Dynamo Kiev

Ảnh minh hoạ

Bố tôi là con trai út của ông bà nội tôi, nhưng bố tôi lại đóng vai trò là con trai trưởng, là cháu đích tôn của cả một dòng họ vì trên bố tôi là 5 người chị gái.

Ông bà nội tôi có nghề buôn gỗ nên để duy trì nghề truyền thống năm bố tôi tròn 20 tuổi ông bà nội đã mang lễ sang hỏi vợ cho bố, mẹ tôi là con gái rượu của bạn hàng chuyên tiêu thụ gỗ cho ông bà nội tôi, vì vậy đám cưới to lắm, nghe bà nội kể cả làng đến dự tiệc vui vì đám cưới kéo dài đến 3 ngày liền.

Thế nhưng ông trời phụ lòng mong mỏi của ông bà nội tôi, bố mẹ chỉ sinh được tôi là gái, khi tôi tròn 2 tuổi thì không may bố tôi mất vì một cây gỗ do đứt neo đè phải. "Sinh nghề, tử nghiệp" bà nội tôi suy sụp quyết bán hết xưởng gỗ vì thương con, nhưng ông nội tôi thuyết phục bà giữ lại để cho tôi tiếp tục sự nghiệp của dòng họ mặc dù tôi còn rất nhỏ mà lại là cháu gái của ông bà.

Mẹ tôi chịu tang bố chưa đầy năm thì mẹ dứt áo theo một người đàn ông cũng làm nghề buôn gỗ, có vợ, có con nhà ở tận mạn ngược, vì mẹ trót mang bầu với ông ta.

Từ bấy đến giờ, khi tôi đã là người đàn bà 32 tuổi mà chưa một lần được gặp lại mẹ. Tôi còn nhớ khi tôi bắt đầu có hiểu biết, tôi hỏi về bố mẹ tôi, bà nội nói bố tôi mất do tai nạn, còn mẹ tôi, bà nội bảo rằng mẹ tôi là người không tốt, cả ông bà ngoại cũng không thương tôi nên họ cùng nhau chuyển lên mạn ngược mà không để lại địa chỉ.

Tôi không giận ông bà ngoại, cũng không có quyền phán xét mẹ tôi mà âm thầm chấp nhận. Tuy tôi mồ côi bố và coi như mất luôn mẹ, song tuổi thơ của tôi đầy ắp tình yêu thương, đùm bọc, nuôi nấng, dạy dỗ của ông bà nội tôi và các bác gái chị ruột của bố tôi.

Đến năm 20 tuổi, tôi quyết định chọn người thanh niên thật thà, khỏe mạnh, là người làm công cho xưởng gỗ của ông bà nội tôi làm chồng, vì không muốn để ông bà nội đã già yếu phải sống một mình, vì anh cũng mồ côi bố mẹ từ nhỏ nên chồng tôi chấp nhận ở rể.

Ông nội tôi không kịp biết mặt chắt gái đã ra đi vĩnh viễn, còn bà nội khi con gái tôi được 3 tuổi thì bà cũng theo ông về nơi chín suối. Vậy là tôi cùng chồng phải quán xuyến, lo toan cho xưởng gỗ vì ông bà nội tôi không còn nữa.

Thế nhưng trời không để cho tôi yên, tự dưng chồng tôi lại dở chứng rượu chè, cờ bạc, rồi cặp bồ khi vùng quê của tôi được mấy doanh nghiệp về gỗ đầu tư xây dựng xí nghiệp, xưởng sản xuất gỗ. Kéo theo hàng loạt nhà hàng, nhà nghỉ, khách sạn đua nhau mọc lên để phục vụ khách và công nhân của xí nghiệp gỗ.

Tôi hết lòng khuyên nhủ chồng, nhưng rồi lúc cần tiền tiêu thì chồng hứa ngon, hứa ngọt, lấy được tiền chồng lại nuốt ngay lời hứa để ngồi đồng ở quán rượu, ở sới bạc hay vùi mình thâu đêm ở một nhà nghỉ nào đó với những cô gái buôn hương bán phấn.

Tưởng chồng chỉ quậy phá tới mức ấy, nào ngờ tối qua anh rước về nhà tôi một cô gái tuổi chắc chỉ ngoài đôi mươi, son phấn, váy áo của cô mà tôi chỉ cần nhìn qua cũng biết là cô ta làm nghề bán vốn tự có nuôi thân. Trước mặt tôi, chồng ngang nhiên giới thiệu đó là vợ hai của anh, anh đòi tôi chia tài sản để anh ra riêng với bồ vì hơn chục năm nay anh đã bỏ công, bỏ sức làm giàu cho cơ ngơi nhà tôi?

Anh có phải là chồng tôi không? Anh có phải là bố của hai đứa con 1 gái 10 tuổi và 1 trai 7 tuổi của tôi không? Tôi phải làm gì để níu giữ hạnh phúc của gia đình tôi bây giờ?

(Theo Tiền phong)

Mặc dù phải chia tay nhưng cả hai đều không hề tiếc nuối bởi vì họ đã có “năm đêm trắng” với tình yêu thật đẹp. Trong những ngày đêm này họ đã được sống trọn từng giây. Đời người mấy ai có được diễm phúc như vậy. Ai có được diễm phúc đó thì thật hạnh phúc biết bao.

Vợ chồng chú em hàng xóm nhà tôi may mắn cũng có được khá nhiều “đêm trắng” như vậy trong cuộc đời.

Cuộc sống của hai vợ chồng họ trôi đi êm đềm như nhiều gia đình ở thôn quê khác cho đến khi người chồng bị trọng bệnh. Khoảng một năm gần đây thì bệnh đã rất nặng. Bệnh nặng vậy nhưng vì nhà ít người nên chỉ một mình người vợ trông nom, nâng giấc cho chồng. Dù vất vả vô cùng, bản thân cũng mang bệnh nữa nhưng vợ chú vẫn không hề kêu ca, vẫn chăm sóc chồng ân cần hết ngày này sang ngày khác.

Khi chứng kiến cảnh vợ của chú em chăm sóc chồng tôi liên tưởng đến một câu chuyện nổi tiếng trên truyền thông của Trung Quốc mấy năm trước. Câu chuyện kể về tình huống khó xử của một người vợ/chồng khi bắt buộc phải chọn lựa người thân yêu nhất và bỏ đi những người thân yêu khác. Cuối cùng trải qua bao dằn vặt, khổ đau người vợ/chồng đó quyết định gạch bỏ đi anh/chị em ruột rồi đến bố mẹ, con cái. Người mà người vợ/chồng đó chọn ở bên cạnh đến giây phút cuối cùng chính là vợ/chồng. Tình vợ chồng đích thực thật thiêng liêng!

Sau một thời gian chống chọi với bệnh tật thì chú em đó đã ra đi. Phải từ bỏ thế giới này khi đang ở độ chín của cuộc đời, khi có một tình yêu thật sâu nặng với người vợ có tấm lòng nhân hậu đó thì thật sự đau khổ. Giờ này chú đã ở phương trời xa, bỏ lại mọi đớn đau. Dù ra đi khi tuổi đời còn khá trẻ nhưng chú em đã được sống với một tình yêu thật đẹp, với tình vợ chồng thiêng liêng.

Có người nói: “không phải là sống bao nhiêu mà là sống như thế nào”, còn theo như “Năm đêm trắng”: dù phải từ bỏ thế giới này thì chú em hàng xóm nhà tôi cũng không có gì phải ân hận, tiếc nuối nhiều bởi chú đã có một tình yêu đích thực, không sống hoài sống phí, đã được sống một cuộc đời không hối tiếc, được sống trọn từng giây của cuộc sống.

Trong cuộc sống hàng ngày chúng ta dễ dàng có thể gặp những hình mẫu của tình cảm vợ chồng. Chẳng hạn trong tình hình dịch bệnh Covid – 19 căng thẳng dạo trước, hình ảnh hạnh phúc của cặp vợ chồng ông Dixong John Garth (74 tuổi, người Anh) và bà Shan Coralie Barker (67 tuổi, người Ireland) được chữa khỏi Covid-19 ở Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương như một đốm lửa ấm áp. Ấn tượng với mọi người là sự tận tâm, tài năng của các y, bác sĩ; ngoài ra còn là tình cảm vợ chồng sắt son của họ. Hai người đã cưới nhau 47 năm, và “30 năm rồi chúng tôi chưa xa nhau một ngày” - người vợ nói. 

Ông bà đã may mắn tìm được một nửa của mình, đã cùng nhau vun đắp nên tình vợ chồng thiêng liêng.

Gia đình là nơi chất chứa bao tình yêu thương

Bác rể và chú ruột tôi đều tuổi đã cao lại bị tai biến mấy lần. Chú ruột tôi dịp vừa rồi còn bị xuất huyết dạ dày nên phải mổ cấp cứu (mổ phanh chứ không được mổ nội soi) nên sức khỏe của chú và của bác đều rất kém. Chú tôi phải nằm tại chỗ, bác rể thì đôi khi bị lẫn nên việc vệ sinh cá nhân rất bất tiện. Điều đáng nói ở đây là dù phải chăm sóc bố mình nhiều năm trong tình trạng như vậy nhưng các anh chị nhà bác rể tôi và các em con nhà chú tôi vẫn chăm sóc hai ông bố hết mình, không lời ca thán.

Với mỗi người trưởng thành chúng ta, nếu ai may mắn đã tìm được một nửa đích thực của mình để cùng nhau xây dựng một gia đình hạnh phúc thì thật là diễm phúc, còn nếu ai chưa may mắn có được điều đó thì đừng ngần ngại đi tìm một nửa của mình.

Vợ chồng ông Bill Gates bên nhau đã 27 năm, đến bây giờ họ cảm thấy không còn yêu nhau nữa, họ chọn chia tay là bình thường bởi dù họ là đại tỉ phú nhưng họ cũng vẫn là con người. Điều quan trọng là những tháng năm bên nhau đó họ đã cháy hết mình cho nhau. Những quan điểm nổi tiếng của họ về hạnh phúc gia đình đã khiến nhiều người thuộc nằm lòng: điều quan trọng nhất đối với cuộc đời con người là tìm được bạn đời phù hợp, việc này quan trọng hơn việc chọn trường hay chọn nghề; nếu chẳng may chọn sai thì có thể chọn lại.

Khi đã tìm được rồi thì có thể bên nhau “Năm đêm trắng”, 27 năm hoặc cả cuộc đời. Thời gian bên nhau ngắn dài không quan tọng. Quan trọng là khi bên nhau ta thấy hạnh phúc. Và khi đã bên nhau thì hãy nên khắc ghi như trong lời thề trước Chúa khi hai người chính thức là vợ chồng (trong đám cưới của người Thiên chúa giáo): Dù mai này có giàu hơn hay nghèo đi, dù có khỏe hơn hay bệnh tật thì vẫn bên nhau trọn đời.

Đại dịch Covid-19 khiến cuộc sống bị xáo trộn, chúng ta chẳng thể lên kế hoạch chính xác cho bất cứ điều gì, kể cả tình yêu. Chẳng ai có thể dự đoán tương lai 5, 10 năm nữa. Vì vậy hãy trân trọng từng khoảnh khắc hiện tại. Hãy sống trọn từng giây khi còn bên nhau.

Khi đã “sống trọn từng giây bên nhau” thì sẽ “tôn trọng, yêu thương và sẻ chia để giữ gìn hạnh phúc gia đình”. Khi chúng ta có một gia đình hạnh phúc thì mới có thể có một cuộc đời hạnh phúc. 

Nhìn các con cháu nhà bác rể tôi và các con cháu nhà chú ruột tôi chăm sóc ông/bố mình lúc ốm đau càng thấy hai tiếng “gia đình” thật thân thương, thiêng liêng biết bao.

Độc giả Anh Phạm

Tôi chia sẻ thêm với cậu nguồn dữ liệu nghiên cứu mà khoa tôi bỏ tiền ra đăng ký. Sau mấy tháng, hơn 400 báo cáo định giá đã qua tay Chris.

Cậu chọn chủ đề về các mô hình định giá các công ty dầu khí của ngân hàng đầu tư để làm luận văn tốt nghiệp với tôi. Trong luận văn, cậu chỉ trích các nhà phân tích không hiểu gì về định giá một số loại dịch vụ dầu khí.

Vì Chris thuộc số ít sinh viên có quan điểm độc lập và sâu sắc về lĩnh vực mình đeo đuổi, tôi không ngạc nhiên khi ngay sau tốt nghiệp, Chris trở thành nhà phân tích về lĩnh vực dầu khí của Barclays.

Chris là một trong vài gương mặt hay đến tìm tôi ở văn phòng khi đã đọc hết tài liệu đã cho và muốn hỏi thêm. Thực ra chỉ có quanh đi quẩn lại vài gương mặt mà tôi biết họ chắc chắn có điểm cao và đều có việc tốt sau khi ra trường. Tôi biết ơn vì mình cũng được học thêm từ họ rất nhiều.

Trái lại, có rất nhiều sinh viên đã học xong môn của tôi nhưng chưa từng đọc một trang nào trong số 10 báo cáo định giá tôi cung cấp. Cận ngày thi, có sinh viên bước vào phòng đề nghị tôi gần như là lặp lại những gì tôi đã dạy trên lớp. Thậm chí bài giảng của tôi thu âm để trên mạng nội bộ bạn ấy cũng không nghe, chỉ cần học mì ăn liền để thi đậu môn của tôi vào tuần sau. Tôi còn nhận được vài email hoảng loạn, họ hỏi xin tài liệu về phân tích dữ liệu và lập mô hình tài chính với Excel và cách tiếp cận thông tin ở phòng Bloomberg - hai kỹ năng cần thiết để tốt nghiệp và nếu muốn xin việc ở ngân hàng đầu tư. Đó cũng là những kỹ năng cần để làm luận văn tốt nghiệp. Nhưng trong học kỳ rồi, tôi mở lớp học Bloomberg miễn phí trên mạng (trong khi học bên ngoài sẽ phải đóng 150 USD) thì chỉ có 15% sinh viên đăng ký.

Kể ra như vậy để thấy ở cái thời lên mạng là có khóa học trực tuyến như bây giờ, tự học vẫn là một cái gì đó xa xỉ với một số không nhỏ sinh viên, ở đây dù là sinh viên ở Anh. Có giáo sư tức giận phát biểu trên báo rằng thế hệ bây giờ từ chối chịu trách nhiệm cho việc học của mình; và bắt thầy cô, nhà trường và xã hội chịu trách nhiệm cho việc học của họ, kiếm việc làm cho họ. Tôi biết ông có phần khái quát hóa quá, nhưng tôi thông cảm với cảm xúc đó, vì ít nhất 20% sinh viên trong lớp tôi là như ông nói.

Không khó để thấy nhiều sinh viên không chỉ ở Anh, mà ở nhiều nơi, trong đó có Việt Nam chỉ trích nhà trường không dạy cái gì thực tế hết, nhưng họ cũng không chịu khó tự tìm hiểu thông tin có sẵn khắp nơi. Với diễn biến của cách mạng công nghệ, tài liệu giảng dạy chủ yếu của trường đại học sẽ chỉ là một phần của việc học. Internet sẽ bù đắp phần khiếm khuyết  (nếu như đó được gọi là khiếm khuyết). Chẳng hạn, làm sao bạn có thể mong đợi một giáo sư tài chính 60 tuổi viết sách về xu thế mới nhất của fintech - ngành công nghệ tài chính?

Cách mạng công nghệ đang tạo ra những thay đổi cực nhanh trên nhiều lĩnh vực và chính các trường đại học cũng đang lúng túng khi ứng xử với xu thế mới này. Phần nguồn lực đọc thêm và tự học mà các giảng viên cung cấp, những nguồn lực mà nhà trường đầu tư ngày càng trở nên quan trọng so với bài giảng chính thức. Bài giảng chỉ cung cấp kiến thức nền. Hơn nữa, bài giảng luôn phải soạn từ mấy tháng trước.

Ví dụ như môn tôi dạy, thị trường tài chính thay đổi mỗi ngày về công nghệ mới, xu hướng, kỹ năng, thông tin, nên tôi chỉ có thể cung cấp kiến thức nền rồi bổ sung bằng một lượng lớn tài liệu hỗ trợ sinh viên tự học để sau đó họ tự đào sâu tìm hiểu và thảo luận thêm với tôi. Chính tôi cũng đang phải tự học những thứ mới mẻ kia.

Nhiều các đại học và giảng viên đều ý thức được điều đó, chí ít là những nơi tôi biết. Họ chuẩn bị nhiều công cụ hỗ trợ sinh viên với các nguồn tài liệu thay thế gần với thực tế như các mô hình mô phỏng thực tế, phòng giao dịch chứng khoán-ngoại hối giả lập, nguồn dữ liệu, các nguồn tri thức trên mạng... Họ cũng có thể giới thiệu bạn với học trò cũ của họ đang làm vị trí có liên quan trong các tập đoàn lớn để hỏi thêm.

Nhưng dù thời mấy chấm cũng vậy, kiến thức chỉ thành giá trị nếu được hấp thụ và chuyển hóa qua bộ não con người. Tất cả sự đầu tư của đại học hay tri thức có sẵn trên mạng chỉ có thể chuyển thành kết quả nếu sinh viên có trách nhiệm với chuyện học tập của mình, tự học, tự tìm hiểu, suy gẫm. Hơn bao giờ hết, sinh viên đại học không thể nghĩ rằng mình đã trả tiền học phí thì có quyền vật vờ như "xác sống giảng đường" cho hết vài năm cũng không sao, học xong, có bằng ắt có việc làm.

Đại học không phải trung tâm môi giới việc làm, mà là một vườn ươm để người ta vào đó phát triển bản thân. Hạt giống tốt cần có môi trường tốt để sinh trưởng.

Tôi tâm đắc quan điểm của một đồng nghiệp, rằng trong thời đại này, đại học là đối tác của sinh viên, không phải là mối quan hệ khách hàng và nhà cung cấp dịch vụ giáo dục như nhiều người nghĩ. Bởi đại học không phải một trung tâm ngoại ngữ hay trung tâm dạy nghề.

Trong nhiều trường hợp, đại học khó mà dạy được cái gì để sinh viên ra trường có thể làm việc được ngay. Đơn giản vì xã hội thay đổi quá nhanh so với các chương trình đào tạo. Nếu đại học tập trung dạy kỹ năng để ra trường có việc ngay, thì có một nguy cơ là sinh viên sẽ nhanh chóng bị đào thải khi kỹ năng đó lạc hậu. Ví dụ như các kỹ năng lập sổ, định khoản trong ngành kế toán. Dạy kế toán ở đại học bây giờ cần nhiều hơn kỹ năng phân tích và ít cần kiến thức về tác nghiệp ngay tức thời. Nó sẽ lạc hậu ngay khi chuẩn mực kế toán thay đổi và máy tính thay thế.

Trong bối cảnh đó, đại học chỉ có thể cung cấp nguồn lực, chỉ dẫn để sinh viên tự học, cho họ các đề bài để họ tự tìm cách giải quyết vấn đề. Sau khi ra trường, họ sẽ biết cách giải quyết các đề bài mới. Nôm na, học đại học đàng hoàng bây giờ còn cực khổ hơn trước rất nhiều. Nếu chỉ chăm chăm đi đường tắt, sinh viên sẽ đối mặt nguy cơ bị đào thải.

Các trường đại học thành công cũng chỉ hơn nhau ở nguồn lực hỗ trợ cho sinh viên tự học, bao gồm giáo sư giỏi, cơ sở vật chất tốt và quan hệ đối tác tốt, làm vườn ươm xây dựng sự nghiệp cho sinh viên. Nhưng đó chỉ là mảnh đất tốt. Hạt giống nảy mầm hay  không vẫn phải nhờ sự vận động tự thân của chính nó.

Mara Swan của tổ chức ManpowerGroup có viết một bài trên World Economic Forum cho rằng, kỹ năng tự học, hay sự khao khát và khả năng học hỏi các kỹ năng thị trường đang cần, là mấu chốt để tồn tại trên thị trường việc làm bây giờ và sắp tới.

Nếu bạn là nhà tuyển dụng, bạn chọn Chris hay những sinh viên học theo kiểu "vật vờ" hoặc "ăn nhanh"?

Hồ Quốc Tuấn