NSND Bùi Đình Hạc sinh năm 1934 tại Phú Thọ, nhập ngũ năm 1949, từng học điện ảnh tại Liên Xô (cũ). Năm 1953, ông bắt đầu vào ngành điện ảnh tại An toàn khu Việt Bắc trong kháng chiến chống Pháp.

Ông là một trong những nghệ sĩ tiêu biểu của thế hệ điện ảnh Việt Nam đầu tiên. Những bộ phim do NSND Bùi Đình Hạc đạo diễn góp phần đặt những viên gạch vững chắc cho sự phát triển của điện ảnh Việt Nam thuở ban đầu. Đạo diễn Bùi Đình Hạc thành công ở cả lĩnh vực phim tài liệu và phim truyền hình.

Những tác phẩm điện ảnh nổi tiếng của NSND Bùi Đình Hạc:Nước về Bắc Hưng Hải(1959), Anh Nguyễn Văn Trỗi sống mãi(1964),Nguyễn Văn Trỗi (1966),Đường về quê mẹ (1971), Hồ Chí Minh - Chân dung một con người(1989),Hà Nội 12 ngày đêm(2002)…

"Tôi yêu thích tính đa dạng trong sáng tác. Phim sau làm phải khác phim trước, khác nhau về hình thức thể hiện, về sự tìm kiếm thăm dò, thể nghiệm và hoàn thiện. Ví dụ, tôi đã làm ba bộ phim về Chủ tịch Hồ Chí Minh nhưng mỗi phim, với nguồn tư liệu ngồn ngộn, tôi luôn phải cố gắng tìm cách thể hiện khác nhau", NSND Bùi Đình Hạc từng chia sẻ về làm phim.

Năm 1984, NSND Bùi Đình Hạc được Nhà nước phong tặng danh hiệu NSND (đợt 1). Năm 2007, ông được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật cho 7 tác phẩm điện ảnh đặc sắc. NSND Bùi Đình Hạc từng đảm nhận các cương vị: Giám đốc Hãng phim Thời sự Tài liệu Trung ương, Cục trưởng Cục Điện ảnh, Phó tổng thư ký Hội Điện ảnh Việt Nam…

Lễ viếng NSND Bùi Đình Hạc sẽ diễn ra từ 7h30 đến 8h45 ngày 7/7/2023 (tức ngày 20/5 năm Quý Mão) tại Nhà tang lễ Quốc gia (số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội).

Trích đoạn phim ''Hà Nội 12 ngày đêm'':

NSƯT Bùi Trung Hải chia sẻ, dù những năm gần đây bố yếu nhưng đầu óc vẫn minh mẫn, rất quan tâm tới điện ảnh Việt Nam. 

NSƯT Bùi Trung Hải cho biết gia đình đang bàn bạc để thống nhất tang lễ cho NSND Bùi Đình Hạc.

NSND Bùi Đình Hạc sinh năm 1934 tại Phú Thọ, nhập ngũ năm 1949, từng học điện ảnh tại Liên Xô (cũ). Năm 1953, ông bắt đầu vào ngành điện ảnh tại An toàn khu Việt Bắc trong kháng chiến chống Pháp.

Ông là một trong những nghệ sĩ tiêu biểu của thế hệ điện ảnh Việt Nam đầu tiên. Những bộ phim do NSND Bùi Đình Hạc đạo diễn góp phần đặt những viên gạch vững chắc cho sự phát triển của điện ảnh Việt Nam thuở ban đầu. Đạo diễn Bùi Đình Hạc thành công ở cả lĩnh vực phim tài liệu và phim truyền hình.

Những tác phẩm điện ảnh nổi tiếng của NSND Bùi Đình Hạc:Nước về Bắc Hưng Hải(1959), Anh Nguyễn Văn Trỗi sống mãi(1964),Nguyễn Văn Trỗi (1966),Đường về quê mẹ (1971), Hồ Chí Minh - Chân dung một con người(1989),Hà Nội 12 ngày đêm(2002)…

"Tôi yêu thích tính đa dạng trong sáng tác. Phim sau làm phải khác phim trước, khác nhau về hình thức thể hiện, về sự tìm kiếm thăm dò, thể nghiệm và hoàn thiện. Ví dụ, tôi đã làm ba bộ phim về Chủ tịch Hồ Chí Minh nhưng mỗi phim, với nguồn tư liệu ngồn ngộn, tôi luôn phải cố gắng tìm cách thể hiện khác nhau", NSND Bùi Đình Hạc từng chia sẻ về làm phim.

Năm 1984, NSND Bùi Đình Hạc được Nhà nước phong tặng danh hiệu NSND (đợt 1). Năm 2007, ông được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật cho 7 tác phẩm điện ảnh đặc sắc. NSND Bùi Đình Hạc từng đảm nhận các cương vị: Giám đốc Hãng phim Thời sự Tài liệu Trung ương, Cục trưởng Cục Điện ảnh, Phó tổng thư ký Hội Điện ảnh Việt Nam…

Lễ viếng NSND Bùi Đình Hạc sẽ diễn ra từ 7h30 đến 8h45 ngày 7/7/2023 (tức ngày 20/5 năm Quý Mão) tại Nhà tang lễ Quốc gia (số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội).

Trích đoạn phim ''Hà Nội 12 ngày đêm'':

Giữa Troll và loài người có mối hiềm khích sâu sắc và không bao giờ sống gần nhau. Đứa trẻ loài người xuất hiện đã gây nên nhiều nghi ngại, tranh cãi giữa Troll bố và Troll mẹ. Trải qua những xung đột và khác biệt, bằng tình yêu thương rất “con người” của Troll, Leah cuối cùng đã trở thành một thành viên trong gia đình yêu tinh.

Vở diễn là câu chuyện về tình mẫu tử, tình cảm gia đình thiêng liêng, không chỉ giữa những người ruột thịt, mà còn mang tới thông điệp ý nghĩa: “Chỉ cần mở rộng trái tim và bước qua những khác biệt, chúng ta ai cũng đều có thể trở thành gia đình thực thụ của nhau”.

NSƯT Nguyễn Sĩ Tiến - Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ cho biết, vở diễn được dàn dựng theo quy chuẩn nhạc kịch đang rất thịnh hành tại Hàn Quốc và trên thế giới. 

“Với sứ mệnh của một Nhà hát quốc gia dành cho thanh thiếu nhi, Nhà hát Tuổi trẻ đặc biệt quan tâm tới dự án hợp tác đầy tiềm năng này. Những hoạt động giao lưu, chia sẻ, cùng sáng tạo giữa hai bên sẽ mang đến cơ hội học hỏi kinh nghiệm, phương thức tiếp cận và nâng cao tư duy sáng tạo cho các nghệ sĩ Việt Nam. Chúng tôi tin tưởng rằng, dự án sẽ mang đến một làn gió mới đối với hoạt động trình diễn phục vụ thiếu nhi tại Việt Nam, góp phần đưa diện mạo biểu diễn nghệ thuật cho trẻ em tiếp cận với các trào lưu nghệ thuật đương đại trên thế giới".

Ông Um Dongyoul - Giám đốc Nhà hát SangsangMaru hy vọng: "Sự hợp tác giữa SangsangMaru và Nhà hát Tuổi trẻ sẽ trở thành nhân tố tiên phong trong hành trình xây dựng nền tảng phát triển của nhạc kịch thiếu nhi tại Việt Nam". 

Buổi công diễn đầu tiên của vở nhạc kịch vào các ngày 4-5/8 tới tại Nhà hát Tuổi trẻ.

Dựa trên truyện ngắn cùng tên của Selma Lagerlöf - nhà văn người Thụy Điển, nữ tác giả đầu tiên đoạt giải Nobel Văn học, nhạc kịch Đứa con của yêu tinh là câu chuyện kể về Leah - một đứa trẻ lạc cha mẹ, bị bỏ lại trong khu rừng của các “Troll” (loài yêu tinh khổng lồ trong thần thoại Bắc Âu).

Giữa Troll và loài người có mối hiềm khích sâu sắc và không bao giờ sống gần nhau. Đứa trẻ loài người xuất hiện đã gây nên nhiều nghi ngại, tranh cãi giữa Troll bố và Troll mẹ. Trải qua những xung đột và khác biệt, bằng tình yêu thương rất “con người” của Troll, Leah cuối cùng đã trở thành một thành viên trong gia đình yêu tinh.

Vở diễn là câu chuyện về tình mẫu tử, tình cảm gia đình thiêng liêng, không chỉ giữa những người ruột thịt, mà còn mang tới thông điệp ý nghĩa: “Chỉ cần mở rộng trái tim và bước qua những khác biệt, chúng ta ai cũng đều có thể trở thành gia đình thực thụ của nhau”.

NSƯT Nguyễn Sĩ Tiến - Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ cho biết, vở diễn được dàn dựng theo quy chuẩn nhạc kịch đang rất thịnh hành tại Hàn Quốc và trên thế giới. 

“Với sứ mệnh của một Nhà hát quốc gia dành cho thanh thiếu nhi, Nhà hát Tuổi trẻ đặc biệt quan tâm tới dự án hợp tác đầy tiềm năng này. Những hoạt động giao lưu, chia sẻ, cùng sáng tạo giữa hai bên sẽ mang đến cơ hội học hỏi kinh nghiệm, phương thức tiếp cận và nâng cao tư duy sáng tạo cho các nghệ sĩ Việt Nam. Chúng tôi tin tưởng rằng, dự án sẽ mang đến một làn gió mới đối với hoạt động trình diễn phục vụ thiếu nhi tại Việt Nam, góp phần đưa diện mạo biểu diễn nghệ thuật cho trẻ em tiếp cận với các trào lưu nghệ thuật đương đại trên thế giới".

Ông Um Dongyoul - Giám đốc Nhà hát SangsangMaru hy vọng: "Sự hợp tác giữa SangsangMaru và Nhà hát Tuổi trẻ sẽ trở thành nhân tố tiên phong trong hành trình xây dựng nền tảng phát triển của nhạc kịch thiếu nhi tại Việt Nam". 

Buổi công diễn đầu tiên của vở nhạc kịch vào các ngày 4-5/8 tới tại Nhà hát Tuổi trẻ.

Thật vô cùng khó để gán cho Lửa nhạtmột thể loại văn học cụ thể nào đó. Tác phẩm này dường như đã tự tạo ra một thể loại cho riêng mình, dù chưa được đặt tên chính thức.

Về khối lượng văn bản theo số lượng câu từ, Lửa nhạtchắc chắn không phải là tác phẩm dài hơi nhất trong văn nghiệp độc đáo của Nabokov. Thế nhưng, nội dung ẩn chứa trong nó là cả thế giới mênh mông, một kính vạn hoa khổng lồ, một mê cung bất tận.

Cuốn sách này thách thức bất cứ ai muốn tóm lược cốt truyện, thông điệp, ý nghĩa của nó. Với Nabokov, viết là một trò chơi mà tác giả luôn dấn thân một cách say mê. Mỗi tác phẩm là một cuộc chơi mới mà Nabokov muốn vượt qua chính mình, dùng câu từ tạo nên những tầng ý nghĩa đan xen, liên kết với nhau theo vô số mối kết nối tưởng như ngẫu hứng song hoàn toàn nằm trong chủ định của người viết. 

Nói như vậy để thấy hiểu được tác phẩm của Nabokov không dễ. Song nghiền ngẫm các sáng tác của ông là thú vui đặc sắc cho những ai thích đắm mình vào dòng ngôn từ và cảm xúc muôn hình vạn trạng được tạo ra khi câu chữ của Nabokov tác động lên bộ óc của độc giả. 

Với Lửa nhạt cũng vậy. Đừng băn khoăn, đặt nhiệm vụ cho mình phải hiểu hết những gì được viết ra. Trước hết, bạn hãy thả lỏng và nhẩn nha đọc qua tác phẩm thật kỹ lưỡng, đối chiếu giữa các câu thơ với những lời bình chú và chỉ mục tương ứng để cảm nhận hết nội dung bề ngoài của tác phẩm.

Sự đối lập giữa tâm sự trong những câu thơ của John Shade với lời bình chú nhanh chóng biến thành một tràng tự sự tùy hứng với đủ cung bậc mỉa mai, cay nghiệt của Charles Kinbote. Từ xuất phát điểm cơ bản này, tùy thuộc vào hiểu biết bạn có về thời kỳ lịch sử được đề cập tới trong tác phẩm, mỗi độc giả có thể đi xa hơn để cảm nhận không gian của Lửa nhạt.

Trái với những tác phẩm fantasy xây dựng trên một thế giới hư cấu trọn vẹn, Nabokov để Lửa nhạtdiễn ra trong không gian nửa thực nửa hư, nơi thế giới hiện tại hòa làm một với xứ Zembla hư cấu. Một xứ Zembla vừa lạ lùng, vừa mang dư âm của những biến cố trong quá khứ nước Nga, quê hương Nabokov.

Do vậy khi đọc Lửa nhạt, cách tiếp cận hợp lý nhất là tâm niệm có những khi tác phẩm văn học tồn tại chỉ vì chính nó, vì tác giả muốn tạo ra một công trình bằng ngôn từ, không nhất thiết phải chuyển tải thông điệp gì. Và có những khi tác phẩm văn học là cuộc chơi đùa vui vẻ của câu chữ và ngữ nghĩa. 

Không quá quan trọng chúng ta đi xa được đến đâu trong trò chơi, miễn là nó đem lại niềm vui và hào hứng để ta bước tiếp. Với tâm thế đó, độc giả hãy sẵn sàng đón nhận những điều thú vị khi mở ra những trang sách đầu tiên...

Lê Đình Chi

Nhìn về hình thức, Lửa nhạtlà một ấn bản gồm bài thơ dài 999 câu, tác phẩm cuối cùng trong cuộc đời của thi sĩ John Shade kèm theo lời tựa và phần bình chú, chỉ mục của nhà phê bình Charles Kinbote, một người bạn của tác giả. Mục đích để làm rõ nội hàm nằm sau bài thơ vừa có vẻ ngẫu hứng vừa được thiết kế chặt chẽ với đa tầng nghĩa.

Tất nhiên, với Vladimir Nabokov thì không chỉ đơn giản là vậy. Bài thơ, lời tựa, bình chú… của ấn bản đó kỳ thực là những hợp phần tạo nên chỉnh thể của một tác phẩm duy nhất được hình thành từ bộ óc với trí tưởng tượng và vốn kiến thức đồ sộ. Cả John Shade lẫn Charles Kinbote chỉ là hai trong số rất nhiều nhân vật xuất hiện ở thế giới có một không hai được Nabokov tạo dựng lên trong Lửa nhạt.

Thật vô cùng khó để gán cho Lửa nhạtmột thể loại văn học cụ thể nào đó. Tác phẩm này dường như đã tự tạo ra một thể loại cho riêng mình, dù chưa được đặt tên chính thức.

Về khối lượng văn bản theo số lượng câu từ, Lửa nhạtchắc chắn không phải là tác phẩm dài hơi nhất trong văn nghiệp độc đáo của Nabokov. Thế nhưng, nội dung ẩn chứa trong nó là cả thế giới mênh mông, một kính vạn hoa khổng lồ, một mê cung bất tận.

Cuốn sách này thách thức bất cứ ai muốn tóm lược cốt truyện, thông điệp, ý nghĩa của nó. Với Nabokov, viết là một trò chơi mà tác giả luôn dấn thân một cách say mê. Mỗi tác phẩm là một cuộc chơi mới mà Nabokov muốn vượt qua chính mình, dùng câu từ tạo nên những tầng ý nghĩa đan xen, liên kết với nhau theo vô số mối kết nối tưởng như ngẫu hứng song hoàn toàn nằm trong chủ định của người viết. 

Nói như vậy để thấy hiểu được tác phẩm của Nabokov không dễ. Song nghiền ngẫm các sáng tác của ông là thú vui đặc sắc cho những ai thích đắm mình vào dòng ngôn từ và cảm xúc muôn hình vạn trạng được tạo ra khi câu chữ của Nabokov tác động lên bộ óc của độc giả. 

Với Lửa nhạt cũng vậy. Đừng băn khoăn, đặt nhiệm vụ cho mình phải hiểu hết những gì được viết ra. Trước hết, bạn hãy thả lỏng và nhẩn nha đọc qua tác phẩm thật kỹ lưỡng, đối chiếu giữa các câu thơ với những lời bình chú và chỉ mục tương ứng để cảm nhận hết nội dung bề ngoài của tác phẩm.

Sự đối lập giữa tâm sự trong những câu thơ của John Shade với lời bình chú nhanh chóng biến thành một tràng tự sự tùy hứng với đủ cung bậc mỉa mai, cay nghiệt của Charles Kinbote. Từ xuất phát điểm cơ bản này, tùy thuộc vào hiểu biết bạn có về thời kỳ lịch sử được đề cập tới trong tác phẩm, mỗi độc giả có thể đi xa hơn để cảm nhận không gian của Lửa nhạt.

Trái với những tác phẩm fantasy xây dựng trên một thế giới hư cấu trọn vẹn, Nabokov để Lửa nhạtdiễn ra trong không gian nửa thực nửa hư, nơi thế giới hiện tại hòa làm một với xứ Zembla hư cấu. Một xứ Zembla vừa lạ lùng, vừa mang dư âm của những biến cố trong quá khứ nước Nga, quê hương Nabokov.

Do vậy khi đọc Lửa nhạt, cách tiếp cận hợp lý nhất là tâm niệm có những khi tác phẩm văn học tồn tại chỉ vì chính nó, vì tác giả muốn tạo ra một công trình bằng ngôn từ, không nhất thiết phải chuyển tải thông điệp gì. Và có những khi tác phẩm văn học là cuộc chơi đùa vui vẻ của câu chữ và ngữ nghĩa. 

Không quá quan trọng chúng ta đi xa được đến đâu trong trò chơi, miễn là nó đem lại niềm vui và hào hứng để ta bước tiếp. Với tâm thế đó, độc giả hãy sẵn sàng đón nhận những điều thú vị khi mở ra những trang sách đầu tiên...

Lê Đình Chi