Đại tá - PGS.TS Hoàng Thanh Tuyền, Giám đốc Bệnh viện 19-8, cho biết, Việt Nam nằm trong vùng có tỷ lệ mắc ung thư dạ dày cao. Khoảng 10 năm trước đây, đa số các ca bệnh được phát hiện khi đã ở giai đoạn muộn, có di căn sang các tạng khác, khi đó dù đã được phẫu thuật tỷ lệ tử vong vẫn rất cao.

Ung thư dạ dày là bệnh ung thư có độ ác tính cao. 5 năm trở lại đây, cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, ý thức người dân nâng lên, đi khám sớm nên tỷ lệ phát hiện bệnh ung thư dạ dày ở giai đoạn sớm tăng lên rõ rệt.

Theo PGS Tuyền, với bệnh ung thư nói chung và ung thư đường tiêu hóa nói riêng trong đó có ung thư dạ dày, việc phát hiện sớm giúp người bệnh có cơ hội chữa khỏi hoàn toàn.

Phát hiện sớm ung thư dạ dày là khi tế bào ung thư mới chỉ khu trú ở lớp niêm mạc chưa xâm lấn sang các phần khác của dạ dày. Khi đó tỷ lệ di căn đến các cơ quan khác rất thấp, tỷ lệ điều trị triệt căn rất cao.

Trong đó, cắt tách dưới niêm mạc (ESD) là thủ thuật can thiệp tối thiểu điều trị ung thư sớm đường tiêu hóa, trong đó có ung thư dạ dày.

Bác sĩ Nguyễn Việt Dũng, Trưởng Khoa Nội tiêu hóa, Bệnh viện 19-8, cho biết thêm, một trong những phương pháp can thiệp ít xâm lấn hiện đại hàng đầu thế giới hiện nay giúp điều trị triệt để ung thư dạ dày sớm là nội soi can thiệp cắt tách niêm mạc dạ dày.

Đây cũng là phương pháp ưu việt hàng đầu trong điều trị ung thư sớm đường tiêu hóa hiện nay với ưu điểm là bảo tồn đường tiêu hóa, giảm thiểu đau đớn, giúp người bệnh tránh được đại phẫu cắt bỏ đoạn ống tiêu hóa.  

Phát hiện ung thư dạ dày như thế nào?

Theo Bác sĩ Nguyễn Thế Phương, giảng viên bộ môn nội, Đại học Y Hà Nội, các bệnh ung thư đường tiêu hóa, trong đó có ung thư dạ dày, thường không có triệu chứng ở giai đoạn sớm, khi xuất hiện triệu chứng lâm sàng nghĩa là bệnh đã ở giai đoạn tiến triển. Hiện nội soi cũng là phương pháp hiệu quả nhất để phát hiện sớm ung thư dạ dày.

Bệnh ung thư có chiều hướng gia tăng, đặc biệt là ung thư đường tiêu hóa trên như thực quản, dạ dày. Trước đây, người bệnh thường đến viện khi đã có biến chứng, giai đoạn muộn nên kết quả điều trị không khả quan, tỷ lệ sống sót thấp.

Ngày nay với các kỹ thuật nội soi mới, các bác sĩ có thể phát hiện và xử lý các tổn thương sớm. Các bác sĩ có thể cắt hoàn toàn những tổn thương này qua nội soi mà không làm thay đổi sinh lý tự nhiên của cơ quan. 

Phương pháp cắt tách dưới niêm mạc (ESD) được ứng dụng, là thủ thuật can thiệp tối thiểu điều trị ung thư sớm đường tiêu hóa được thực hiện lần đầu tiên tại Nhật Bản vào những năm 1990.

Dưới đây là 4 dấu hiệu không thể bỏ qua, rất dễ nhầm lẫn với đau dạ dày thông thường, nhưng cũng có thể cảnh báo ung thư dạ dày:

- Đầy tức bụng: Lúc đầu, triệu chứng đau rất giống với trong loét dạ dày chính vì vậy, bệnh nhân thường chủ quan, xem nhẹ bệnh và chỉ đi khám khi đã quá muộn.

Cảm giác nhanh no này có thể do khối u gây ra, nhưng cũng có thể do tình trạng không phải ung thư mà là đầy bụng - xảy ra khi một người có cảm giác rằng có thứ gì đó đang cản trở dạ dày của mình.

- Chán ăn: Mất cảm giác thèm ăn chắc chắn là một điều cần hết sức chú ý.

- Sút cân chưa rõ nguyên nhân, mệt mỏi: Sút nhiều cân trong thời gian ngắn, kèm theo cảm giác luôn no, chán ăn buồn nôn, mệt mỏi thì đó có thể là cảnh báo ung thư dạ dày.

- Nôn ra máu, ợ chua, đầy bụng sau khi ăn, đi ngoài phân màu bất thường thì rất có thể cảnh báo bạn đã mắc ung thư dạ dày.

Những người có nguy cơ cao mắc ung thư dạ dày nên định kỳ nội soi nhằm phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm, khi đó tỷ lệ chữa khỏi cao hơn.

Bệnh nhân ung thư được phẫu thuật, xạ trị, hóa trị… rất cần chế độ dinh dưỡng chuyên biệt để bồi bổ cơ thể. Khẩu phần ăn cần đầy đủ, đa dạng nhiều loại thực phẩm bằng cách thay đổi món ăn thường xuyên trong ngày và trong tuần. Bữa ăn chính nên đảm bảo đủ bốn nhóm thực phẩm cơ bản bao gồm bột đường, đạm, béo, vitamin và khoáng chất. 

Bệnh nhân không nên bồi bổ quá mức, cân đối các nhóm thực phẩm, không ăn quá mặn và hạn chế thực phẩm chiên, nướng, chế biến sẵn. 

Phụ nữ bị ung thư cổ tử cung nên ăn chế độ ăn dựa trên thực vật, cố gắng duy trì cân nặng khỏe mạnh và hoạt động thể chất ít nhất hai tiếng rưỡi mỗi tuần.

Cụ thể, người bệnh cần ăn ít những thứ này:

- Chất béo bão hòa, được tìm thấy trong các loại thực phẩm như sữa nguyên kem, mỡ lợn, bơ, kem, pho mát, thịt cừu, thịt lợn, thịt gia cầm có da và thịt bò béo.

- Sữa giàu chất béo, vì nó có nhiều chất béo bão hòa và lượng calo cao hơn so với các lựa chọn ít chất béo.

- Thực phẩm có lượng đường cao như đồ uống có đường và thực phẩm chế biến sẵn. 

Đồng thời, nên ăn nhiều thứ này:

- Các loại rau không chứa tinh bột như rau lá xanh, ớt và cà rốt.

- Ngũ cốc nguyên hạt, bao gồm gạo lứt, hạt diêm mạch và yến mạch.

- Các loại đậu - chẳng hạn như đậu, đậu Hà Lan và đậu phộng - như một chất thay thế thịt và là nguồn cung cấp chất xơ và chất phytochemical tốt.

- Nhiều loại trái cây cho vị ngọt tự nhiên giúp hạn chế đồ uống có đường và thực phẩm chế biến sẵn.

- Toàn bộ trái cây hơn là nước trái cây.

"Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ đột quỵ cao nhất thế giới, có thể tắc mạch não, xuất huyết não. Diễn biến về sau cũng hết sức nặng nề, nếu không tử vong, hôn mê thì người bệnh có thể gặp rất nhiều biến chứng (suy giảm nhận thức, rối loạn ngôn ngữ, liệt nửa người, động kinh, co giật…).

Đây là gánh nặng vô cùng lớn cho gia đình và xã hội", GS Lợi phân tích. 

Bên cạnh đó, nhồi máu cơ tim cũng là một bệnh lý tim mạch nguy hiểm. Trên thế giới, số ca nhồi máu cơ tim tăng ở tuổi 20-30, ước tính 20% số ca nhồi máu cơ tim là ở tuổi dưới 40. Tỷ lệ tử vong và biến chứng ở người trẻ không khác ở người lớn tuổi. 

Nhồi máu cơ tim, đột quỵ đều là bệnh có thể dự phòng được

Theo GS Lợi, bệnh nhồi máu cơ tim, đột quỵ có triệu chứng khác nhau, nhưng đều có cùng yếu tố nguy cơ. Đây đều là những bệnh thường gặp ở người lớn tuổi nhưng ngày càng tăng ở người trẻ. Các yếu tố nguy cơ chính đều có thể thay đổi được để giảm tỷ lệ mắc bệnh. Bệnh có thể dự phòng được.

"Cuộc sống của chúng ta thay đổi nhiều trong những năm qua, mức sống tốt lên. Thế hệ chúng tôi phải đi xe đạp, còn giờ mọi người ngồi nhiều trên xe máy, ô tô. Người Việt xưa cũng không ăn nhiều thịt, mỡ như bây giờ, không có thức ăn nhanh, nước ngọt nên người thanh mảnh. 

Còn ngày nay chúng ta phải đối mặt với nhiều yếu tố nguy cơ như đường máu, huyết áp cao, mỡ máu, stress, béo phì, lười vận động…, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch, chủ yếu là đột quỵ, nhồi máu cơ tim", GS Lợi cho biết. 

Trong quá trình khám bệnh hằng ngày, bản thân ông gặp nhiều bạn trẻ 20 tuổi đã tiểu đường, mỡ máu cao.

TS.BS Azumi Ishizaki, Bác sĩ chuyên khoa Nội, Hiệp hội Nội khoa Nhật Bản, cho biết thêm, bệnh tim mạch là bệnh phổ biến, là tên gọi chung chỉ các bệnh liên quan đến tim và hệ thống mạch máu toàn thân. Bệnh gia tăng hàng năm ở Việt Nam, cũng là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. 

"Số người tử vong do bệnh tim mạch nhiều hơn hẳn bệnh ung thư. Nhiều người thường nghĩ ung thư là căn bệnh đáng sợ tuy nhiên căn bệnh người Việt nên chú ý nhiều hơn là bệnh tim mạch", TS Azumi nói. 

Bên cạnh đó, mọi người thường nghĩ bệnh tim mạch là bệnh đột ngột xuất hiện vào một ngày nào đó, nhưng đây không phải là bệnh xảy ra đột ngột, trước khi xảy ra đột quỵ hay nhồi máu cơ tim, cơ thể đã có những dấu hiệu trước. 

Vì thế, vấn đề dự phòng đóng vai trò rất quan trọng. Nhật Bản cũng như một số nước phát triển trên thế giới đã thành công trong việc giảm tỷ lệ tử vong do các bệnh lý tim mạch nhờ dự phòng, điều trị các yếu tố nguy cơ (mỡ máu, tiểu đường, huyết áp cao béo phì…), tăng cường chế độ ăn, duy trì lối sống năng động…