Cũng theo ông Châu, thời gian qua, nhiều doanh nghiệp đã tháo gỡ bằng việc giảm giá bán từ 45-50%, căn hộ từ 4 tỷ đồng/căn nay chỉ còn 2 tỷ đồng.

Ghi nhận trên thị trường cho thấy một số dự án thời gian qua đã đưa ra chính sách chiết khấu cao.

Anh Xuân Trường (Hoàng Mai, Hà Nội) cho biết, gia đình có nhu cầu tìm mua chung cư nhưng cả năm nay chưa chốt được dự án nào vì giá cao. Thời gian cuối năm, một số dự án có chính sách giảm giá khá hấp dẫn nhưng để được áp dụng chiết khấu, khách hàng phải đóng “tiền tươi thóc thật” 90-95% nên anh vẫn phải cân nhắc về vấn đề tài chính.

“Như tại dự án Tổ hợp thương mại và căn hộ Hà Nội Melody thuộc Khu đô thị Tây Nam Linh Đàm (Hoàng Mai), môi giới giới thiệu khách hàng sẽ được chiết khấu trên 32% khi thanh toán 95% giá trị căn hộ. Giá căn hộ tại đây dao động từ 45 - 50 triệu đồng/m2, tùy căn và vị trí. Như vậy mức giảm lên tới 1 -3 tỷ đồng tuỳ diện tích căn hộ. Tuy nhiên tôi vẫn cân nhắc 'xuống tiền' để tính toán tài chính vì số tiền phải nộp lên đến 95%” – anh Trường cho biết.

Với nhà đầu tư, dù chiết khấu cao nhưng yếu tố thanh khoản trên thị trường và tiến độ thực hiện dự án khiến nhiều khách hàng e dè xuống tiền.

Khảo sát tại các dự án đang mở bán ở Bình Định, Bình Dương, Bà Rịa-Vũng Tàu, TP.HCM, một số dự án cũng được chiết khấu từ 15 - 16%.

Thực tế người ôm bất động sản "xả hàng" giảm giá diễn ra ngày càng phổ biến trên thị trường thứ cấp vào cuối quý IV/2022 sau quãng thời gian dài tăng giá liên tục. Tuy nhiên, giá căn hộ nói riêng và bất động sản nói chung vẫn neo khá cao, ít dự án giảm giá bán sâu để thu hồi vốn.

Ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng trong Toạ đàm "Tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản và triển vọng năm 2023"mới đây đặt vấn đề các doanh nghiệp bất động sản đã làm gì để tự tháo gỡ khó khăn cho mình. Giá nhà đã giảm bao nhiêu, người dân thực sự có nhu cầu ở đã tiếp cận được các sản phẩm trên thị trường chưa?

Ông Lê Hoàng Châu cho rằng, khi thị trường có dấu hiệu “đóng băng”, đối diện với vấn đề sống còn, doanh nghiệp chấp nhận giảm giá qua việc tăng khuyến mãi, chiết khấu lên đến 40 - 50% khi thanh toán 95% giá trị hợp đồng, bởi họ đang chịu sức ép về dòng tiền, thanh khoản.

“Việc giảm giá này phải đi vào thực chất, không nên giảm giá theo kiểu đẩy lên rồi hạ xuống. Doanh nghiệp phải hết sức cầu thị, thà bán lỗ để cắt lỗ còn hơn càng đeo theo, càng lỗ to dẫn đến mất vốn” – ông Châu nêu ý kiến.

Cần có cuộc cải cách thị trường

Đánh giá về thị trường bất động sản hiện nay, theo Bộ Xây dựng, thị trường vẫn tiềm ẩn những yếu tố gây bất ổn, từ nguy cơ "bong bóng" chuyển sang nguy cơ "suy thoái", thiếu nguồn cung ở các phân khúc, cơ cấu hàng hóa bất động sản chưa phù hợp với nhu cầu thị trường, thiếu trầm trọng nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá rẻ.

Chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành cho rằng, muốn phát triển thị trường lành mạnh, còn rất nhiều việc phải làm trong trung và dài hạn.

“Trong giai đoạn khó khăn này, không phải chúng ta chỉ sửa, chỉnh. Vận hành trở lại thị trường rất quan trọng nhưng đồng thời nhìn nhận tổng thể để có công cuộc cải cách với thị trường, tái cấu trúc, cải tổ thị trường này từ cấp vĩ mô (cấp chính sách), cho đến cấp vi mô (cấp doanh nghiệp) để thị trường bật dậy” – ông Thành nói.

Thực tế, thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chủ trương, chỉ đạo để khắc phục những tồn tại hạn chế, gỡ khó khăn, vướng mắc cho thị trường bất động sản. Đặc biệt, trong năm 2022, Ban chấp hành Trung ương đã ban hành Nghị quyết 18, đặt mục tiêu cụ thể đến hết năm 2023 phải hoàn thành sửa đổi Luật Đất đai và một số luật liên quan bảo đảm đồng bộ, thống nhất. Đây là mục tiêu quan trọng mà hiện nay Chính phủ đang nỗ lực thực hiện.

“Kể từ tháng 6/2021 đến nay đã có 17 cuộc họp chuyên đề về xây dựng pháp luật. Đó là điều chúng tôi chưa từng thấy, tức là Chính phủ rất tập trung cho công tác xây dựng pháp luật và kết quả đã tạo được sự chuyển động ở các bộ, ngành. Chúng tôi cũng đánh giá cao những nỗ lực của Bộ Xây dựng trong công tác xây dựng pháp luật, đặc biệt là trong quá trình xây dựng Dự thảo Luật Nhà ở sửa đổi và Luật Kinh doanh Bất động sản sửa đổi.

Nghị quyết thường kỳ của Chính phủ tháng 11/2022 chỉ đạo tổng thể các giải pháp để định hướng xử lý vướng mắc, khó khăn của thị trường bất động sản. Ngay sau đó, ngày 6/1 mới đây, Thủ tướng đã ký Nghị quyết 01 của Chính phủ để định hướng phát triển kinh tế xã hội của năm 2023, trong đó có những định hướng, chủ trương để giải quyết vướng mắc, khó khăn của thị trường bất động sản. Với những động thái phản ứng kịp thời của Chính phủ, và đặc biệt là của Thủ tướng Chính phủ, nhất là việc thành lập tổ công tác của Thủ tướng, chúng tôi đánh giá đây là một tổ đặc nhiệm để một giai đoạn ngắn hạn xử lý ngay những vấn đề cấp bách” – ông Châu cho biết.

Mới đây, tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ (tháng 12/2022), Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn cho biết, sắp tới cần rà soát phân khúc các thị trường, trong đó tập trung vào phân khúc nhà ở xã hội, nhà ở thu nhập thấp. Bên cạnh đó, một số chủ đầu tư cần tìm cách hạ giá nhà xuống mức hợp lý hơn thì người dân sẽ bỏ tiền ra mua.

Anh Quốc Toản, một nhà đầu tư lâu năm ở Hà Nội, chia sẻ, đầu tư vào đất đấu giá là sản phẩm có pháp lý an toàn bởi các lô đất do nhà nước lập quy hoạch và đưa ra đấu giá công khai. Mức giá ban đầu đưa ra phù hợp so với mặt bằng xung quanh và do chỉ có đất, không có nhà nên mức đầu tư các lô đất vừa phải.

Tuy nhiên, nhà đầu tư này cho rằng, đất đấu giá trong ngắn hạn có thể tăng rất nhanh nhưng trong dài hạn tỷ suất lợi nhuận không bằng các dự án của doanh nghiệp ở cùng phân khúc như đất nền và tốc độ đô thị hoá chậm.

Chia sẻ với PV. VietNamNet, ông Lê Đình Chung, Tổng giám đốc Công ty CP Đầu tư và Phát triển Bất động sản SGO Homes, cho biết, thời gian qua, đất đấu giá vẫn có nhưng mức đầu tư thấp và không còn hấp dẫn như trước đây.

“Vài năm trước, đất đấu giá mức khởi điểm 10 triệu đồng/m2, người ta vẫn có thể trả lên 20-30% là chuyện bình thường và vẫn có thể bán qua tay nhanh. Còn bây giờ, đất đấu giá chỉ lên vài chục triệu đồng so với mức giá khởi điểm, nhưng sau đó muốn bán cũng khó, rất chậm”, ông Chung nói.

Theo ông Chung, đất đấu giá thời điểm hiện tại không còn nhiều sức hút với nhà đầu tư. Thị trường đất đấu giá chủ yếu hút khách địa phương, họ mua để ở và đầu tư. Nhà đầu tư các nơi khác về tham gia đấu giá trước đây chiếm khoảng 50%, nhưng bây giờ họ gần như không có nhu cầu đi tỉnh khác đầu tư đất đấu giá.

“Tại thị trường địa phương, trước đây, tỷ trọng người mua để ở chỉ chiếm khoảng 20%, còn lại là các nhà đầu tư. Nhưng thời điểm này, các nhà đầu tư đó đều đang bị mắc vào việc không thanh khoản được nên việc tái đầu tư là không có. Bản thân nhiều nhà đầu tư cũng đang cắt lỗ 20-30% vẫn không bán được thì không có lý do nào đi đầu tư chỗ mới. Vì vậy, việc đưa các sản phẩm đấu giá hiện tại cũng sẽ bị cản trở bởi câu chuyện thị trường”, ông Chung cho hay.

Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam, cho rằng, các nhà đầu tư tham gia đấu giá đất giống như tham gia một cuộc chơi có yếu tố “xanh - chín”, “5 ăn - 5 thua”, có nhiều rủi ro vì phải đặt cọc số tiền không nhỏ. 

Theo ông Đính, nếu trúng được giá rẻ hơn so với thị trường thì khả năng thanh khoản lớn và có lãi. Còn nếu nhà đầu tư “ôm” phải giá cao, buộc phải bán giá cao và việc này rất khó để có người mua và đường cùng là phải bỏ cọc. Tình huống này đã xảy ra rất nhiều ở các địa phương như Thái Nguyên, Thanh Hóa, Bắc Giang trước đây.

Với tình hình thị trường bất động sản hiện nay, đất đấu giá cũng không còn là phân khúc thu hút nhà đầu tư như thời gian sốt nóng trước đó.

Cụ thể, tỷ lệ đã được giảm dần từ 60% kể từ ngày 1/2/2015 về 45% từ ngày 1/1/2018, về 40% từ ngày 1/1/2020, về 37% từ ngày 01/10/2020 và về 34% từ ngày 1/10/2021. 

Việc giảm tỷ lệ vốn huy động ngắn hạn cho vay trung, dài hạn về 30% áp dụng từ ngày 1/10/2023 là giai đoạn cuối hoàn tất lộ trình mà NHNN đề ra.

Tuy nhiên, theo HoREA, bối cảnh của nền kinh tế nước ta hiện nay đã thay đổi rất khác so với bối cảnh lúc ban hành Thông tư 08 năm 2020 và đang đứng trước các thách thức rất lớn, từ tác động của "các cơn gió ngược" tác động bất lợi đến kinh tế - xã hội nước ta. 

Trong đó có lĩnh vực bất động sản do phát sinh những nhân tố khách quan, bất ngờ, không thể dự đoán được tại thời điểm ban hành Thông tư 08.

Hiện nay, nền kinh tế và thị trường bất động sản vẫn còn rất khó khăn do tác động của “các cơn gió ngược”, đã có doanh nghiệp thuộc nhiều ngành kinh tế thu hẹp sản xuất kinh doanh nên giảm hoặc thậm chí không có nhu cầu vay tín dụng. 

Riêng doanh nghiệp bất động sản vẫn có nhu cầu vay tín dụng nhưng lại khó tiếp cận tín dụng, mà nguyên nhân chủ yếu là do các dự án bất động sản, nhà ở thương mại bị “vướng pháp lý”.

Hiệp hội nhận thấy, chỉ cần các ngân hàng thương mại xem xét “nới tay” một chút cho doanh nghiệp được vay tín dụng “để bù đắp tài chính” dự án đầu tư bảo đảm tính khả thi hoặc có tài sản bảo đảm là quyền sử dụng đất của các thửa đất đã nhận chuyển nhượng trong dự án… thì sẽ giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn.

Đồng thời, góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng tín dụng khoảng 14% của năm 2023. Tính đến ngày 15/9, NHNN cho biết kết quả tăng trưởng tín dụng mới đạt gần 12,6 triệu tỷ đồng, chỉ tăng 5,56% so với cuối năm 2022, còn gần 1 triệu tỷ đồng có thể bơm vào nền kinh tế cho tới cuối năm. 

Chính vì thế, HoREA đề nghị NHNN sớm xem xét sửa đổi, bổ sung Thông tư 08 theo hướng gia hạn thêm 12 tháng thời điểm áp dụng quy định “các tổ chức tín dụng sử dụng tối đa 30% nguồn vốn huy động ngắn hạn để cho vay trung hạn, dài hạn”. 

Nghĩa là thời điểm áp dụng nên bắt đầu từ ngày 1/10/2024 thay vì áp dụng từ ngày 1/10/2023.

Hiệp hội cho rằng, việc này sẽ tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng được sử dụng hợp lý nguồn vốn huy động ngắn hạn để cho vay trung hạn, dài hạn và nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng của doanh nghiệp và người dân, mà vẫn không gây “rủi ro” về an toàn cho hệ thống tín dụng. 

Đồng thời, việc gia hạn cũng phù hợp với định tháo gỡ và thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững của Chính phủ.