Nhiều cựu học sinh chuyên ở các nước đã trở thành những nhà nghiên cứu, nhà phát minh, doanh nhân và nghệ sỹ nổi tiếng. Trường chuyên đã trở thành nơi ươm mầm tài năng cho các địa phương và là mục tiêu, ước mơ và niềm tự hào của nhiều thế hệ học sinh.

Những câu hỏi đặt ra nếu duy trì trường chuyên

Ở Việt Nam, cũng như những nước kể trên, trường chuyên là một dịch vụ công được tài trợ bởi ngân sách Nhà nước. Trong bối cảnh hệ thống giáo dục công lập vẫn còn nhiều khó khăn và xã hội hoá giáo dục đang mở rộng, câu hỏi đặt ra "Liệu Nhà nước có nên tiếp tục đầu tư để duy trì hệ thống trường chuyên với ngân sách cao gấp 2 – 3 lần những trường công lập khác?" là hoàn toàn chính đáng.

Nếu Nhà nước quyết định đầu tư vào trường chuyên thì mục tiêu là gì? Hướng tới đối tượng nào? Kết quả có được đánh giá thường xuyên không? Thông qua những tiêu chí gì? Có gắn liền với ngân sách hay không? Và có tạo ra lợi ích xã hội tương xứng với mức đầu tư vượt trội nói trên?

Các Sở GD-ĐT có thể ban hành tài liệu hướng dẫn ôn thi vào trường chuyên, lập quỹ hỗ trợ học sinh nghèo và yêu cầu các nhà trường đưa thông tin tới cha mẹ học sinh (Ảnh: Thanh Tùng)

Hơn nữa, là một dịch vụ công được đầu tư bằng nguồn lực của xã hội thì bất kỳ học sinh nào, dù giàu hay nghèo, ở nông thôn hay thành thị, đều có quyền được tiếp cận trường chuyên.

Chừng nào vẫn còn khoảng cách giữa các khu vực địa lý và các cộng đồng về điều kiện sống, thông tin và cơ hội học tập, thì việc các trường chuyên có đến được với học sinh nghèo và học sinh vùng sâu vùng xa hay không cũng là mối quan tâm lớn đối với người dân. Đây cũng là một thách thức không nhỏ cho các nhà hoạch định giáo dục.

Chính sách tuyển sinh chỉ thu hút được con em những gia đình có thu nhập cao không những góp phần tạo bất công trong xã hội mà còn tạo ra một môi trường thiếu sự đa dạng và xa rời thực tế.

Trong những năm gần đây, một số trường chuyên mở rộng tuyển sinh với bậc THCS (không chuyên). Với số lượng đông đảo học sinh đăng ký dự tuyển, các trường đưa ra yêu cầu đầu vào ngặt nghèo, đề cao điểm số và thành tích học tập từ tiểu học.

Ví dụ như tại Trường THPT Hà Nội - Amsterdam, học sinh phải có điểm học bạ gần như tuyệt đối cho 5 năm ở bậc tiểu học mới đạt tiêu chuẩn tham gia thi tuyển vào bậc THCS. Những tiêu chí đó gây áp lực điểm số cho trẻ nhỏ từ quá sớm, cổ xuý văn hoá “học gạo”, gây tiêu cực trong việc “xin điểm”, và nguy hiểm hơn nữa là không khuyến khích sự khám phá và mắc lỗi của học sinh.

Mở rộng phát triển bản thân cho học sinh

Trong bối cảnh giáo dục Việt Nam hiện nay, nếu tiếp tục duy trì trường chuyên thì vai trò cần thiết nhất của hệ thống này là tạo ra một môi trường học tập nâng cao và chuyên sâu, thúc đẩy nghiên cứu và sáng tạo trong dạy và học. Môi trường học tập này cũng phải tạo động lực và kích thích sự phát triển của mọi tài năng trẻ, trên nền tảng giá trị đạo đức và xã hội tiên tiến và nhân văn, và vì mục tiêu xã hội.

Để thực hiện tốt vai trò này, trường chuyên nên thu hẹp lại ở bậc phổ thông trung học, cải tiến phương pháp đào tạo, tăng cường phát triển tài năng qua tìm tòi và nghiên cứu. Trường chuyên phải mở rộng phát triển bản thân cho học sinh qua giáo dục ngoại khoá, nhân cách và kỹ năng. Đội ngũ giáo viên và lãnh đạo nhà trường cần được tuyển chọn kỹ lưỡng và đào tạo để liên tục nâng cao chuyên môn, được hưởng chế độ đãi ngộ xứng đáng dựa trên kết quả.

Chính sách tuyển sinh nên áp dụng kết hợp giữa xét tuyển và thi tuyển theo mô hình toàn diện (holistic) đang được áp dụng rộng rãi ở các nước phát triển và các trường trung học, đại học hàng đầu thế giới. Điểm học bạ và thành tích học tập được đánh giá cùng với điểm thi tuyển và các thành phần khác như thư giới thiệu, bài luận và phỏng vấn trong một vòng tuyển sinh.

Việc xét tuyển toàn diện đòi hỏi một hệ thống đánh giá khoa học, công minh và đồng bộ. Điều này có nghĩa là hội đồng tuyển sinh phải có toàn quyền quyết định theo đúng tiêu chí và tiêu chuẩn quy định, mà không đại diện hay bị ảnh hưởng bởi bất kỳ lợi ích nào. Như vậy thì sự công bằng nói trên mới được đảm bảo.

Trường chuyên phải vì lợi ích xã hội

Giáo dục tinh hoa trên thế giới đều có một hạn chế chung là chưa đến được với người nghèo cho dù có xét tuyển thay thi tuyển, vì cả hai phương thức đều đòi hỏi học sinh phải chuẩn bị từ sớm, theo các “lò” luyện và đầu tư vào thành tích ngoại khoá. Để khắc phục tình trạng này, các Sở GD-ĐT có thể ban hành tài liệu hướng dẫn ôn thi, lập quỹ hỗ trợ học sinh nghèo và yêu cầu các nhà trường đưa thông tin tới cha mẹ học sinh.

Bài học từ Singapore về việc dựa vào kết quả học tập của học sinh ở cuối cấp để nhận biết những em có năng lực đặc biệt và định hướng cho các em thi chuyên cũng là một cách để mở rộng tiếp cận cơ hội học tập tới nhiều đối tượng học sinh.

Nếu trường chuyên là đầu tư của toàn xã hội thì nó phải mang lại lợi ích cho toàn xã hội. Thách thức cuối cùng dành cho trường chuyên là làm thế nào để những học sinh lớn lên từ đây sẽ mang tài năng của mình trở lại phục vụ xã hội. Có lẽ không có sự ràng buộc nào tốt hơn là sự cam kết từ bên trong mỗi con người. Và vì vậy, hãy bắt đầu bằng việc xác định rõ cho từng học sinh sứ mệnh của trường chuyên: giáo dục vì lợi ích của xã hội.

Đào Thu Hiền (Thạc sỹ Chính sách công, ĐH Harvard)

Bộ Giáo dục: Không thể xã hội hóa trường chuyên

Mô hình trường chuyên đã được thể chế hóa trong các điều luật của Nhà nước. Như vậy, không thể nào có chuyện xã hội hóa.

Khoa Quốc tế là đơn vị đầu tiên trực thuộc ĐH Quốc gia Hà Nội (ĐHQGHN) được phê duyệt và triển khai tuyển sinh hai ngành đào tạo bậc cử nhân cấp đồng thời 2 bằng đại học giữa ĐHQGHN và các trường đại học uy tín tại Mỹ và Malaysia.

Cử nhân Song bằng Marketing (liên kết với ĐH HELP, Malaysia)

Đại học HELP, Malaysia thành lập năm 1986, là trường đại học tư thục đầu tiên ở Đông Nam Á được Hệ thống xếp hạng Quacquarelli Symonds (QS) công nhận 5 sao. Trường có được uy tín toàn cầu nhờ cơ sở vật chất tiên tiến và chất lượng giảng dạy học thuật ưu việt, đạt chất lượng quốc tế, giúp HELP dẫn đầu trong khối đại học khu vực và sánh ngang tầm với các cơ sở giáo dục hàng đầu thế giới.

Chương trình Cử nhân song bằng ngành Marketing được Khoa Quốc tế - ĐHQGHN và Trường Đại học HELP phối hợp xây dựng từ năm 2018, theo mô hình đồng cấp bằng. Khi tốt nghiệp, sinh viên nhận đồng thời 2 bằng tốt nghiệp Cử nhân ngành Marketing của ĐHQGHN và Cử nhân Kinh doanh do Trường Đại học HELP cấp.

Mã xét tuyển của chương trình Cử nhân Song bằng Marketing là QHQ 06, chỉ tiêu tuyển sinh năm 2020 là 60 sinh viên.

Khuôn viên ĐH HELP tại Malaysia

Cử nhân Song bằng Quản lý (liên kết với ĐH Keuka, Hoa Kỳ)

Chương trình Song bằng Quản lý là chương trình liên kết giữa ĐHQGHN và Đại học Keuka tại Hoa Kỳ. Đại học Keuka được thành lập từ năm 1890 với thế mạnh là phương pháp giáo dục trải nghiệm ứng dụng trong dạy và học. Phương pháp giáo dục trải nghiệm được chứng minh là giúp cho người học phát triển toàn diện: phát triển kỹ năng quan sát, kỹ năng nhận thức và tư duy, kỹ năng xử lý vấn đề,... đặc biệt là nâng cao ý thức cộng đồng. Đại học Keuka là đối tác uy tín của Khoa Quốc tế từ năm 2010 với chương trình liên kết quốc tế Quản lý.

Mã xét tuyển của chương trình Cử nhân Song bằng Marketing là QHQ 07, chỉ tiêu tuyển sinh năm 2020 là 40 sinh viên.

ĐH Keuka tại Bang New York, Hoa Kỳ

Sinh viên theo học chương trình song bằng sẽ nhận được những lợi thế vượt trội. Bên cạnh việc nhận 2 tấm bằng Cử nhân đến từ Đại học Quốc gia Hà Nội và đại học đối tác, sinh viên còn được học chương trình được giảng dạy hoàn toàn bằng Tiếng Anh (ngoại trừ một số ít môn thuộc khối kiến thức chung như giáo dục quốc phòng, giáo dục thể chất... học bằng tiếng Việt).

Khung chương trình và nội dung giảng dạy được phát triển bởi ĐHQGHN và trường đại học đối tác, với sự tham gia sâu của chuyên gia và doanh nghiệp, vì vậy gắn sát với nhu cầu thực tiễn của thị trường lao động. Môi trường học tại Khoa Quốc tế cũng đa dạng với giảng viên và sinh viên quốc tế đến từ 10 quốc gia trên thế giới.

Đặc biệt, sinh viên học chương trình song bằng sẽ được trải nghiệm 1 học kỳ tại nước ngoài tại trường đối tác nước ngoài là đơn vị đồng cấp bằng, với học phí không thay đổi so với khi học tại Việt Nam.

PGS.TS Nguyễn Kim Sơn, Giám đốc ĐHQGHN và PGS.TS Lê Trung Thành, Chủ nhiệm Khoa Quốc tế tại Lễ trao bằng Tốt nghiệp - ĐH Keuka, Hoa Kỳ

“Trong học kỳ này các em sẽ có cơ hội tiếp xúc với các thầy cô giảng viên và sinh viên đến từ khắp nơi trên thế giới, tiếp xúc với các doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp đa quốc gia. Đó sẽ là trải nghiệm quốc tế tốt để giúp các em sau này dễ dàng thích nghi trong môi trường làm việc đa văn hóa.” - Cô Sumathi Paramasivam, Giảng viên cao cấp ĐH HELP (Malaysia) chia sẻ.

Toàn bộ chương trình đào tạo chất lượng cao bằng tiếng Anh

Khoa Quốc tế - Đại học Quốc gia Hà Nội tự hào là đơn vị tiên phong trong đào tạo đại học và sau đại học toàn bộ bằng tiếng Anh. Đến nay, Khoa Quốc tế - ĐHQGHN đã hợp tác với gần 40 trường đại học quốc tế. Với đội ngũ giảng viên Việt Nam được đào tạo và tốt nghiệp tại các trường đại học nước ngoài uy tín và 20-25% giảng viên, học giả nước ngoài của các trường đối tác, chất lượng giảng dạy luôn được đảm bảo các tiêu chuẩn quốc tế.

Bên cạnh 2 chương trình song bằng mới, Khoa Quốc tế - ĐHQGHN tiếp tục tuyển sinh 8 chương trình đại học bao gồm chương trình chính quy và chương trình liên kết quốc tế.

Các chương trình chính quy

Các chương trình liên kết quốc tế

Phụ huynh và thí sinh cần tư vấn thêm thông tin tuyển sinh xin liên hệ:

Văn phòng tuyển sinh khoa quốc tế

Nhà G8, 144 Xuân Thuỷ, Cầu Giấy, Hà Nội

Bộ phận tuyển sinh, Phòng công tác học sinh sinh viên

Phòng 306, Nhà C, Làng Sinh viên HACINCO, 79 Ngụy Như Kon Tum, Nhân Chính, Thanh Xuân, Hà Nội

Email: tuyensinh@khoaquocte.vn

Website: http://student.isvnu.vn

- Bạn gái em sống một mình ở nhà chung cư. Nhiều lần, em có đến chơi và ngủ lại đó.

TIN BÀI KHÁC

UBND TP Pleiku cũng chỉ đạo Phòng GD&ĐT TP sử dụng đề thi dự phòng để tổ chức kiểm tra lại môn Ngữ Văn lớp 9 tại các trường THCS trên địa bàn vào ngày 6/7 tới đây.

Phòng GD&ĐT TP Pleiku phải cho hàng nghìn học sinh lớp 9 thi lại vì lộ đề thi môn Ngữ Văn

Trước đó, vào 7h30 sáng ngày 3/7, các trường THCS trên địa bàn TP Pleiku tổ chức kiểm tra học kỳ II, môn Ngữ Văn lớp 9.

Việc giao nhận, mở đề, tổ chức coi thi thực hiện theo đúng quy chế và lập biên bản đầy đủ theo quy định.

Đến khoảng 13h30 cùng ngày, bộ phận chuyên môn của Phòng GD&ĐT Pleiku nhận được phản ánh đề kiểm tra môn Ngữ Văn lớp 9 bị lộ.

Sau khi kiểm tra tin nhắn và hình ảnh liên quan đến vụ việc, Phòng GD&ĐT đã yêu cầu các trường ngừng chấm điểm môn Ngữ Văn lớp 9 và niêm phong bài thi tại trường.

Đến 16h cùng ngày, Phòng GD&ĐT TP đã triệu tập hiệu trưởng của 21 trường THCS trên địa bàn lên làm việc để nắm thông tin, mức độ ảnh hưởng của việc lộ đề thi đối với học sinh.

Theo thông tin ban đầu, một số học sinh đi học thêm ở các cơ sở dạy thêm đã biết đề trước và có trao đổi trên mạng xã hội.

Cũng theo UBND TP Pleiku, đến thời điểm hiện tại vẫn chưa xác định được người làm lộ đề kiểm tra môn Ngữ Văn lớp 9.

“Việc in sao đề qua 20 đầu mối nên rất khó xác định. Phòng đã làm việc với Công an TP để kiểm tra việc này sai sót ở đâu”, lãnh đạo Phòng GD&ĐT cho hay.

 Trùng Dương

Thực hư chuyện bỏ phụ cấp thâm niên nhà giáo từ tháng 7

Luật Giáo dục 2019 có hiệu lực từ ngày 1/7/2020 đã bỏ phụ cấp thâm niên nghề ra khỏi các chế độ dành cho giáo viên. Trong khi chính sách tiền lương mới chưa được áp dụng, nhiều giáo viên lo lắng thu nhập bị giảm sút.