất cả các tế bào dựa trên sự giống nhau nhau giữa chúng trong không gian rộng lớn và đa chiều. Nó có thể nhận dạng và phân loại một tế bào mà chúng chưa có thông tin mà không nhầm lẫn với hơn 1000 loại khác. Một trong số chúng là tế bào Norn. 

Jure Leskovec - nhà khoa học máy tính tại Stanford, người đã huấn luyện các chương trình máy tính -  cho biết: “Điều này thật đáng kinh ngạc, vì không một ai cho nó biết rằng tế bào Norn tồn tại trong thận”.

Phần mềm này là một trong một số chương trình AI mới xuất hiện, được gọi là các mô hình nền tảng, hướng tới các lý thuyết sinh học cơ bản. Các mô hình không chỉ đơn giản là thu thập thông tin mà giống như các nhà sinh vật học đang thu thập tư liệu. Các chương trình này hiện đang khám phá về cách hoạt động của gen và cách tế bào phát triển.

Khi các mô hình này trở nên lớn mạnh hơn, với nguồn dữ liệu phòng lab ngày càng nhiều và khả năng tính toán ngày càng siêu việt hơn, các nhà khoa học dự đoán rằng nó sẽ bắt đầu cho ra những kết quả khám phá sâu hơn như việc đưa ra những lý giải về bệnh ung thư và các căn bệnh khác, hay tìm ra công thức chuyển một loại tế bào này thành một loại tế bào khác.

Tiến sĩ Eric Topol, giám đốc Viện nghiên cứu Scripps cho biết: “Một ngày nào đó những chương trình này sẽ cho ra một khám phá sinh học quan trọng mà có lẽ các nhà sinh vật học không có khả năng thực hiện được”.

Việc những mô hình này sẽ đi được bao xa là một chủ đề được đưa ra tranh luận mạnh mẽ. Trong khi một số người cho rằng các mô hình như vậy sắp đi vào ngõ cụt, các nhà khoa học thì lạc quan hơn và tin rằng chúng thậm chí sẽ giải quyết được câu hỏi sinh học lớn nhất mọi thời đại: làm thế nào để phân biệt sự sống và phi sự sống?

(Nguồn: The NewYork Times)