Hình phạt quá nhẹ cho thủ phạm theo dõi khiến các vụ việc này tiếp diễn và có xu hướng gia tăng. Ảnh: Getty.

Kể từ tháng 2 năm nay, Cơ quan Cảnh sát Quốc gia ghi nhận 629 đơn khiếu nại về việc bị kẻ khác đeo bám.

Đầu tháng này, dư luận xứ kim chi xôn xao khi một người đàn ông 20 tuổi, sống tại Seoul, bị bắt giữ vì giết hại một phụ nữ. Anh ta đã theo dõi nạn nhân và gia đình cô suốt thời gian qua.

Tới nay, hành vi rình rập, theo dõi người khác chỉ được coi như một tội nhẹ ở Hàn Quốc. Thủ phạm chỉ phải nộp phạt lên tới 100.000 won hoặc ngồi tù trong 29 ngày.

Trước tình hình đó, nhiều ý kiến cho rằng chế tài xử lý quá khoan dung đã dẫn tới sự gia tăng của vấn nạn theo dõi, đề xuất nâng cao mức phạt với thủ phạm. Do đó, Quốc hội Hàn Quốc đã thông qua dự luật tăng cường hình phạt với kẻ đeo bám vào tháng trước.

Điều luật sẽ có hiệu lực vào ngày 21/10, nâng mức phạt với thủ phạm lên 3 năm tù giam hoặc chi trả 30 triệu won.

Chế tài có thể tăng lên tối đa 5 năm tù giam hoặc 50 triệu won nếu thủ phạm sử dụng vũ khí hay vật dụng gây nguy hiểm khác.

Theo Zing

Rao bán công khai clip quay lén nhà riêng, tiệm massage ở Trung Quốc

Hàng nghìn bức ảnh riêng tư chụp trong nhà, phòng vệ sinh, tiệm massage, khách sạn được rao bán công khai trên không gian mạng.

Ngày 24/4, dữ liệu do Cơ quan Cảnh sát Quốc gia Hàn Quốc công bố chỉ ra đơn vị này tiếp nhận 4.515 báo cáo về trường hợp bị người khác theo dõi vào năm 2020. Tuy nhiên, 4.027 vụ (chiếm 89,2%) không được xử lý triệt để, theo Korea Times.

Theo đó, chỉ 1/10 số thủ phạm được trừng trị theo pháp luật. Trong số các vụ bám đuôi ghi nhận năm ngoái, 1.444 trường hợp xảy ra ở thủ đô Seoul.

Kết quả báo cáo cho biết hung thủ đã chịu các hình phạt hành chính, hoặc các phương thức xử lý khác theo Đạo luật về Tội phạm Vị thành niên. Trước đó, năm 2019, cơ quan này nhận về 5.468 trường hợp tương tự.

Hình phạt quá nhẹ cho thủ phạm theo dõi khiến các vụ việc này tiếp diễn và có xu hướng gia tăng. Ảnh: Getty.

Kể từ tháng 2 năm nay, Cơ quan Cảnh sát Quốc gia ghi nhận 629 đơn khiếu nại về việc bị kẻ khác đeo bám.

Đầu tháng này, dư luận xứ kim chi xôn xao khi một người đàn ông 20 tuổi, sống tại Seoul, bị bắt giữ vì giết hại một phụ nữ. Anh ta đã theo dõi nạn nhân và gia đình cô suốt thời gian qua.

Tới nay, hành vi rình rập, theo dõi người khác chỉ được coi như một tội nhẹ ở Hàn Quốc. Thủ phạm chỉ phải nộp phạt lên tới 100.000 won hoặc ngồi tù trong 29 ngày.

Trước tình hình đó, nhiều ý kiến cho rằng chế tài xử lý quá khoan dung đã dẫn tới sự gia tăng của vấn nạn theo dõi, đề xuất nâng cao mức phạt với thủ phạm. Do đó, Quốc hội Hàn Quốc đã thông qua dự luật tăng cường hình phạt với kẻ đeo bám vào tháng trước.

Điều luật sẽ có hiệu lực vào ngày 21/10, nâng mức phạt với thủ phạm lên 3 năm tù giam hoặc chi trả 30 triệu won.

Chế tài có thể tăng lên tối đa 5 năm tù giam hoặc 50 triệu won nếu thủ phạm sử dụng vũ khí hay vật dụng gây nguy hiểm khác.

Theo Zing

Rao bán công khai clip quay lén nhà riêng, tiệm massage ở Trung Quốc

Hàng nghìn bức ảnh riêng tư chụp trong nhà, phòng vệ sinh, tiệm massage, khách sạn được rao bán công khai trên không gian mạng.

Lời tòa soạn: Không gian mạng dần dần không còn “ảo” nữa khi nhà nhà, người người đang dành rất nhiều thời gian cho mạng. Lẽ tất yếu, không gian mạng giờ không chỉ có lời hay ý đẹp, mà cũng đang bị ô nhiễm bởi tràn ngập những hành động bêu riếu, xúc phạm nhau, thậm chí cả ăn cắp, lừa đảo lẫn nhau…

Mọi thứ “lệch chuẩn” đó còn dễ dàng phát tán trên không gian mạng hơn bởi pháp luật và các công cụ quản lý còn chưa bao phủ được hết “cuộc sống” còn khá mới này.

Báo VietNamNet triển khai loạt bài "Dọn sạch không gian mạng" với mong muốn nêu ra thực trạng đau lòng về sự ô nhiễm của cuộc sống mạng, tìm ra nguyên nhân lý giải và nhất là gợi mở cách thức để quản lý cũng như kêu gọi mọi người chung tay xây dựng một không gian mạng sạch sẽ, văn minh và lành mạnh để mỗi chúng ta và con em mình đều được “sống đẹp” dù ở bất cứ đâu, trên mạng hay trong đời thật. 

Tiến sĩ Văn hoá - Du lịch Trịnh Lê Anh, MC, biên tập viên truyền hình.

Bàn về hiện tượng “tố”, “bóc phốt”, “dìm hàng” nhau trên không gian mạng hiện nay, Tiến sĩ Văn hoá - Du lịch Trịnh Lê Anh, MC, biên tập viên truyền hình đã có cuộc trò chuyện với báo VietNamNet.

PV: Những năm gần đây, mạng xã hội phát triển mạnh và phổ biến rộng khắp ở Việt Nam. Một hiện tượng gây chú ý trong thời gian qua là việc sử dụng mạng xã hội để chia sẻ những thông tin được cho là “sự thật” về một ai đó, gọi nôm na theo ngôn ngữ mạng là “bóc phốt”. Theo anh, đâu là lý do khiến người ta chọn cách thức giao tiếp này ngày càng nhiều?

TS. Trịnh Lê Anh: Mạng xã hội là một cái cây ăn quả. Nó không chỉ mang lại những trái ngọt. Khả năng hay cơ hội cung cấp thông tin nhanh, nhiều, ít rào cản, tương tác gần như không giới hạn, đa chiều là những ưu điểm nổi trội của kênh truyền tin này, lại chính là yếu tố dung dưỡng những hành vi giao tiếp kém văn minh.

Theo tôi, có 2 lý do cho hiện tượng này. Thứ nhất là do sự bế tắc (ở phương diện cá nhân) về cách xử lý khủng hoảng trong giao tiếp ngoài đời thực giữa người với người, người ta tìm đến mạng xã hội để tìm kiếm sự ủng hộ.

Rõ ràng, khi môi trường xã hội ngày một phức tạp, các cá nhân có thêm nhiều lựa chọn trong việc thể hiện mình trước công chúng thì những cách giao tiếp thông thường trước đây không còn đủ để giải quyết các vấn đề cá nhân, hoặc không còn được lựa chọn nữa.

Trong khi đó, nhiều người chưa nhận thức rõ về quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm trước pháp luật của bản thân, vừa không hiểu biết lại vừa “ngại”, hay “không yên tâm” vào vai trò điều chỉnh các hành vi của pháp luật, nên cảm thấy chỉ còn cách “loa làng” để giải quyết vấn đề của bản thân!

Nguyên nhân thứ 2 là việc “loa làng” thời nay không gì tiện lợi và “hiệu quả” bằng sử dụng mạng xã hội. Vừa không tốn sức đi rao “chiềng làng chiềng chạ”, ngồi một chỗ nói chuyện với cả thế giới là nét hấp dẫn đặc biệt của cách thức này.

Môi trường mạng xã hội là môi trường mang tính quốc tế. Nên cảm giác của các cá nhân là “tự do”, “không biên giới”, “muốn nói gì thì nói”, biên độ giao tiếp rất lớn mặc dù các nhà cung cấp dịch vụ mạng xã hội lớn đều có những tiêu chuẩn cộng đồng liên quan đến phát ngôn thù ghét hay công kích (hate speech), và các cá nhân sử dụng mạng xã hội đều có thể bị “xử lý” bởi những tiêu chuẩn đó.

Ở một diễn cảnh tự do như vậy, người ta dễ dàng bung toả năng lượng cả tốt lẫn xấu một cách thiếu cân nhắc. Nếu như ở ngoài đời thực, chúng ta phải kiềm chế rất nhiều những năng lượng xấu, thì trên môi trường mạng, người ta hoàn toàn được “thoát xác” trong giao tiếp, nhất là những người “không biết sợ” những “tiêu chuẩn cộng đồng”, nhiều phần trong đó là những quy phạm đạo đức xã hội được truyền lại từ lịch sử.

Tiến sĩ Trịnh Lê Anh: Nâng cao năng lực sử dụng mạng xã hội, công dân mạng Việt sẽ tự tẩy chay những hành vi ứng xử vô văn hóa, thiếu văn minh.

- Chúng ta đã hiểu lý do vì sao người ta chọn môi trường mạng để tung ra các thể loại tin đồn, bóc phốt, hăm doạ… cho dù nó không đúng sự thật. Là người của công chúng - những người thường xuyên phải đối mặt với dư luận, ứng xử của anh như thế nào về hiện tượng này?

Tôi cũng như bạn đều có đời sống số, một cách phổ quát. Tôi từng cân nhắc việc nêu một trường hợp “người xấu, việc xấu” mà chính mình trải nghiệm lên trang cá nhân, hi vọng với sự ảnh hưởng của mình và cộng đồng ủng hộ mình ít nhiều vấn đề sẽ được làm rõ và người xấu, việc xấu kia sẽ bị vạch trần. Song, tôi lại quyết định không làm vậy! Tôi đã tự trả lời ba câu hỏi dưới đây, vấn đề dường như đã được giải quyết:

- Còn cách nào giải quyết vấn đề mà không ảnh hưởng đến nhiều người không?

- Pháp luật quy định như thế nào về vấn đề? Quyền và nghĩa vụ, trách nhiệm của mình và của cả “người xấu” đó như thế nào?

- Việc tận dụng lợi thế “tạo dư luận” của mạng xã hội trong từng trường hợp cụ thể có phải con dao hai lưỡi? Vậy lựa chọn nào đồng nghĩa vơi chấp nhận rủi ro nào?

- Vậy, lên mạng “bóc phốt” theo anh là một cách nói lên sự thật nhanh chóng và rõ ràng nhất hay là một cách giao tiếp kém văn minh?   

Phải phân định lại như thế nào là “bóc phốt” và mục đích của việc đó! Ngay ở quy mô quốc gia, trong đấu tranh ngoại giao quốc tế vẫn có khái niệm “phát ngôn” hay “công bố sách trắng” để nói thẳng quan điểm của một bên với một hay nhiều bên khác trong giao tiếp quốc tế. Và điều đó là phù hợp nếu đảm báo các điều kiện liên quan về tư liệu, dẫn chứng và căn cứ.

Trở lại với các cá nhân, rất nhiều hiện tượng cụ thể về việc “bóc phốt” gần với công kích cá nhân, xâm phạm riêng tư và thông tin cá nhân, vi phạm quyền được bảo vệ trước pháp luật của mỗi cá nhân.

Tôi lấy làm tiếc vì văn hóa ứng xử, thái độ với công chúng và hành ngôn của một bộ phận người Việt chúng ta bây giờ. Truyền thống “học ăn học nói”, “uốn lưỡi trước khi nói”, tế nhị và tôn trọng tập thể không đủ để gây sức ép lại lối giao tiếp quá coi trọng “cái tôi” của mỗi người trong xã hội. Khi chỉ nghĩ đến cái tôi, thì dù bạn nhân danh cộng đồng, nó vẫn là hành vi thiếu văn hóa, nhất là ở một đất nước duy tình như Việt Nam ta.

Tôi cho rằng, những hành vi như nói xấu, bóc phốt, chửi bới, không tôn trọng sự riêng tư cá nhân… trên không gian mạng hiện nay thực chất là một dấu hiệu thiếu lành mạnh của giao tiếp xã hội và là một biểu hiện rất không ổn của nền văn hoá đại chúng.

- Vì sao anh cho rằng việc cái tôi cá nhân được “thượng tôn” lại đem đến những hành xử kém văn hóa, văn minh trên không gian mạng?

Sự hoà nhập về văn hoá, sự phát triển của công nghệ cùng các xu hướng toàn cầu đẩy cái tôi cá nhân của người Việt lên vị trí cao hơn bao giờ hết. Ở các quốc gia phương Tây, văn hoá cá nhân cũng được coi trọng, mỗi cá nhân phải chịu rất nhiều những ràng buộc về cách thể hiện nơi đông người, hoặc trên mạng xã hội.

Ở đó, những người lạ không nhìn chằm chằm vào nhau, đàn ông đi chung thang máy với phụ nữ cần hết sức “khép nép” tránh đụng chạm kẻo phiền lụy, người với người không đương nhiên hỏi vay tiền mặt hàng trăm triệu không giấy tờ pháp lý, việc phát ngôn về người khác có thể là bằng chứng chống lại chính người phát ngôn liên quan đến những điều pháp luật cấm trong giao tiếp xã hội. Như vậy, cá nhân đươc coi trọng, nhưng không tự do vô độ như nhiều người tưởng!

Còn ở Việt Nam, từ truyền thống đến hiện đại, từ làng đến nước, đạo đức điều chỉnh xã hội mạnh mẽ hơn cả pháp luật. Thời nay, điều này đã có dấu hiệu bị phá vỡ. Nhiều người không còn e ngại những đánh giá về mặt đạo đức nữa, dẫn đến tình trạng tự do thái quá trong phát ngôn.

Với sự tiếp tay của những tâm địa xấu hợp lực nơi bàn phím - những “anh hùng bàn phím” vô hình, vô danh, sự tự tin hay “sức mạnh” của những cá nhân đó lại càng lớn hơn. Các chế tài pháp lý lại chưa theo kịp để điều chỉnh những hành vi này, vốn được coi là những hành vi chưa nghiêm trọng trong môi trường giao tiếp thực, thì lại trở nên ngày một nghiêm trọng khi thể hiện ở môi trường mạng xã hội.

- Theo anh, chúng ta có thể làm gì để lấy lại sự lành mạnh cho môi trường không gian mạng?

Đây là bài toán rất khó cho một đất nước đang sính mạng xã hội như Việt Nam. Bởi vì chúng ta đang nhìn thấy ở nó quá nhiều lợi ích, mà chưa nhìn nhận một cách công bằng để thấy được những hệ luỵ, hạn chế của nó.

Tôi nghĩ đến giải pháp trước mắt và lâu dài. Với giải pháp trước mắt, chúng ta buộc phải trông chờ vào việc kiện toàn lại khung pháp lý và thực thi pháp lý ở Việt Nam liên quan đến việc phát ngôn trên mạng xã hội.

Nội luật của chúng ta đã có khung quy định cho vấn đề nhưng còn thiếu nhiều quy chế, quy định, hướng dẫn, bộ quy tắc ứng xử, chưa có hoặc chế tài chưa đủ mạnh hoặc chưa có lực lượng thực thi, xử lý các bên liên quan vi phạm.

Một điều đáng cân nhắc là về phía vĩ mô, Chính phủ cần làm việc mạnh mẽ hơn với các nền tảng mạng xã hội để “nhập gia phải tùy tục”, có sự tôn trọng tính đặc thù của Việt Nam. Nhiều nước trên thế giới như Trung Quốc, Đức, Úc đã có bài học về việc này và tư tưởng về địa phương hóa một phần các mạng xã hội cùng tính năng của nó cho phù hợp đã tỏ ra có căn cứ thực tiễn.

Sự phát triển của công nghệ với trí tuệ nhân tạo AI cũng sẽ góp phần giúp chúng ta hữu hiệu trong quá trình “nhặt sạn” phát ngôn không phù hợp trên mạng xã hội, nhưng tôi cho rằng việc này chưa thể đạt mức lý tưởng ở thời điểm hiện tại.

Về giải pháp dài hạn, theo tôi, việc tương tác trên mạng như thế nào tuỳ thuộc vào sự lựa chọn của chính mỗi cá nhân. Chúng ta phải tự nâng cao năng lực của mình trong việc sử dụng mạng xã hội, tự đi đến những quyết định cho việc chọn cái này mà không chọn cái kia. Và khi lựa chọn của chúng ta sáng suốt thì những cái xấu sẽ không còn “đất” để tồn tại nữa.

Bất cứ một nhóm xã hội nào đủ văn minh cũng sẽ tự đào thải những phát ngôn cuồng tín, những lời nói xằng bậy, những vu khống vô căn cứ. Chính người dùng mạng xã hội ở Việt Nam phải tự đào thải những cái xấu đó, không ai khác giúp được chính chúng ta cả.

Tôi cho rằng cốt lõi ở việc nâng cao năng lực sử dụng mạng xã hội, công dân mạng Việt sẽ tự tẩy chay những hành vi ứng xử vô văn hóa, thiếu văn minh.

Xin cảm ơn TS.Trịnh Lê Anh!

Nguyễn Thảo

Con tôi từng tự tử bất thành vì bị chế giễu trên mạng

Vào một buổi chiều, sau khi nhận được điện thoại cô giáo của con trai, tôi lao vào bệnh viện. Con tôi nằm đó dù đã tỉnh nhưng như một đứa trẻ vô hồn.

Lời tòa soạn: Không gian mạng dần dần không còn “ảo” nữa khi nhà nhà, người người đang dành rất nhiều thời gian cho mạng. Lẽ tất yếu, không gian mạng giờ không chỉ có lời hay ý đẹp, mà cũng đang bị ô nhiễm bởi tràn ngập những hành động bêu riếu, xúc phạm nhau, thậm chí cả ăn cắp, lừa đảo lẫn nhau… Mọi thứ “lệch chuẩn” đó còn dễ dàng phát tán trên không gian mạng hơn bởi pháp luật và các công cụ quản lý còn chưa bao phủ được hết “cuộc sống” còn khá mới này. Báo VietNamNet triển khai loạt bài "Dọn sạch không gian mạng" với mong muốn nêu ra thực trạng đau lòng về sự ô nhiễm của cuộc sống mạng, tìm ra nguyên nhân lý giải và nhất là gợi mở cách thức để quản lý cũng như kêu gọi mọi người chung tay xây dựng một không gian mạng sạch sẽ, văn minh và lành mạnh để mỗi chúng ta và con em mình đều được “sống đẹp” dù ở bất cứ đâu, trên mạng hay trong đời thật.

Tiến sĩ Văn hoá - Du lịch Trịnh Lê Anh, MC, biên tập viên truyền hình.

Bàn về hiện tượng “tố”, “bóc phốt”, “dìm hàng” nhau trên không gian mạng hiện nay, Tiến sĩ Văn hoá - Du lịch Trịnh Lê Anh, MC, biên tập viên truyền hình đã có cuộc trò chuyện với báo VietNamNet.

PV: Những năm gần đây, mạng xã hội phát triển mạnh và phổ biến rộng khắp ở Việt Nam. Một hiện tượng gây chú ý trong thời gian qua là việc sử dụng mạng xã hội để chia sẻ những thông tin được cho là “sự thật” về một ai đó, gọi nôm na theo ngôn ngữ mạng là “bóc phốt”. Theo anh, đâu là lý do khiến người ta chọn cách thức giao tiếp này ngày càng nhiều?

TS. Trịnh Lê Anh: Mạng xã hội là một cái cây ăn quả. Nó không chỉ mang lại những trái ngọt. Khả năng hay cơ hội cung cấp thông tin nhanh, nhiều, ít rào cản, tương tác gần như không giới hạn, đa chiều là những ưu điểm nổi trội của kênh truyền tin này, lại chính là yếu tố dung dưỡng những hành vi giao tiếp kém văn minh.

Theo tôi, có 2 lý do cho hiện tượng này. Thứ nhất là do sự bế tắc (ở phương diện cá nhân) về cách xử lý khủng hoảng trong giao tiếp ngoài đời thực giữa người với người, người ta tìm đến mạng xã hội để tìm kiếm sự ủng hộ.

Rõ ràng, khi môi trường xã hội ngày một phức tạp, các cá nhân có thêm nhiều lựa chọn trong việc thể hiện mình trước công chúng thì những cách giao tiếp thông thường trước đây không còn đủ để giải quyết các vấn đề cá nhân, hoặc không còn được lựa chọn nữa.

Trong khi đó, nhiều người chưa nhận thức rõ về quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm trước pháp luật của bản thân, vừa không hiểu biết lại vừa “ngại”, hay “không yên tâm” vào vai trò điều chỉnh các hành vi của pháp luật, nên cảm thấy chỉ còn cách “loa làng” để giải quyết vấn đề của bản thân!

Nguyên nhân thứ 2 là việc “loa làng” thời nay không gì tiện lợi và “hiệu quả” bằng sử dụng mạng xã hội. Vừa không tốn sức đi rao “chiềng làng chiềng chạ”, ngồi một chỗ nói chuyện với cả thế giới là nét hấp dẫn đặc biệt của cách thức này.

Môi trường mạng xã hội là môi trường mang tính quốc tế. Nên cảm giác của các cá nhân là “tự do”, “không biên giới”, “muốn nói gì thì nói”, biên độ giao tiếp rất lớn mặc dù các nhà cung cấp dịch vụ mạng xã hội lớn đều có những tiêu chuẩn cộng đồng liên quan đến phát ngôn thù ghét hay công kích (hate speech), và các cá nhân sử dụng mạng xã hội đều có thể bị “xử lý” bởi những tiêu chuẩn đó.

Ở một diễn cảnh tự do như vậy, người ta dễ dàng bung toả năng lượng cả tốt lẫn xấu một cách thiếu cân nhắc. Nếu như ở ngoài đời thực, chúng ta phải kiềm chế rất nhiều những năng lượng xấu, thì trên môi trường mạng, người ta hoàn toàn được “thoát xác” trong giao tiếp, nhất là những người “không biết sợ” những “tiêu chuẩn cộng đồng”, nhiều phần trong đó là những quy phạm đạo đức xã hội được truyền lại từ lịch sử.

Tiến sĩ Trịnh Lê Anh: Nâng cao năng lực sử dụng mạng xã hội, công dân mạng Việt sẽ tự tẩy chay những hành vi ứng xử vô văn hóa, thiếu văn minh.

- Chúng ta đã hiểu lý do vì sao người ta chọn môi trường mạng để tung ra các thể loại tin đồn, bóc phốt, hăm doạ… cho dù nó không đúng sự thật. Là người của công chúng - những người thường xuyên phải đối mặt với dư luận, ứng xử của anh như thế nào về hiện tượng này?

Tôi cũng như bạn đều có đời sống số, một cách phổ quát. Tôi từng cân nhắc việc nêu một trường hợp “người xấu, việc xấu” mà chính mình trải nghiệm lên trang cá nhân, hi vọng với sự ảnh hưởng của mình và cộng đồng ủng hộ mình ít nhiều vấn đề sẽ được làm rõ và người xấu, việc xấu kia sẽ bị vạch trần. Song, tôi lại quyết định không làm vậy! Tôi đã tự trả lời ba câu hỏi dưới đây, vấn đề dường như đã được giải quyết:

- Còn cách nào giải quyết vấn đề mà không ảnh hưởng đến nhiều người không?

- Pháp luật quy định như thế nào về vấn đề? Quyền và nghĩa vụ, trách nhiệm của mình và của cả “người xấu” đó như thế nào?

- Việc tận dụng lợi thế “tạo dư luận” của mạng xã hội trong từng trường hợp cụ thể có phải con dao hai lưỡi? Vậy lựa chọn nào đồng nghĩa vơi chấp nhận rủi ro nào?

- Vậy, lên mạng “bóc phốt” theo anh là một cách nói lên sự thật nhanh chóng và rõ ràng nhất hay là một cách giao tiếp kém văn minh?   

Phải phân định lại như thế nào là “bóc phốt” và mục đích của việc đó! Ngay ở quy mô quốc gia, trong đấu tranh ngoại giao quốc tế vẫn có khái niệm “phát ngôn” hay “công bố sách trắng” để nói thẳng quan điểm của một bên với một hay nhiều bên khác trong giao tiếp quốc tế. Và điều đó là phù hợp nếu đảm báo các điều kiện liên quan về tư liệu, dẫn chứng và căn cứ.

Trở lại với các cá nhân, rất nhiều hiện tượng cụ thể về việc “bóc phốt” gần với công kích cá nhân, xâm phạm riêng tư và thông tin cá nhân, vi phạm quyền được bảo vệ trước pháp luật của mỗi cá nhân.

Tôi lấy làm tiếc vì văn hóa ứng xử, thái độ với công chúng và hành ngôn của một bộ phận người Việt chúng ta bây giờ. Truyền thống “học ăn học nói”, “uốn lưỡi trước khi nói”, tế nhị và tôn trọng tập thể không đủ để gây sức ép lại lối giao tiếp quá coi trọng “cái tôi” của mỗi người trong xã hội. Khi chỉ nghĩ đến cái tôi, thì dù bạn nhân danh cộng đồng, nó vẫn là hành vi thiếu văn hóa, nhất là ở một đất nước duy tình như Việt Nam ta.

Tôi cho rằng, những hành vi như nói xấu, bóc phốt, chửi bới, không tôn trọng sự riêng tư cá nhân… trên không gian mạng hiện nay thực chất là một dấu hiệu thiếu lành mạnh của giao tiếp xã hội và là một biểu hiện rất không ổn của nền văn hoá đại chúng.

- Vì sao anh cho rằng việc cái tôi cá nhân được “thượng tôn” lại đem đến những hành xử kém văn hóa, văn minh trên không gian mạng?

Sự hoà nhập về văn hoá, sự phát triển của công nghệ cùng các xu hướng toàn cầu đẩy cái tôi cá nhân của người Việt lên vị trí cao hơn bao giờ hết. Ở các quốc gia phương Tây, văn hoá cá nhân cũng được coi trọng, mỗi cá nhân phải chịu rất nhiều những ràng buộc về cách thể hiện nơi đông người, hoặc trên mạng xã hội.

Ở đó, những người lạ không nhìn chằm chằm vào nhau, đàn ông đi chung thang máy với phụ nữ cần hết sức “khép nép” tránh đụng chạm kẻo phiền lụy, người với người không đương nhiên hỏi vay tiền mặt hàng trăm triệu không giấy tờ pháp lý, việc phát ngôn về người khác có thể là bằng chứng chống lại chính người phát ngôn liên quan đến những điều pháp luật cấm trong giao tiếp xã hội. Như vậy, cá nhân đươc coi trọng, nhưng không tự do vô độ như nhiều người tưởng!

Còn ở Việt Nam, từ truyền thống đến hiện đại, từ làng đến nước, đạo đức điều chỉnh xã hội mạnh mẽ hơn cả pháp luật. Thời nay, điều này đã có dấu hiệu bị phá vỡ. Nhiều người không còn e ngại những đánh giá về mặt đạo đức nữa, dẫn đến tình trạng tự do thái quá trong phát ngôn.

Với sự tiếp tay của những tâm địa xấu hợp lực nơi bàn phím - những “anh hùng bàn phím” vô hình, vô danh, sự tự tin hay “sức mạnh” của những cá nhân đó lại càng lớn hơn. Các chế tài pháp lý lại chưa theo kịp để điều chỉnh những hành vi này, vốn được coi là những hành vi chưa nghiêm trọng trong môi trường giao tiếp thực, thì lại trở nên ngày một nghiêm trọng khi thể hiện ở môi trường mạng xã hội.

- Theo anh, chúng ta có thể làm gì để lấy lại sự lành mạnh cho môi trường không gian mạng?

Đây là bài toán rất khó cho một đất nước đang sính mạng xã hội như Việt Nam. Bởi vì chúng ta đang nhìn thấy ở nó quá nhiều lợi ích, mà chưa nhìn nhận một cách công bằng để thấy được những hệ luỵ, hạn chế của nó.

Tôi nghĩ đến giải pháp trước mắt và lâu dài. Với giải pháp trước mắt, chúng ta buộc phải trông chờ vào việc kiện toàn lại khung pháp lý và thực thi pháp lý ở Việt Nam liên quan đến việc phát ngôn trên mạng xã hội.

Nội luật của chúng ta đã có khung quy định cho vấn đề nhưng còn thiếu nhiều quy chế, quy định, hướng dẫn, bộ quy tắc ứng xử, chưa có hoặc chế tài chưa đủ mạnh hoặc chưa có lực lượng thực thi, xử lý các bên liên quan vi phạm.

Một điều đáng cân nhắc là về phía vĩ mô, Chính phủ cần làm việc mạnh mẽ hơn với các nền tảng mạng xã hội để “nhập gia phải tùy tục”, có sự tôn trọng tính đặc thù của Việt Nam. Nhiều nước trên thế giới như Trung Quốc, Đức, Úc đã có bài học về việc này và tư tưởng về địa phương hóa một phần các mạng xã hội cùng tính năng của nó cho phù hợp đã tỏ ra có căn cứ thực tiễn.

Sự phát triển của công nghệ với trí tuệ nhân tạo AI cũng sẽ góp phần giúp chúng ta hữu hiệu trong quá trình “nhặt sạn” phát ngôn không phù hợp trên mạng xã hội, nhưng tôi cho rằng việc này chưa thể đạt mức lý tưởng ở thời điểm hiện tại.

Về giải pháp dài hạn, theo tôi, việc tương tác trên mạng như thế nào tuỳ thuộc vào sự lựa chọn của chính mỗi cá nhân. Chúng ta phải tự nâng cao năng lực của mình trong việc sử dụng mạng xã hội, tự đi đến những quyết định cho việc chọn cái này mà không chọn cái kia. Và khi lựa chọn của chúng ta sáng suốt thì những cái xấu sẽ không còn “đất” để tồn tại nữa.

Bất cứ một nhóm xã hội nào đủ văn minh cũng sẽ tự đào thải những phát ngôn cuồng tín, những lời nói xằng bậy, những vu khống vô căn cứ. Chính người dùng mạng xã hội ở Việt Nam phải tự đào thải những cái xấu đó, không ai khác giúp được chính chúng ta cả.

Tôi cho rằng cốt lõi ở việc nâng cao năng lực sử dụng mạng xã hội, công dân mạng Việt sẽ tự tẩy chay những hành vi ứng xử vô văn hóa, thiếu văn minh.

Xin cảm ơn TS.Trịnh Lê Anh!

Nguyễn Thảo

Con tôi từng tự tử bất thành vì bị chế giễu trên mạng

Vào một buổi chiều, sau khi nhận được điện thoại cô giáo của con trai, tôi lao vào bệnh viện. Con tôi nằm đó dù đã tỉnh nhưng như một đứa trẻ vô hồn.

"Không lúc nào là quá sớm để học. Nếu tìm hiểu về trẻ, bạn sẽ ngạc nhiên về sức ghi nhớ, tiếp thu của chúng. Đó là khả năng của trẻ em mà người lớn không còn", Thu Giang nói.

Vlogger ví dụ, con người có thể học được cách cầm nắm đồ vật vào một thời điểm nào đó nhưng mọi thứ sẽ dễ dàng hơn nhiều khi học từ sớm. Tương tự, trẻ em lớn lên vẫn sẽ học tiếng Anh ở trường nhưng chị không muốn con bỏ lỡ giai đoạn vàng của quá trình tiếp thu. 

Thu Giang kể ngày bé, chị ít có điều kiện học tập, phát triển như con gái mình bây giờ. Vì vậy, chị muốn dành điều tốt nhất cho con. Bên cạnh đó, quan niệm về việc học tiếng Anh ngày nay đã đổi khác. 

"Ngày xưa, tôi được thầy cô ở trường dạy rằng tiếng Anh là môn học rất quan trọng. Nó giúp chúng ta thi đỗ đại học, tìm được một công việc tốt, thậm chí là làm việc ở nước ngoài và được trả lương bằng ngoại tệ.

Ngày nay, trẻ em có thể tiếp xúc tiếng Anh một cách tự nhiên, từ đó sử dụng ngôn ngữ này không khác gì tiếng Việt. Một đứa trẻ có thể giao tiếp lưu loát trước khi cầm trên tay cuốn sách giáo khoa tiếng Việt đúng không? Tôi muốn tạo điều kiện để con mình tiếp xúc tiếng Anh giống như tiếng Việt", 9X chia sẻ.

 Gia đình vlogger Giang Ơi.

Thu Giang thừa nhận, chị và không ít du học sinh có xu hướng chêm tiếng Anh vào khi nói tiếng Việt. Bởi đây là thói quen tự nhiên của những người lớn lên hoặc học tập ở môi trường sử dụng tiếng Anh. 

Cá nhân Thu Giang luôn có ý thức tự rèn luyện bản thân sao cho việc diễn đạt tiếng Anh tốt như tiếng Việt và ngược lại. Đặc biệt khi có con, chị càng lưu ý việc điều chỉnh bản thân với cương vị người làm mẹ. 

"Tôi có thể nói tiếng Việt hoặc tiếng Anh nhưng mọi diễn đạt phải rõ ràng, chỉn chu và thống nhất để con học theo. Tôi không được phép nói tiếng này xọ tiếng kia hoặc đệm tiếng Anh vào tiếng Việt trước con mình", chị nói.

Thời gian học và làm việc ở nước ngoài, Thu Giang từng quan sát một số đứa trẻ sinh ra trong gia đình có bố mẹ nói 2 ngôn ngữ khác nhau, thậm chí họ sống ở nơi sử dụng ngôn ngữ thứ 3. Kết quả, chị thấy đứa trẻ lớn lên có thể sử dụng 3 thứ ngôn ngữ một cách thành thục. 

Chị cho hay: "Đó là lý do tôi nói bộ não trẻ em có khả năng tiếp thu tuyệt vời. Người lớn như tôi chỉ cần không sử dụng tiếng Anh một thời gian đã thấy mai một phần nào. Trong khi, trẻ em có thể tiếp xúc đồng thời nhiều hơn 1 ngôn ngữ mà vẫn sử dụng một cách tự nhiên".

Theo Thu Giang, điều cốt yếu chị muốn con hiểu rằng ngôn ngữ là văn hóa, phương tiện để con người diễn đạt suy nghĩ, cảm xúc của bản thân thay vì một kiểu kiến thức cần nhồi nhét vào đầu để hoàn thành kỳ thi. 

Hướng con học tiếng Anh từ 1 tuổi, Thu Giang lại không muốn con mình nói 100% tiếng Anh nhưng lười sử dụng hoặc không hiểu tiếng Việt. Cá nhân chị đến nay vẫn trau dồi vốn tiếng Việt của mình mỗi ngày. Vì vậy, chị rất quan tâm đến khả năng tiếng Việt của con.

"Không vì bạn là người Việt Nam mà hiển nhiên giỏi tiếng Việt. Tôi sẽ tìm cách cân bằng 2 ngôn ngữ của con. Chẳng hạn, nếu con đã sử dụng 100% tiếng Anh ở trường thì thời gian ở nhà, bé sẽ giao tiếp bằng tiếng Việt với bố mẹ. Vợ chồng tôi sẽ cùng con đọc sách, nghe nhạc, xem phim bằng tiếng Việt", vlogger 9X nêu suy nghĩ. 

Chị mong muốn con tiếp xúc 2 nền văn hóa, sử dụng 2 ngôn ngữ tương đương nhau. Theo Thu Giang, ngôn ngữ được kích thích bởi văn hóa. Khi con người yêu một nền văn hóa nào đó, họ sẽ quan tâm ngôn ngữ của nền văn hóa ấy.

Vì vậy để bé Mây quan tâm tiếng Việt, chắc chắn Thu Giang sẽ không ép con học. Thay vào đó, vợ chồng chị sẽ có cách gợi mở con gái tìm hiểu văn hóa của quê hương, từ đó yêu tiếng Việt hơn. "Đó là hành trình chung của gia đình chúng tôi", chị nói.

Thu Giang - tên thật của vlogger nổi tiếng Giang Ơi - sẽ cho con gái là Mây đi học tiếng Anh khi bé tròn 1 tuổi vào tháng sau.

Để đưa ra quyết định này, Thu Giang đã quan sát con một thời gian. Nhận thấy Mây có xu hướng hướng ngoại, thích ra ngoài và tiếp xúc mọi người, chị muốn con thử tiếp cận tiếng Anh từ 1 tuổi. Thu Giang tin mỗi bé mỗi khác, độ tuổi không là mẫu số chung để áp dụng cho tất cả bé. 

"Không lúc nào là quá sớm để học. Nếu tìm hiểu về trẻ, bạn sẽ ngạc nhiên về sức ghi nhớ, tiếp thu của chúng. Đó là khả năng của trẻ em mà người lớn không còn", Thu Giang nói.

Vlogger ví dụ, con người có thể học được cách cầm nắm đồ vật vào một thời điểm nào đó nhưng mọi thứ sẽ dễ dàng hơn nhiều khi học từ sớm. Tương tự, trẻ em lớn lên vẫn sẽ học tiếng Anh ở trường nhưng chị không muốn con bỏ lỡ giai đoạn vàng của quá trình tiếp thu. 

Thu Giang kể ngày bé, chị ít có điều kiện học tập, phát triển như con gái mình bây giờ. Vì vậy, chị muốn dành điều tốt nhất cho con. Bên cạnh đó, quan niệm về việc học tiếng Anh ngày nay đã đổi khác. 

"Ngày xưa, tôi được thầy cô ở trường dạy rằng tiếng Anh là môn học rất quan trọng. Nó giúp chúng ta thi đỗ đại học, tìm được một công việc tốt, thậm chí là làm việc ở nước ngoài và được trả lương bằng ngoại tệ.

Ngày nay, trẻ em có thể tiếp xúc tiếng Anh một cách tự nhiên, từ đó sử dụng ngôn ngữ này không khác gì tiếng Việt. Một đứa trẻ có thể giao tiếp lưu loát trước khi cầm trên tay cuốn sách giáo khoa tiếng Việt đúng không? Tôi muốn tạo điều kiện để con mình tiếp xúc tiếng Anh giống như tiếng Việt", 9X chia sẻ.

 Gia đình vlogger Giang Ơi.

Thu Giang thừa nhận, chị và không ít du học sinh có xu hướng chêm tiếng Anh vào khi nói tiếng Việt. Bởi đây là thói quen tự nhiên của những người lớn lên hoặc học tập ở môi trường sử dụng tiếng Anh. 

Cá nhân Thu Giang luôn có ý thức tự rèn luyện bản thân sao cho việc diễn đạt tiếng Anh tốt như tiếng Việt và ngược lại. Đặc biệt khi có con, chị càng lưu ý việc điều chỉnh bản thân với cương vị người làm mẹ. 

"Tôi có thể nói tiếng Việt hoặc tiếng Anh nhưng mọi diễn đạt phải rõ ràng, chỉn chu và thống nhất để con học theo. Tôi không được phép nói tiếng này xọ tiếng kia hoặc đệm tiếng Anh vào tiếng Việt trước con mình", chị nói.

Thời gian học và làm việc ở nước ngoài, Thu Giang từng quan sát một số đứa trẻ sinh ra trong gia đình có bố mẹ nói 2 ngôn ngữ khác nhau, thậm chí họ sống ở nơi sử dụng ngôn ngữ thứ 3. Kết quả, chị thấy đứa trẻ lớn lên có thể sử dụng 3 thứ ngôn ngữ một cách thành thục. 

Chị cho hay: "Đó là lý do tôi nói bộ não trẻ em có khả năng tiếp thu tuyệt vời. Người lớn như tôi chỉ cần không sử dụng tiếng Anh một thời gian đã thấy mai một phần nào. Trong khi, trẻ em có thể tiếp xúc đồng thời nhiều hơn 1 ngôn ngữ mà vẫn sử dụng một cách tự nhiên".

Theo Thu Giang, điều cốt yếu chị muốn con hiểu rằng ngôn ngữ là văn hóa, phương tiện để con người diễn đạt suy nghĩ, cảm xúc của bản thân thay vì một kiểu kiến thức cần nhồi nhét vào đầu để hoàn thành kỳ thi. 

Hướng con học tiếng Anh từ 1 tuổi, Thu Giang lại không muốn con mình nói 100% tiếng Anh nhưng lười sử dụng hoặc không hiểu tiếng Việt. Cá nhân chị đến nay vẫn trau dồi vốn tiếng Việt của mình mỗi ngày. Vì vậy, chị rất quan tâm đến khả năng tiếng Việt của con.

"Không vì bạn là người Việt Nam mà hiển nhiên giỏi tiếng Việt. Tôi sẽ tìm cách cân bằng 2 ngôn ngữ của con. Chẳng hạn, nếu con đã sử dụng 100% tiếng Anh ở trường thì thời gian ở nhà, bé sẽ giao tiếp bằng tiếng Việt với bố mẹ. Vợ chồng tôi sẽ cùng con đọc sách, nghe nhạc, xem phim bằng tiếng Việt", vlogger 9X nêu suy nghĩ. 

Chị mong muốn con tiếp xúc 2 nền văn hóa, sử dụng 2 ngôn ngữ tương đương nhau. Theo Thu Giang, ngôn ngữ được kích thích bởi văn hóa. Khi con người yêu một nền văn hóa nào đó, họ sẽ quan tâm ngôn ngữ của nền văn hóa ấy.

Vì vậy để bé Mây quan tâm tiếng Việt, chắc chắn Thu Giang sẽ không ép con học. Thay vào đó, vợ chồng chị sẽ có cách gợi mở con gái tìm hiểu văn hóa của quê hương, từ đó yêu tiếng Việt hơn. "Đó là hành trình chung của gia đình chúng tôi", chị nói.