VietNamNet đã có cuộc trao đổi và trò chuyện với ông Lee Hyun-sung – TGĐ Xinapse Việt Nam. Đây là công ty top đầu tại Hàn Quốc về phát triển, ứng dụng trí tuệ nhân tạo nhằm cải thiện khả năng giao tiếp. Vị chuyên gia đã chia sẻ nhiều góc nhìn về thị trường AI Việt Nam, đồng thời hé lộ về những dịch vụ chưa từng xuất hiện sẽ có mặt tại Việt Nam nhờ công nghệ tái tạo giọng nói ảo. 

Chào ông Lee Hyun-sung. Với nhiều người Việt, Xinapse vẫn là cái tên còn khá xa lạ. Trước hết, ông có thể giới thiệu về Xinapse được không?

Xinapse là công ty khởi nghiệp chuyên về các giải pháp tạo sinh dựa trên AI (Generative AI-based) được thành lập vào năm 2017 tại Hàn Quốc. Thông qua AI tạo sinh, Xinapse phát triển công nghệ riêng giúp tạo ra văn bản, hình ảnh và video gốc dựa trên các thông tin cơ bản của một người.

Xinapse đã đăng ký 22 bằng sáng chế về việc sử dụng giọng nói do AI tạo ra trên nhiều phương tiện, bao gồm sách nói, quảng cáo, vũ trụ ảo metaverse và các lĩnh vực liên quan. Chúng tôi là công ty đầu tiên thực hiện thương mại hóa dịch vụ giọng nói ảo, giọng nói tổng hợp AI ra thị trường. 

Sản phẩm chủ đạo của Xinapse là các máy tổng hợp hội thoại để tạo chatbot, máy tổng hợp giọng nói để tạo giọng nói ảo, ghi nhãn dữ liệu, nền tảng di động, sách nói, các dịch vụ sản xuất và phân phối video giọng nói ảo.

Vì sao Xinapse quyết định mở văn phòng tại Việt Nam và tuyển dụng các chuyên gia AI người Việt? 

Xinapse ra mắt Việt Nam vào ngày 29/11 và có kế hoạch mở rộng thị trường tại đây thông qua việc thành lập liên doanh. Chúng tôi đang tìm cách kết hợp những công cụ AI khác nhau để tạo ra các trường hợp sử dụng tại Việt Nam. Công ty đặt mục tiêu phát triển và mở rộng dữ liệu giọng nói tiếng Việt của các vùng miền, đồng thời mang lại nhiều cơ hội việc làm.

Việt Nam được biết đến là trung tâm về gia công phần mềm CNTT. Do đó, chúng tôi có kế hoạch đầu tư hình thành một đội ngũ nhân lực trẻ tại Việt Nam; tuyển dụng những tài năng trẻ để triển khai hoạt động kinh doanh, ghi/dán nhãn dữ liệu.

Chúng tôi cũng có thể hợp tác với các công ty phát triển công nghệ chuyển văn bản thành giọng nói của Việt Nam để tạo ra một thị trường AI rộng lớn hơn bằng cách ứng dụng công nghệ của nhau.

Máy nói của Xinapse mới hỗ trợ tiếng Hàn và tiếng Anh, nguyên nhân đặc biệt gì khiến Tiếng Việt được lựa chọn là ngôn ngữ thứ 3, thưa ông?

Xinapse có kế hoạch thu thập và gắn nhãn dữ liệu giọng nói tiếng Việt để đưa vào máy nói AI. Bằng cách này, người dùng tại Việt Nam có thể tạo ra giọng nói ảo tiếng Việt chất lượng cao, không phụ thuộc vào khả năng nói tiếng Việt của họ.  

Chúng tôi chọn tiếng Việt là ngôn ngữ thứ ba cho máy nói vì nhận thấy mức độ tăng trưởng ấn tượng của thị trường giáo dục tư thục tại Việt Nam. Chúng tôi có thể tạo ra sách nói với giọng đọc của cha mẹ cho các em nhỏ bằng tiếng Việt, tiếng Hàn hoặc tiếng Anh ngay cả khi họ không biết ngoại ngữ.

Không chỉ phục vụ thị trường Việt Nam, sản phẩm này còn có thể cung cấp cho những ai có nhu cầu học tiếng Việt tại Hàn Quốc và các nước nói tiếng Anh.

So với tiếng Anh và tiếng Hàn, việc dạy cho AI biết tiếng Việt có khó không? Xin ông cho biết chi phí cho việc dạy tiếng Việt ra sao và tốn bao nhiêu để đào tạo AI biết tiếng Việt?

Để giúp AI học tiếng Việt, thu thập, xây dựng dữ liệu giọng nói là công việc quan trọng và phải làm đầu tiên. Những công ty phát triển AI như chúng tôi phải bỏ ra số tiền đầu tư ban đầu rất lớn để xây dựng phòng thu âm, thiết bị ghi âm, chi phí nhân lực cho các nhà cung cấp dữ liệu giọng nói, đầu tư máy chủ, nhân công xử lý dữ liệu…

Ở Việt Nam, việc biến văn bản thành giọng nói không phải là điều mới mẻ. Google và một số startup nội đang làm khá tốt điều đó. Vậy ông làm sao để "lấy trứng chọi đá"?

Google và các công ty khác có thể được biết đến rộng rãi trong việc triển khai công nghệ chuyển văn bản thành giọng nói. Điểm khác biệt là họ tập trung vào các giải pháp và mô hình phổ biến, trong khi chúng tôi vừa cung cấp dịch vụ phổ biến, vừa cá nhân hóa chúng theo yêu cầu của người dùng. 

Xinapse đang phát triển công nghệ có thể tạo ra đoạn hội thoại từ người đã khuất hoặc người ảo nhờ vào công nghệ giọng nói ảo AI. Nếu bạn có video hoặc file ghi âm của người đã khuất, chúng tôi có thể trích xuất giọng nói, tổng hợp lại và cho AI học. Sau đó, tạo ra một giọng nói ảo có thể tái tạo giọng nói của người đã khuất.

Từ công nghệ này, có thể phát triển các dịch vụ gửi tin nhắn thoại của người đã khuất cho người thân trong gia đình hàng năm hay gửi tin nhắn chúc mừng đám cưới cho con cái họ.

Bên cạnh đó, việc sản xuất các nội dung như hát, đọc, phát biểu chúc mừng với giọng của những người nổi tiếng đã qua đời cũng có nhiều tiềm năng phát triển.

Xin cảm ơn ông!

Ông được đưa vào Khoa Viêm gan - Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương - trong tình trạng da củng mạc mắt vàng, phù 2 chi dưới, tiểu ít, bụng chướng căng, được chẩn đoán suy gan cấp, viêm phổi/viêm gan B, COPD. Bác sĩ giải thích tình trạng bệnh nhân nặng, tiên lượng tử vong, gia đình xin đưa về nhà. Sau đó, bệnh nhân tử vong tại nhà.

Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Quốc Phương, khoa Hồi sức tích cực - Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương - cho biết, Việt Nam có 8-10% dân số mắc viêm gan B tương đương khoảng 8-10 triệu người. Bệnh viêm gan B không biểu hiện ra triệu chứng bên ngoài (trừ viêm gan B cấp hoặc đợt cấp của viêm gan B mạn). Vì vậy, người bệnh không đi khám và không phát hiện được mình bị nhiễm virus viêm gan B.

Trường hợp ông H. là một ví dụ điển hình. Người này đã dùng thuốc nam để điều trị bệnh COPD. Ông chỉ được phát hiện viêm gan B tình cờ trong đợt ốm nặng. Thời điểm này, bệnh viêm gan đã ở giai đoạn muộn, có biến chứng xơ gan, chưa loại trừ ung thư gan. 

Để phòng bệnh và quản lý theo dõi, điều trị tốt bệnh viêm gan B, theo bác sĩ Phương khuyến cáo:

- Người dân chủ động đi xét nghiệm, sàng lọc viêm gan B để còn có kế hoạch quản lý, theo dõi và điều trị.

- Nếu người bệnh đã có bệnh về gan, tuyệt đối không được dùng thuốc khi không có chỉ định của bác sĩ đặc biệt là thuốc nam, thuốc Đông y không rõ nguồn gốc.

Khi phát hiện bị viêm gan B cần phải theo dõi định kỳ theo chỉ định của bác sĩ để phát hiện sớm và xử trí kịp thời các biến chứng. Ung thư gan nguyên phát có thể xuất hiện trên nền gan lành (chưa xơ hóa) ở người bệnh viêm gan B. Nếu được chẩn đoán sớm, người bệnh sẽ có cơ hội can thiệp, điều trị tốt.

Nghiên cứu của anh được đánh giá là một trong 20 sự kiện nổi bật của Trường Đại học Arizona năm 2013.

Tìm câu trả lời trong ba năm

- Khi biết anh nghiên cứu về bệnh tôm chết hàng loạt, tôi cứ nghĩ chắc bạn sinh ra ở nông thôn, tuổi thơ gắn với những đầm tôm, cá?

Tìm hiểu về tôm, cá là đam mê của Trần Hữu Lộc. Ảnh: Thanh Tâm.

Cũng nhiều người suy nghĩ như bạn, nhưng thực tế tôi là dân Sài Gòn chính gốc, sinh ra và lớn lên ở Thủ Đức (TPHCM). Tôi tốt nghiệp Đại học Nông lâm TPHCM chuyên ngành thủy sản và được nhận sang Mỹ học thẳng lên Tiến sỹ tại Đại học Arizona chuyên ngành vi sinh và bệnh học trên tôm từ năm 2010. Tôi thích tìm hiểu về thế giới thủy sinh, vương quốc của tôm, cá.

Khi 10 tuổi, tôi đã đọc ngấu nghiến quyển sách “Biển-Cái nôi của sự sống”, từ đó, tôi có đam mê với ngành thủy sản. Tôi thích đi câu cá, không phải để kiếm thực phẩm mà để nghiền ngẫm, hiểu loài cá và thế giới của chúng.

Bệnh tôm chết sớm xuất hiện ở Việt Nam từ năm 2010 đã làm nhiều người nông dân điêu đứng, thất thoát hàng ngàn tỷ đồng. Anh đã biết đến căn bệnh này và nghiên cứu nó như thế nào?

Năm 2010, khi tôi sang Mỹ cũng là lúc ở Việt Nam xuất hiện một bệnh trên tôm gọi là “Hội chứng tôm chết sớm-hay còn gọi là Hội chứng hoại tử gan tủy cấp trên tôm nuôi EMS/AHPNS”. Bệnh này chưa được ghi nhận trong lịch sử khoa học bệnh tôm của thế giới, gây thiệt hại lớn cho nghề nuôi tôm ở Việt Nam và các nước Đông Nam Á khác.

Đề tài này được đánh giá là khó khăn nhất trong lịch sử khoa học bệnh tôm. Sau 3 năm nghiên cứu, tôi đã xác định được nguyên nhân của bệnh EMS/AHPNS là những dòng đặc biệt của một loài vi khuẩn rất phổ biến trong môi trường nước lợ/mặn có tên Vibrio parahaemolyticus.

Tôi đã đăng các nghiên cứu này trên các tạp chí khoa học hàng đầu thế giới về bệnh thủy sản và được cộng đồng khoa học thế giới công nhận. Nghiên cứu của tôi được Trường Đại học Arizona chọn là 1 trong 20 sự kiện của trường năm 2013. Việc hoàn thành nghiên cứu này giúp tôi hoàn thành chương trình Tiến Sỹ sau 3 năm học.

- Trong khi khoa học thế giới gần như bó tay với dịch bệnh lạ này anh lại lao vào nghiên cứu, chắc hẳn có rất nhiều khó khăn, rủi ro?

Đúng là thế giới gần như bất lực sau vài năm nghiên cứu nguyên nhân của dịch bệnh lạ này. Một nỗ lực mang tính quốc tế rất lớn với sự tham gia của nhiều tổ chức nhưng vẫn chưa có câu trả lời cho nguyên nhân dịch bệnh.

Tôi đã phải trải qua nhiều khó khăn. Có khi 5 giờ sáng tôi đã phải đi làm, đến các trại thực nghiệm hoàn thành công việc nghiên cứu một cách chuẩn xác rồi lại về trường học khi quần áo vẫn còn ướt. Học xong, tôi lại vào phòng thí nghiệm nghiên cứu tiếp, chiều đến hai trại thực nghiệm rồi lại quay lại trường làm việc tới khuya. Có ngày tôi làm việc đến 18 tiếng hoặc hơn là bình thường. Dù bận rộn, tôi vẫn sắp xếp thời gian để về Việt Nam lấy mẫu nghiên cứu.

Gặp khó khăn, phải đánh đổi nhiều thứ, nhưng tôi có được nhiều bài học xương máu, có kinh nghiệm và sự tự tin. Nếu trong tương lai ngành tôm của ta đối mặt với một vấn đề tương tự, tôi có thể biết mình nên làm gì.

Cùng với nghiên cứu, tôi viết đề cương xin tài trợ. May mắn là nhiều đối tác đã đồng ý tài trợ cho nghiên cứu như World Bank, Global Aquaculture Alliance, FAO, các tập đoàn thủy sản trong và ngoài nước. Bà con nông dân đã hết sức hỗ trợ tôi.

Bỏ tiền túi mời Giáo sư Mỹ về Việt Nam

- Làm việc nhiều với người nông dân, anh học hỏi được gì từ họ?

Trần Hữu Lộc (bên trái) trao đổi với các chuyên gia bệnh học của trường Đại học Cornell (Mỹ). Ảnh: Tâm Trần.

Một đức tính rất quý của người nông dân Việt Nam là tinh thần luôn học hỏi và tìm kiếm giải pháp để tiến lên phía trước, có chí cầu tiến cao. Tôi có đi các nước Đông Nam Á để hỗ trợ kỹ thuật và dạy nông dân họ các vấn đề về thủy sản và nhận thấy nông dân của các nước lân cận Việt Nam có suy nghĩ không quyết liệt như nông dân của ta. Điều này dạy cho tôi một bài học rằng phải luôn luôn nỗ lực làm việc tốt, tiến về phía trước và làm được những việc có ích cho bà con.

- Được biết anh thường xuyên về Việt Nam để tổ chức các hội thảo khoa học về thủy sản, bỏ tiền túi mời các Giáo sư đầu ngành ở Mỹ tham gia hội thảo tại Việt Nam?

Tôi đã tổ chức hàng chục lượt hội thảo khoa học trong đó tôi và các giáo sư hàng đầu thủy sản ở nước ngoài là diễn giả. Các hội thảo thu hút đông đảo sinh viên, nhà khoa học, các đơn vị kinh doanh, nuôi trồng thủy sản tham gia. Tôi rất vui khi các chủ đề thông tin về dịch bệnh, biện pháp giảm rủi ro, tăng tính bền vững trong sản xuất thủy sản được bà con quan tâm và áp dụng. Tôi cũng sẵn sàng cung cấp email, số điện thoại để bà con gọi khi cần tư vấn.

Còn chuyện bỏ tiền túi mời giáo sư thì cũng không hẳn, có nhiều khi tôi bỏ tiền mua vé máy bay, thuê khách sạn cho các giáo sư, nhưng phần lớn tôi mời các giáo sư sang Việt Nam khi biết họ có lịch làm việc ở các nước Đông Nam Á. Họ cũng rất vui vẻ nhận lời vì muốn làm việc tốt cho cộng đồng. Thù lao cho họ thường chỉ là một buổi nói chuyện vui vẻ với vài cốc bia lạnh và các món ăn dân dã của Việt Nam.

Tôi cũng sẵn sàng nhận lời sang các nước bạn để hỗ trợ kỹ thuật như ở Indonesia, Thái Lan, Malaysia, các nước Ả Rập, Nam Á và sắp tới là các nước Mỹ Latinh theo yêu cầu của FAO.

Mong nông dân không phải cầm sổ đỏ vì tôm

- Mục tiêu lớn của anh là giúp người nông dân đứng vững được với việc nuôi trồng thủy sản, làm lợi kinh tế, và mục tiêu xa hơn nữa là gì?

Trần Hữu Lộc.

Tôi mong bà con nông dân nuôi thủy sản sẽ giữ được cái sổ đất và nhà của mình. Ước mơ nghe có vẻ buồn cười, nhưng thực tế nghề này nhiều rủi ro, có khi nông dân trắng tay vì dịch bệnh hoặc biến động giá cả khiến họ thua lỗ phải cầm cố tài sản nhà cửa, đất đai. Tôi mong một ngày không xa, Việt Nam sẽ là nước xuất khẩu tôm số một thế giới, người dân nuôi tôm sẽ có cuộc sống sung túc với nghề nuôi tôm.

Tôi nghĩ việc làm chủ khoa học về bệnh tôm là một trong các chìa khoá quan trọng. Tôi và nhiều người có tâm huyết với nghề tôm đang xúc tiến xây dựng một cơ sở nghiên cứu chuyên sâu về bệnh tôm. Tôi muốn sẽ tiếp tục có kết nối với các chuyên gia về bệnh tôm để dần dần Việt Nam sẽ tự làm chủ được ngành khoa học này và khoa học sẽ đến được với bà con nông dân một cách hiệu quả nhất.

- Chuyện anh được bạn bè gọi là giáo sư bệnh tôm thẻ, đại sứ thương hiệu dép tổ ong tại Arizona tại Mỹ là thế nào?

Tôi hay đi phượt cùng bạn bè mỗi khi về Việt Nam và thấy bạn bè hay đi dép tổ ong. Tôi thấy hay và được bạn bè tặng mấy đôi mang sang Mỹ. Chất liệu dép tổ ong rất bền, lại nhẹ và đi êm chân. Khi đi máy bay, lái xe đường dài ở Mỹ, đi dép tổ ong, tôi cảm thấy thoải mái và cũng đỡ nhớ nhà. Bạn bè ở Mỹ thấy hay có nhờ tôi mua cho vài đôi nên bạn bè phong cho tôi danh hiệu “đại sứ dép tổ ong”.

- Cảm ơn bạn.