Nhận định, soi kèo Yanbian Longding vs Dalian Kuncheng, 14h00 ngày 22/4: Chưa thấy niềm vui

Chia sẻ với VietNamNet, hoạ sĩ, nhà nghiên cứu mỹ thuật dân gian Phan Ngọc Khuê cho biết, tranh Hàng Trống là một trong những dòng tranh dân gian độc đáo, mang đậm dấu ấn văn hiến của Thăng Long - Hà Nội, là vốn di sản quý báu của dân tộc Việt Nam.

Sau khi tranh được in ván gỗ, nghệ nhân sẽ tiếp tục bồi giấy nhằm giúp bức tranh nổi bật với những nét vẽ đậm và rõ ràng hơn. Tất cả các công đoạn đều được thực hiện cẩn thận, tỉ mỉ và khéo léo nhằm tạo ra những sản phẩm chất lượng cao.

Những nét khắc của tranh Hàng Trống từ lâu đã được đánh giá cao về chất lượng. Đường nét của tranh thường mềm mại, tinh vi và rất mảnh mai.

"Tranh Hàng Trống được chia thành nhiều loại như tranh thờ, tranh sinh hoạt, thiên nhiên, tranh truyện, tranh Tết. Trong đó, tranh thờ nổi tiếng và phát triển nhất, được dùng trong sinh hoạt tín ngưỡng dân gian. Riêng tranh truyện được vẽ theo các tích truyện cổ như Chiến quốc, Sơn hậu, Tam quốc, Hán Sở tranh hùng, Chiêu Quân cống Hồ...", hoạ sĩ Phan Ngọc Khuê chia sẻ.

Ông chia sẻ đã rất lâu công chúng mới có cơ hội tiếp xúc với dòng tranh truyện Hàng Trống dù nó đã tồn tại cách đây cả 100 năm. Do những biến chuyển của đời sống, chiến tranh, dòng tranh này gần như không được in từ năm 1954. 

"Muốn có một bức tranh ở dòng này, phải đầu tư rất lớn, từ ván in, gia công thợ mộc, vẽ, khắc... Mà từ vẽ tới khắc thực sự là công trình đầu tư tiền tài, không phải thợ nào cũng có thể làm được, sau đó mới tới công đoạn in tranh, rồi lại dùng bút vẽ... chứ không in như tranh Đông Hồ. Thực sự, một bức tranh truyện Hàng Trống được làm rất công phu", hoạ sĩ Phan Ngọc Khuê chia sẻ.

Vì kỳ công và tốn kém nên rất lâu dòng tranh này mới xuất hiện trở lại khiến nhà nghiên cứu Phan Ngọc Khuê bày tỏ niềm vui vì công chúng biết thêm dòng tranh quý của Hàng Trống.

Trong khuôn khổ triển lãm, đại diện Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam đã tiếp nhận bộ tranh Chiêu Quân cống Hồtừ nhà nghiên cứu Phan Ngọc Khuê trao tặng. Bộ tranh này nằm trong bộ sưu tập tranh được giới thiệu trong triển lãm Tranh truyện Hàng Trống.

Về lý do trao tặng, hoạ sĩ Phan Ngọc Khuê chia sẻ: “Bộ tranh Chiêu Quân cống Hồlà một trong những tác phẩm có giá trị xã hội rất lớn. Các nhân vật nữ được thể hiện trong bộ tranh đều là những bậc nữ nhi - anh kiệt, chuyển tải được tình thần của truyện và ý tưởng của tác giả. Đó là ca ngợi những tấm gương trung, hiếu, tiết, nghĩa, nhằm đề cao giáo dục về những nhân cách đẹp, xã hội nào cũng cần bồi đắp, xây dựng cho người đương đại. Chúng ta có dịp nhìn lại những tấm gương cao đẹp của người xưa trong di sản văn hoá dân tộc cũng là một điều cần thiết và bổ ích".

Bằng việc xuất bản cuốn sách 'Dòng tranh dân gian Hàng Trống', tác giả Nguyễn Thị Thu Hoà mong muốn bắc thêm một một cây cầu để nối tranh dân gian Hàng Trống với hiện đại.

Howell Edwards, Giáo sư danh dự về quang phổ phân tử tại Đại học Bradford, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết: “Madonna della Rosa được treo ở Museo del Prado ở Madrid, từ lâu đã là chủ đề tranh luận. Một số người sành sỏi đánh giá chất lượng bố cục và nét vẽ của Madonna, Child và St John vượt xa chất lượng của St Joseph”.

“Trong nghiên cứu của chúng tôi, chương trình phân tích sử dụng công nghệ AI đã chứng minh một cách thuyết phục rằng trong khi 3 bức tượng Đức Mẹ, Chúa Hài đồng và Thánh John the Baptist rõ ràng được vẽ bởi Raphael, thì bức tượng Thánh Joseph không phải và đã được vẽ bởi người khác”, Edwards nói thêm.

Tranh luận xung quanh AI trong nghệ thuật

Thuật toán được Hassan Ugail và cộng sự sử dụng dựa trên một kết quả nghiên cứu trước đó, phát hiện bức tranhde Brécy Tondocó khả năng là một tác phẩm do chính Raphael vẽ. Kết quả này mâu thuẫn với quan điểm của một số nhà sử học nghệ thuật cho rằng đây là một bản sao được tạo ra vào thế kỷ 19.

Các phát hiện mới làm dấy lên sự chỉ trích từ một số nhà sử học nghệ thuật, những người không chấp nhận kết quả nghiên cứu dựa trên công nghệ AI. “Tôi hơi ngạc nhiên”, Ugail nói và giải thích rằng thuật toán phân tích các chi tiết nằm ngoài khả năng nhìn của mắt người.

“Sẽ rất, rất khó, cho dù ai đó giỏi đến đâu cũng khó có thể đi sâu vào mức độ chi tiết và tạo ra thứ gì đó như thế”, Ugail nói với CNN.

Cuộc tranh luận xung quanh de Brécy Tondodẫn đến các thảo luận rộng hơn về vai trò của AI trong xác thực nghệ thuật, điều mà Ugail coi là công cụ bổ sung cho các hình thức phân tích khác, chẳng hạn như nghiên cứu nguồn gốc của một tác phẩm.

Nhấn mạnh “đây chỉ là một công cụ khác”, ông cho rằng có thể dùng thuật toán để xác định một tác phẩm nghệ thuật bí ẩn có cần phải xem xét kỹ lưỡng hơn không.

Tiếp theo, Ugail lên kế hoạch phát triển một thuật toán có khả năng nhận dạng tác phẩm của nhiều nghệ sĩ khác. Theo ông, thuật toán này sẽ đưa khoa học vào xác thực nghệ thuật.