Tôi kết hôn được hơn 3 năm. Người ta nói thời gian đầu sau hôn nhân, cuộc sống đầy màu hồng vậy mà chúng tôi lại xảy ra rất nhiều bất đồng ngay từ khi vừa cưới. Nguyên nhân là tôi và gia đình chồng không hòa hợp nhau.

Chồng tôi sinh ra trong gia đình có 5 người con (4 trai, 1 gái). Gia đình anh trước đây ở quê. Sau này các con lên Hà Nội học và ở lại lập nghiệp, bố mẹ anh cũng bán căn nhà cũ ở một tỉnh miền Trung chuyển ra thủ đô.

Các anh, chị được dựng vợ gả chồng đều ra ở riêng, chỉ có chồng tôi là con trai út nên ở cùng bố mẹ.

Dù ra thủ đô nhưng ông bà vẫn giữ nếp sinh hoạt cũ. Nghĩa là vào buổi sáng, cả nhà dậy từ rất sớm, sau đó ăn sáng rồi mới đi làm.

Nhà chồng tôi không bao giờ ăn ở ngoài hàng quán, mẹ chồng tôi đi chợ đầu mối từ sáng sớm để mua bán được rẻ và tươi hơn. Tất cả quần áo, bà đều yêu cầu giặt tay vì giặt máy vừa tốn điện lại làm phai màu vải.  

Các công việc đó, từ ngày tôi về làm dâu đều được mẹ chồng giao phó.

Ngoài ra, nhà chồng mỗi năm còn mấy chục đám cúng giỗ. Vào những ngày này, gia đình chồng rất coi trọng. Các con, cháu dù ở đâu, bận gì cũng phải xin nghỉ làm, về nhà từ rất sớm. Con trai, con rể chỉ việc ngồi buôn chuyện chờ mâm bê lên, trong khi đó các cô con dâu tất bật trong bếp.

Ăn xong, con trai, con rể 'ngồi chơi xơi nước' hoặc kéo nhau ra quán hát karaoke trong khi phụ nữ cắm mặt vào dọn dẹp.

Vào ngày lễ Tết, 'truyền thống' đó cũng không khác là bao, thậm chí còn nhiều tiệc, nhiều cỗ bàn hơn.

Từ ngày mùng 1 đến mùng 5,  mẹ chồng thường xuyên gọi các con về. Mỗi lần về, những người phụ nữ lại phải tất bật lo mâm cỗ.

Khi các ông chén tạc chén thù, chị em tôi dù ăn xong trươc vẫn phải đợi chờ để dọn dẹp. Sau các cuộc rượu bia, chồng tôi say xỉn đến không biết đường về. Năm nào sau dịp Tết, anh cũng phải đi bệnh viện khám vì đau dạ dày do uống quá nhiều.

Vì thế Tết thành nỗi ám ảnh trong tôi. Năm vừa rồi, vào dịp Tết, chán cảnh bàn cỗ ê hề, tôi quyết định đặt vé để 2 vợ chồng đi du lịch.

Chồng tôi không muốn mẹ phật ý nhưng vì tiếc tiền nên đành đi cùng tôi. Chúng tôi đi nước ngoài đến mùng 5 Tết mới về. Gia đình chồng tôi vô cùng phẫn nộ. Khi chúng tôi vừa về đến sân bay, ông bà đã yêu cầu về nhà để họp gia đình. 

Trong buổi họp đó, chồng tôi im lặng chịu trận nhưng tôi không thể im lặng. Tranh cãi xảy ra, tình hình căng thẳng khiến mẹ chồng tôi tăng huyết áp và ngất xỉu. Nhà chồng thấy thế gọi bố mẹ tôi sang để ‘trả con dâu’.

Không cần đợi họ phải đe dọa, tôi cũng dọn đồ đạc ra khỏi nhà vì bị xúc phạm và nhiều mâu thuẫn dồn nén quá lâu.

Tôi dọn ra ngoài ở vài tháng, chồng tôi vẫn muốn hàn gắn nhưng anh yêu cầu tôi phải quay lại xin lỗi bố mẹ chồng. Nếu gia đình chồng chấp thuận, tha lỗi, tôi mới được quay về.

Khi nghe thông báo từ phía chồng, tôi chán ngán không muốn trả lời. Chúng tôi ly thân và đang tiến tới hoàn tất thủ tục ly hôn khi cả hai đều không tìm được tiếng nói chung…

Con trai vỡ nợ, mẹ chồng tôi đòi quà biếu Tết là chuyến du lịch nước ngoài

 Giữa lúc đang đầu đầu vì vỡ nợ, chồng thất nghiệp, mẹ chồng sang nhà đề xuất năm nay tôi biếu bà chuyến du lịch vào dịp Tết.

Nhân là một đồng nghiệp thân thiết cũ. Hỏi Nhân, tôi mới rõ ngọn ngành.

Em ruột Nhân là sinh viên, do túng thiếu một khoản nhỏ, ngại phiền người thân, đã vay tín dụng đen qua app. Giờ lãi mẹ đẻ lãi con, em không còn khả năng trả nợ nên không chỉ chúng tôi mà hầu hết thành viên trong gia đình Nhân đều nhận được điện thoại, tin nhắn và tố cáo tương tự. Nhân ghi âm cuộc gọi, tố giác đến cơ quan công an, nhưng chủ nợ thay đổi số liên tục để quấy rối.

Cờ bạc, lô đề rồi đổ nợ; làm ăn thua lỗ, thất nghiệp; xui rủi gặp tai ương, dịch bệnh... có hàng triệu lý do đẩy con người vào túng quẫn, phải vay mượn để sinh tồn.

Ngân hàng và các tổ chức tín dụng hợp pháp đáng lẽ là địa chỉ cần tìm đến của những người túng thiếu. Nhưng các tổ chức này có yêu cầu phức tạp về hồ sơ, tài sản thế chấp, và thủ tục để giải ngân.

Vì thế, khi cần khoản vay nhỏ cho những mục đích gấp gáp, ít ai chọn vay ngân hàng; trong khi các app, tờ rơi quảng cáo dịch vụ tín dụng đen đập vào mắt họ mọi nơi. Chúng lại rất tiện lợi. Người vay chỉ cần chụp ảnh chứng minh thư hoặc căn cước công dân, sau đó dùng danh bạ điện thoại làm tài sản thế chấp, gửi qua app.

Số điện thoại của tôi đã trở thành một phần tài sản thế chấp của em ruột Nhân theo cách như vậy.

Cấp tín dụng cho cá nhân là một nghiệp vụ được quy định tại khoản 13 Điều 3 Luật Các tổ chức tín dụng 2010. Các app này cũng công bố lãi suất, còn công khai hơn cả ngân hàng, càng làm cho khách hàng tin tưởng vào tính minh bạch của nó.

Theo điều 468 Bộ luật Dân sự 2015, "lãi suất vay do các bên thỏa thuận" tuy vậy các bên không được phép thỏa thuận vượt mức 20% một năm của khoản tiền vay. Vượt qua mức này sẽ trở thành hoạt động cho vay nặng lãi và có thể bị phạt tiền hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

Các tổ chức tín dụng đen thường khéo léo cho vay số tiền nhỏ, tất toán nhanh với mức thu lợi nhỏ hơn quy định của pháp luật. Tiếp sau đó các app yêu cầu khách hàng ký kết hợp đồng mới, gộp các khoản lãi hình thành dư nợ gốc mới.

Người em của Nhân cũng vậy, ban đầu chỉ là khoản tiền nhỏ cho vay tính lãi theo ngày. Sau vài ngày không có tiền trả nợ, sẽ phải tất toán khoản vay, hủy hợp đồng cũ để ký hợp đồng mới với khoản vay mới là tổng số tiền còn nợ gốc cộng với lãi suất.

Từ cách làm này, người đi vay nhanh chóng mất khả năng thanh toán và bộ phận đòi nợ, với những biện pháp khủng bố tinh thần, xuất hiện.

Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thông tin và các cơ quan thực thi pháp luật nếu làm tròn trách nhiệm của mình sẽ là chỗ dựa tốt hơn cho những người yếu thế. Nhưng đến nay, tôi vẫn chỉ có thể tự đi thanh minh với những người thân quen rằng tôi không lừa đảo, quỵt nợ, xù hụi ai. Tôi không biết mình sẽ trở nên thế nào trong mắt những người mà vì nhiều lý do, tôi không thể giải thích cho họ.

Tôi cũng buộc lòng phải tắt điện thoại vào giờ đêm (dù luôn lo sợ sẽ bỏ lỡ những cuộc gọi quan trọng) khi các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thông tin bất lực trước việc chặn những số điện thoại khủng bố, những tin nhắn quảng cáo cho tín dụng đen...

Báo cáo vào 4/2018 của World Bank cho thấy, tỷ lệ vay hoặc sử dụng dịch vụ tín dụng tiêu dùng qua ngân hàng tại Việt Nam đang ở mức 21,7%. Vay từ người thân và bạn bè là 29,5%, và vay từ nguồn không chính thức lên đến 49%.

Chưa có báo cáo mới nhất, nhưng tôi tin rằng, ba năm đại dịch vừa qua thậm chí còn khiến cho nhu cầu sử dụng các khoản vay tăng mạnh hơn. Và nếu tỷ lệ trên vẫn giữ nguyên, tôi kinh hãi khi nghĩ đến chuyện những kẻ đòi nợ sẽ làm điêu đứng cuộc sống của những người nằm trong số 49% kia.

Thị trường cung cầu các gói tín dụng vi mô là có. Tuy vậy, những tổ chức tín dụng, những doanh nghiệp lớn dường như chưa quan tâm đầu tư, nên khoảng trống này là cơ hội để các app tín dụng phát triển và nở rộ.

Vậy ai là những người có nhu cầu vay các khoản tín dụng nhỏ này? Và giải pháp nào cho họ.

Thành công của Muhammad Yunus - nhà kinh tế học người Bangladesh - là bài học có thể tham khảo. Ông Yunus đã phát triển ngân hàng Grameen để cung cấp gói tín dụng vi mô. Ngân hàng cho những người nghèo vay các khoản rất nhỏ đồng thời hỗ trợ họ kiến thức quản lý kinh tế và giúp họ sử dụng hiệu quả nguồn vốn vay; từ đó ông giúp rất nhiều người thoát nghèo và tỷ lệ mất vốn của ngân hàng cũng rất thấp.

Một thống kê năm 2004 cho thấy, trong gần 30 năm thành lập, Grameen đã cho người nghèo vay số tiền tương đương 4,4 tỷ USD, với tỷ lệ hoàn vốn trên 98%. Năm 2006, Muhammad Yunus và Grameen Bank được trao giải Nobel Hòa bình "vì nỗ lực tạo ra sự phát triển kinh tế và xã hội".

Mô hình tín dụng vi mô về sau được ứng dụng tại nhiều quốc gia, góp phần thực hiện mục tiêu xóa đói giảm nghèo. Việt Nam cũng từng có nhiều quỹ tín dụng nhân dân hay những mô hình tổ hợp tác giúp nhau vốn liếng làm ăn với tính chất tương tự. Tôi nghĩ sau đại dịch là lúc cần có cơ chế hỗ trợ phát triển mạnh hình thức tài chính vi mô nhằm thu hẹp đất sống của các tổ chức tín dụng xấu.

Bên cạnh đó, việc hình thành những câu lạc bộ của các hội phụ nữ, đoàn thanh niên... để chia sẻ nguồn vốn, giúp đỡ những người khó khăn tiếp cận các gói tín dụng vi mô là một giải pháp.

Ngoài quỹ bảo hiểm xã hội, các quỹ an sinh xã hội do nhà nước thành lập với trách nhiệm đóng góp cho xã hội của các mạnh thường quân, sẽ là một ý tưởng khả thi hỗ trợ người gặp khó khăn đột xuất.

Không ai đáng bị đẩy vào chỗ chết chỉ vì một tính toán sai lầm về tài chính. Khi một người khốn cùng chỉ còn biết bấu víu vào tín dụng đen, "vòi bạch tuộc" của nó có thể sẽ cuốn cuộc đời nhiều người khác vào bi kịch.

Vũ Ngọc Bảo

Chị và T. lao vào nhau như con thiêu thân. T. cho chị những cảm xúc mà chồng chị chưa bao giờ có thể đem lại cho chị. T. còn giúp đỡ chị trong việc làm ăn, kinh doanh.

Chị đắm chìm trong tình yêu và sự tôn thờ người đàn ông ấy. T. cũng vậy. T. không tiếc lời khen trước nhan sắc và sự năng động của chị. T. nói, giá như vợ anh được một nửa của chị thì tốt biết bao…

Họ sinh ra như chỉ để dành cho nhau nhưng ai cũng đều có những ràng buộc nên mối quan hệ của họ chỉ là những lần hẹn hò chớp nhoáng, những chuyến du lịch vài ngày trong vội vã.

Chị mang cảm giác áy, náy tội lỗi khi cả hai đều có gia đình vẫn lén lút qua lại với nhau. T. hiểu nên động viên chị, chờ anh thêm thời gian nữa, cả hai cùng giải quyết êm đẹp với gia đình để tự do đến với nhau.

Chị nghe và tin lời T. lắm. Từ ngày có T., tình cảm của chị với chồng ngày càng lạnh nhạt. Chị không thiết tha gì đến chồng và gia đình nhà chồng. Cuối cùng điều gì đến cũng phải đến, họ đi đến quyết định ly hôn.

Nếu như người chồng đau đớn vì những đổ vỡ hôn nhân, con cái phải chia lìa thì chị như trút được gánh nặng trong lòng.

Từ nay, chị có thể đến với tình yêu đích thực của đời mình mà không bị những giá trị đạo đức giằng xé, không bị lương tâm dằn vặt.

Họ ly hôn nhanh chóng trong sự ngỡ ngàng của họ hàng, bạn bè – nhưng chị không quan tâm đến điều đó.

Ngay hôm sau, chị và T. gặp nhau. Trong phút mặn nồng, T. hứa với chị, một thời gian nữa, anh cũng sẽ là người đàn ông tự do. Khi đó, anh sẽ cho chị không chỉ tiền bạc, căn hộ mẹ con chị đang ở mà là một đám cưới đúng nghĩa.

Chị hạnh phúc lắm, nghĩ vu vơ tại sao mình không gặp T. sớm hơn.

Nhưng rồi ‘một thời gian’ nữa của T. kéo dài năm sau, năm sau nữa vẫn chưa thấy đến.

T. đưa ra nhiều lý do để trì hoãn cái ngày đó. Lúc thì con gái T. đang học năm cuối cấp, nếu bố mẹ ly hôn sẽ làm xáo trộn tâm lý con, lúc thì mẹ anh đang ốm không muốn làm cụ đau lòng, khi thì vợ T. mắc bệnh ‘anh mà bỏ thì mang tiếng bất nghĩa’…

Cứ thế, cứ thế… chị âm thầm làm người tình trong bóng đêm của T. Những lần hẹn hò của họ vẫn kín đáo và lén lút. Trong khi đó, T. ngày ngày công khai đưa vợ con đi mua sắm, du lịch. Chị uất hận khóc lóc và truy vấn anh nhưng nhận lại chỉ là những lời hứa, xoa dịu.

Chị than vãn nhiều khiến T. nổi cáu. Tần suất anh sang gặp chị ngày càng ít. Trong khi đó, chị không còn đường để quay về…

Cho đến một ngày, vào tuần trước, chị đi uống cà phê với một người bạn cũ. Người bạn này kể chuyện, chồng cũ chị sau 4 năm ly hôn, anh đã tìm cho mình bến đỗ mới. Nhìn ảnh cưới của anh trong facebook, chị thấy anh cười rất hạnh phúc.

Chị quay về nhà, đóng cửa và khóc…

Cú lừa đắng chát của bạn gái xinh đẹp, nóng bỏng

 Thời gian quen nhau, không ít lần tôi hoài nghi vì em có nhan sắc, học thức lại vẫn cô đơn khi ngấp nghé tuổi 30 nhưng không ngờ em lại lừa dối tôi như vậy.