Cũng theo PGS.TS Phạm Thế Hải, nhau thai ngựa có đặc điểm nổi trội vì đặc điểm sinh lý học đặc thù của chúng. Mỗi con ngựa cái chỉ đẻ một con trong năm với thời gian mang thai dài (khoảng gần 1 năm), do đó hàm lượng dinh dưỡng trong nhau thai ngựa được đánh giá cao hơn so với các loài khác.

Theo kết quả của một cuộc nghiên cứu được đăng trên trang NCBI thuộc National Institutes of Health (NIH), chiết xuất nhau thai ngựa có tác dụng làm giảm tổng hợp melanin và hàm lượng melanin trong da người và có thể được sử dụng như một chất bổ sung thực phẩm hiệu quả để duy trì chất lượng da.

Chăm sóc sắc đẹp với chiết xuất từ nhau thai ngựa

Mới đây, các nhà khoa học tại đại học Kyushu và đại học Kinki Nhật Bản đã nghiên cứu chứng minh hiệu quả làm tăng sinh collagen, chống lão hóa của thành phần nhau thai ngựa. 

Theo nghiên cứu, các nhà nghiên cứu sử dụng Placenta từ ngựa hòa tan trong nước và dung môi cho thấy thành phần này có khả năng ức chế sản xuất melanin và thúc đẩy sản sinh Collagen và Hyaluronic Acid, đồng thời ức chế hoạt tính của Elastase (enzyme gây ức chế sản sinh Elastin).

Nghiên cứu của đại học Kyushu và đại học Kinki Nhật Bản chỉ chi ra thêm nhau thai ngựa có khả năng hỗ trợ tăng cường nội tiết tố, duy trì sự cân bằng giữa progesterone và estrogen. 

Mặt khác, các nhà nghiên cứu của đại học Kyushu và đại học Kinki đã thực hiện một thí nghiệm nghiên cứu đánh giá Placenta ngựa kích thích bài tiết Estriol - không có hoạt tính estrogen mạnh nhưng lại ít kích thích tuyến vú và tử cung hơn estrone và estradiol. Kết quả cho thấy rằng, nhau thai ngựa có khả năng hỗ trợ làm tăng Estriol, đem lại hiệu quả trong việc ngừa rối loạn mãn kinh ở phụ nữ.

Với công trình nghiên cứu ứng dụng các tiềm năng sức khỏe và sắc đẹp của nhau thai ngựa, thực phẩm bảo vệ sức khoẻ Haruki Placenta Beauty Drink đã ra đời với tác dụng chống oxy hoá, hỗ trợ làm đẹp da.

Không chỉ nhau thai ngựa, thực phẩm bảo vệ sức khoẻ Haruki Placenta Beauty Drink còn bổ sung thêm các thành phần làm đẹp khác như chiết xuất Maca, chiết xuất hoa anh đào, nước ép kiwi, thực vật lên men, sữa ong chúa,... Các thành phần có nguồn gốc tự nhiên này sẽ góp phần đem lại hiệu quả hỗ trợ làm đẹp tốt hơn cho sản phẩm.

Bích Đào

Lợi thế của Placenta từ ngựa

Từ xa xưa, nhau thai đã được ứng dụng như một nguyên liệu cao cấp trong các sản phẩm làm đẹp với nguồn dưỡng chất quý.

PGS.TS Phạm Thế Hải, chuyên gia ngành Dược học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, chia sẻ: “Nhau thai (placenta) chứa một lượng lớn các yếu tố tăng trưởng, peptide và protein có tác dụng kích thích sản xuất collagen và elastin. Đồng thời đem lại lợi ích điều hòa nội tiết tố, “nhựa sống” của phụ nữ giúp duy trì thanh xuân lâu dài”.

Hiện nay, các sản phẩm có thành phần chiết xuất từ nhau thai đang ngày càng được ứng dụng nhiều hơn vào lĩnh vực làm đẹp nhờ vào những công dụng đặc biệt.

Cũng theo PGS.TS Phạm Thế Hải, nhau thai ngựa có đặc điểm nổi trội vì đặc điểm sinh lý học đặc thù của chúng. Mỗi con ngựa cái chỉ đẻ một con trong năm với thời gian mang thai dài (khoảng gần 1 năm), do đó hàm lượng dinh dưỡng trong nhau thai ngựa được đánh giá cao hơn so với các loài khác.

Theo kết quả của một cuộc nghiên cứu được đăng trên trang NCBI thuộc National Institutes of Health (NIH), chiết xuất nhau thai ngựa có tác dụng làm giảm tổng hợp melanin và hàm lượng melanin trong da người và có thể được sử dụng như một chất bổ sung thực phẩm hiệu quả để duy trì chất lượng da.

Chăm sóc sắc đẹp với chiết xuất từ nhau thai ngựa

Mới đây, các nhà khoa học tại đại học Kyushu và đại học Kinki Nhật Bản đã nghiên cứu chứng minh hiệu quả làm tăng sinh collagen, chống lão hóa của thành phần nhau thai ngựa. 

Theo nghiên cứu, các nhà nghiên cứu sử dụng Placenta từ ngựa hòa tan trong nước và dung môi cho thấy thành phần này có khả năng ức chế sản xuất melanin và thúc đẩy sản sinh Collagen và Hyaluronic Acid, đồng thời ức chế hoạt tính của Elastase (enzyme gây ức chế sản sinh Elastin).

Nghiên cứu của đại học Kyushu và đại học Kinki Nhật Bản chỉ chi ra thêm nhau thai ngựa có khả năng hỗ trợ tăng cường nội tiết tố, duy trì sự cân bằng giữa progesterone và estrogen. 

Mặt khác, các nhà nghiên cứu của đại học Kyushu và đại học Kinki đã thực hiện một thí nghiệm nghiên cứu đánh giá Placenta ngựa kích thích bài tiết Estriol - không có hoạt tính estrogen mạnh nhưng lại ít kích thích tuyến vú và tử cung hơn estrone và estradiol. Kết quả cho thấy rằng, nhau thai ngựa có khả năng hỗ trợ làm tăng Estriol, đem lại hiệu quả trong việc ngừa rối loạn mãn kinh ở phụ nữ.

Với công trình nghiên cứu ứng dụng các tiềm năng sức khỏe và sắc đẹp của nhau thai ngựa, thực phẩm bảo vệ sức khoẻ Haruki Placenta Beauty Drink đã ra đời với tác dụng chống oxy hoá, hỗ trợ làm đẹp da.

Không chỉ nhau thai ngựa, thực phẩm bảo vệ sức khoẻ Haruki Placenta Beauty Drink còn bổ sung thêm các thành phần làm đẹp khác như chiết xuất Maca, chiết xuất hoa anh đào, nước ép kiwi, thực vật lên men, sữa ong chúa,... Các thành phần có nguồn gốc tự nhiên này sẽ góp phần đem lại hiệu quả hỗ trợ làm đẹp tốt hơn cho sản phẩm.

Bích Đào

Giá trị dinh dưỡng của hai loại gạo

Chuyên gia dinh dưỡng người Mỹ Caitlin Carr giải thích: “Gạo trắng chỉ chứa một phần cấu trúc hạt gạo thông thường do quá trình tinh chế loại bỏ hai phần chính”. Ngũ cốc nguyên hạt, bao gồm gạo lứt, có cám, mầm và nội nhũ. Gạo trắng chỉ còn nội nhũ. 

Bởi vậy, gạo lứt cung cấp nhiều chất xơ hơn gạo trắng một chút. 130g gạo lứt có khoảng 2g chất xơ trong khi gạo trắng chỉ chứa khoảng 0,5g.

Gạo lứt cũng có nhiều khoáng chất thiết yếu hơn như mangan, phốt pho, selen và magie cùng với các vitamin B. Trong gạo lứt có hợp chất thực vật tốt như flavonoid, hỗ trợ sức khỏe đường ruột, xương, tim, miễn dịch và trao đổi chất. 

Lợi ích của gạo lứt 

Gạo lứt được tiêu hóa chậm hơn và tạo ra lượng đường trong máu thấp hơn. “Do hàm lượng chất xơ cao nên gạo lứt là một loại carbohydrate phức tạp, trong khi gạo trắng là carbohydrate đơn giản. Điều này có nghĩa gạo lứt mất nhiều thời gian hơn để tiêu hóa so với gạo trắng”, chuyên gia Carr giải thích. 

Theo Real Simple, thời gian tiêu hóa gạo lứt kéo dài giúp ổn định mức năng lượng và đường huyết. Lợi ích này đặc biệt có ý nghĩa đối với người bệnh tiểu đường loại 2. 

Chất xơ hòa tan trong gạo lứt hỗ trợ đường ruột và tiêu hóa khỏe mạnh. Chuyên gia Carr chia sẻ: “Chất xơ hòa tan duy trì hoạt động đều đặn của ruột, giảm mức cholesterol và nuôi dưỡng hệ vi sinh vật đường ruột của chúng ta, có liên quan đến sức khỏe miễn dịch, đường ruột và não tốt hơn". 

Lợi ích của gạo trắng 

Gạo trắng không thể sánh ngang với gạo lứt về mặt dinh dưỡng do hàm lượng chất xơ và vi chất dinh dưỡng thấp hơn. Do đó, khi bạn ăn gạo trắng, lượng đường trong máu tăng nhanh rồi giảm đột ngột. 

Là một loại carbohydrate tinh chế, gạo trắng có chỉ số đường huyết 70 trong khi gạo lứt có 50. Theo một nghiên cứu của Đại học Tokyo (Nhật), việc tiêu thụ gạo trắng quá thường xuyên có thể khiến chúng ta có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 cao hơn. 

Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa gạo trắng không thể là một phần của chế độ ăn uống lành mạnh - đặc biệt khi được ăn kèm với các nguồn giàu chất xơ và protein cao. 

Gạo lứt và gạo trắng đều là thực phẩm không chứa gluten tự nhiên và có hàm lượng fodmap (tinh bột hấp thu kém) thấp. Đối với những người mắc bệnh celiac (bệnh đường ruột do gluten) hoặc đang áp dụng chế độ ăn kiêng để loại bỏ hội chứng ruột kích thích, loại gạo nào cũng phù hợp. 

Bạn nên chọn ăn loại gạo nào? 

Gạo trắng là thực phẩm truyền thống thơm ngon với nhiều người nhưng không thể phủ nhận gạo lứt có lợi thế về chất xơ, vi chất dinh dưỡng và hợp chất thực vật có lợi. 

Mặc dù ăn gạo trắng ở mức độ vừa phải vẫn phù hợp với một lối sống cân bằng, lành mạnh nhưng việc thay thế bằng gạo lứt thường xuyên chắc chắn mang lại một số lợi ích lành mạnh.

“Tôi thích cả gạo trắng và gạo lứt. Cả hai đều là nguồn cung cấp carbohydrate giá cả phải chăng, dễ chế biến, bảo quản và ăn được cùng nhiều món khác”, chuyên gia Carr bày tỏ. 

Các loại thực phẩm tối kỵ khi uống thuốc

Cơm là món ăn chính của nhiều nước châu Á bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc và Việt Nam. Trong đó, gạo trắng là lựa chọn phổ biến của hầu hết các gia đình. Tuy nhiên, những năm gần đây, gạo lứt được nhiều người ưa dùng nhờ danh tiếng mang lại lợi ích cho sức khỏehơn gạo trắng. 

Vậy hai loại gạo khác nhau như thế nào và những khác biệt đó ảnh hưởng đến sức khỏe của chúng ta ra sao? 

Giá trị dinh dưỡng của hai loại gạo

Chuyên gia dinh dưỡng người Mỹ Caitlin Carr giải thích: “Gạo trắng chỉ chứa một phần cấu trúc hạt gạo thông thường do quá trình tinh chế loại bỏ hai phần chính”. Ngũ cốc nguyên hạt, bao gồm gạo lứt, có cám, mầm và nội nhũ. Gạo trắng chỉ còn nội nhũ. 

Bởi vậy, gạo lứt cung cấp nhiều chất xơ hơn gạo trắng một chút. 130g gạo lứt có khoảng 2g chất xơ trong khi gạo trắng chỉ chứa khoảng 0,5g.

Gạo lứt cũng có nhiều khoáng chất thiết yếu hơn như mangan, phốt pho, selen và magie cùng với các vitamin B. Trong gạo lứt có hợp chất thực vật tốt như flavonoid, hỗ trợ sức khỏe đường ruột, xương, tim, miễn dịch và trao đổi chất. 

Lợi ích của gạo lứt 

Gạo lứt được tiêu hóa chậm hơn và tạo ra lượng đường trong máu thấp hơn. “Do hàm lượng chất xơ cao nên gạo lứt là một loại carbohydrate phức tạp, trong khi gạo trắng là carbohydrate đơn giản. Điều này có nghĩa gạo lứt mất nhiều thời gian hơn để tiêu hóa so với gạo trắng”, chuyên gia Carr giải thích. 

Theo Real Simple, thời gian tiêu hóa gạo lứt kéo dài giúp ổn định mức năng lượng và đường huyết. Lợi ích này đặc biệt có ý nghĩa đối với người bệnh tiểu đường loại 2. 

Chất xơ hòa tan trong gạo lứt hỗ trợ đường ruột và tiêu hóa khỏe mạnh. Chuyên gia Carr chia sẻ: “Chất xơ hòa tan duy trì hoạt động đều đặn của ruột, giảm mức cholesterol và nuôi dưỡng hệ vi sinh vật đường ruột của chúng ta, có liên quan đến sức khỏe miễn dịch, đường ruột và não tốt hơn". 

Lợi ích của gạo trắng 

Gạo trắng không thể sánh ngang với gạo lứt về mặt dinh dưỡng do hàm lượng chất xơ và vi chất dinh dưỡng thấp hơn. Do đó, khi bạn ăn gạo trắng, lượng đường trong máu tăng nhanh rồi giảm đột ngột. 

Là một loại carbohydrate tinh chế, gạo trắng có chỉ số đường huyết 70 trong khi gạo lứt có 50. Theo một nghiên cứu của Đại học Tokyo (Nhật), việc tiêu thụ gạo trắng quá thường xuyên có thể khiến chúng ta có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 cao hơn. 

Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa gạo trắng không thể là một phần của chế độ ăn uống lành mạnh - đặc biệt khi được ăn kèm với các nguồn giàu chất xơ và protein cao. 

Gạo lứt và gạo trắng đều là thực phẩm không chứa gluten tự nhiên và có hàm lượng fodmap (tinh bột hấp thu kém) thấp. Đối với những người mắc bệnh celiac (bệnh đường ruột do gluten) hoặc đang áp dụng chế độ ăn kiêng để loại bỏ hội chứng ruột kích thích, loại gạo nào cũng phù hợp. 

Bạn nên chọn ăn loại gạo nào? 

Gạo trắng là thực phẩm truyền thống thơm ngon với nhiều người nhưng không thể phủ nhận gạo lứt có lợi thế về chất xơ, vi chất dinh dưỡng và hợp chất thực vật có lợi. 

Mặc dù ăn gạo trắng ở mức độ vừa phải vẫn phù hợp với một lối sống cân bằng, lành mạnh nhưng việc thay thế bằng gạo lứt thường xuyên chắc chắn mang lại một số lợi ích lành mạnh.

“Tôi thích cả gạo trắng và gạo lứt. Cả hai đều là nguồn cung cấp carbohydrate giá cả phải chăng, dễ chế biến, bảo quản và ăn được cùng nhiều món khác”, chuyên gia Carr bày tỏ. 

Các loại thực phẩm tối kỵ khi uống thuốc

Cận thị nặng có thể gây biến chứng cho mắt 

Theo các chuyên gia nhãn khoa, tật khúc xạ bao gồm: cận thị, viễn thị, loạn thị, trong đó tới trên 90% là cận thị. Ước tính đến năm 2050, trên thế giới sẽ có khoảng 5 tỷ người mắc cận thị và 1/5 trong số đó (khoảng 1 tỷ người) có nguy cơ mất thị lực do cận thị nặng và những biến chứng của nó gây ra.

Cận thị không chỉ làm giảm thị lực mà còn ảnh hưởng rất nhiều đến sự phát triển thế chất, tinh thần cũng như sự hoàn thiện thị giác hai mắt, khả năng nhận biết không gian, phối hợp tay - mắt và các động tác tinh tế, nhanh nhạy, năng động gây ra nhiều hạn chế trong sinh hoạt, học tập, tham gia giao thông, giao tiếp xã hội và khám phá thế giới xung quanh của trẻ. 

Độ cận được phân loại như sau: cận thị nhẹ (dưới 3,00D); cận thị trung bình (từ 3,00D - 5,00D); cận thị nặng (trên 5,00D - 9,00D); cận rất nặng là trên 9,00D;

Đánh giá mức độ tiến triển của cận thị dựa vào độ cận tăng theo năm: Tăng nhẹ: dưới 0,50D/năm; Trung bình: từ 0,50D - 1,00D/năm; Nhanh: từ 1, 25D - 2,00D/năm; Rất nhanh: trên 2,00D/năm.

Cận thị nặng, tăng độ nhanh (cận thị tiến triển) có nguy cơ gây ra các biến chứng nguy hiểm dẫn đến khiếm thị và mù lòa do thoái hóa võng mạc - hoàng điểm, bong võng mạc, đục thuỷ tinh thể, glocom…

Chăm sóc mắt bằng… ánh sáng tự nhiên 

Theo chuyên gia nhãn khoa, quản lý hiệu quả sự tiến triển, hạn chế sự khởi phát của cận thị đòi hỏi sự chung tay của cha mẹ học sinh và của cộng đồng. Tăng cường hoạt động ngoài trời, sử dụng ánh sáng tự nhiên là liều thuốc quý giúp quản lý cận thị hiệu quả. 

Khi chưa bị cận thị, ánh sáng tự nhiên giúp hạn chế khởi phát cận thị. Khi bị cận thị rồi, ánh sáng trời có tác dụng giúp hạn chế sự tiến triển và tăng độ cận. Ánh sáng tự nhiên được xem là “nguồn sống” tích cực của đôi mắt, giúp cho cặp mắt luôn sáng khỏe do tác dụng kích thích võng mạc tiết ra Dopamin, giúp võng mạc ghi nhận hình ảnh của vật rõ nét, trung thực nhất.

Theo tiến sĩ nhãn khoa Donald Mutti của Đại học Nhãn khoa bang Ohio, trẻ có gen di truyền cận thị nếu được hoạt động ngoài trời hơn 14 giờ/tuần thì có thể giảm được 1/3 nguy cơ phải đeo kính.

Tuy nhiên, thời điểm để trẻ tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên nên từ trước 9h sáng và sau 17h chiều với ánh sáng dịu, cường độ nhẹ. Còn thời điểm từ 10h-16h, ánh sáng có cường độ cao rất dễ gây tổn hại cho mắt, đặc biệt là khi nhìn trực tiếp. Do đó, muốn có đôi mắt khỏe mạnh nhờ ánh sáng mặt trời cần chọn đúng thời điểm với khoảng thời gian phù hợp.

Ngoài ra, cho con đi khám sàng lọc hoặc chủ động khám mắt định kỳ, tuân thủ chỉ định của bác sĩ hoặc chuyên gia khúc xạ là việc làm cần thiết giúp các bậc phụ huynh giữ gìn sức khỏe cho đôi mắt của trẻ. 

Minh Ngọc

Bị cận thị nhưng không muốn đeo kính

Cậu bé N.N.P (sinh năm 2014, Hà Nội) trong lần khám sàng lọc tại trường đã được bác sĩ khuyến cáo đi khám chuyên sâu về mắt vì nghi ngờ có tật khúc xạ. Gia đình có đưa bé đi khám và được bác sĩ tư vấn cho đeo kính. Tuy nhiên, sau một năm, gặp lại bác sĩ vẫn thấy con chưa được đeo kính vì bố mẹ không muốn bé bị phụ thuộc vào kính, lúc này thị lực của con chỉ còn 2-4/10. Trường hợp như cháu P. không phải hiếm gặp. 

Một trường hợp khác là bé Q. Một mắt cận loạn với thị lực 4/10 và mắt kia viễn loạn, thị lực còn được 7/10. Nếu không có những lần khám sàng lọc hoặc kiểm tra mắt chủ động thì Q. không được phát hiện ra các vấn đề về mắt. Ngay cả cha mẹ cũng không biết đây là một vấn đề bẩm sinh, con không hề có “lỗi”.

Nhiều phụ huynh không biết và cho rằng mọi vấn đề về mắt là do con sử dụng điện thoại nhiều, xem tivi quá nhiều... Tuy nhiên, thực tế đó chỉ là những yếu tố làm cho cận thị gia tăng và nặng thêm lên, khiến cho việc kiểm soát khó khăn hơn. 

Cận thị nặng có thể gây biến chứng cho mắt 

Theo các chuyên gia nhãn khoa, tật khúc xạ bao gồm: cận thị, viễn thị, loạn thị, trong đó tới trên 90% là cận thị. Ước tính đến năm 2050, trên thế giới sẽ có khoảng 5 tỷ người mắc cận thị và 1/5 trong số đó (khoảng 1 tỷ người) có nguy cơ mất thị lực do cận thị nặng và những biến chứng của nó gây ra.

Cận thị không chỉ làm giảm thị lực mà còn ảnh hưởng rất nhiều đến sự phát triển thế chất, tinh thần cũng như sự hoàn thiện thị giác hai mắt, khả năng nhận biết không gian, phối hợp tay - mắt và các động tác tinh tế, nhanh nhạy, năng động gây ra nhiều hạn chế trong sinh hoạt, học tập, tham gia giao thông, giao tiếp xã hội và khám phá thế giới xung quanh của trẻ. 

Độ cận được phân loại như sau: cận thị nhẹ (dưới 3,00D); cận thị trung bình (từ 3,00D - 5,00D); cận thị nặng (trên 5,00D - 9,00D); cận rất nặng là trên 9,00D;

Đánh giá mức độ tiến triển của cận thị dựa vào độ cận tăng theo năm: Tăng nhẹ: dưới 0,50D/năm; Trung bình: từ 0,50D - 1,00D/năm; Nhanh: từ 1, 25D - 2,00D/năm; Rất nhanh: trên 2,00D/năm.

Cận thị nặng, tăng độ nhanh (cận thị tiến triển) có nguy cơ gây ra các biến chứng nguy hiểm dẫn đến khiếm thị và mù lòa do thoái hóa võng mạc - hoàng điểm, bong võng mạc, đục thuỷ tinh thể, glocom…

Chăm sóc mắt bằng… ánh sáng tự nhiên 

Theo chuyên gia nhãn khoa, quản lý hiệu quả sự tiến triển, hạn chế sự khởi phát của cận thị đòi hỏi sự chung tay của cha mẹ học sinh và của cộng đồng. Tăng cường hoạt động ngoài trời, sử dụng ánh sáng tự nhiên là liều thuốc quý giúp quản lý cận thị hiệu quả. 

Khi chưa bị cận thị, ánh sáng tự nhiên giúp hạn chế khởi phát cận thị. Khi bị cận thị rồi, ánh sáng trời có tác dụng giúp hạn chế sự tiến triển và tăng độ cận. Ánh sáng tự nhiên được xem là “nguồn sống” tích cực của đôi mắt, giúp cho cặp mắt luôn sáng khỏe do tác dụng kích thích võng mạc tiết ra Dopamin, giúp võng mạc ghi nhận hình ảnh của vật rõ nét, trung thực nhất.

Theo tiến sĩ nhãn khoa Donald Mutti của Đại học Nhãn khoa bang Ohio, trẻ có gen di truyền cận thị nếu được hoạt động ngoài trời hơn 14 giờ/tuần thì có thể giảm được 1/3 nguy cơ phải đeo kính.

Tuy nhiên, thời điểm để trẻ tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên nên từ trước 9h sáng và sau 17h chiều với ánh sáng dịu, cường độ nhẹ. Còn thời điểm từ 10h-16h, ánh sáng có cường độ cao rất dễ gây tổn hại cho mắt, đặc biệt là khi nhìn trực tiếp. Do đó, muốn có đôi mắt khỏe mạnh nhờ ánh sáng mặt trời cần chọn đúng thời điểm với khoảng thời gian phù hợp.

Ngoài ra, cho con đi khám sàng lọc hoặc chủ động khám mắt định kỳ, tuân thủ chỉ định của bác sĩ hoặc chuyên gia khúc xạ là việc làm cần thiết giúp các bậc phụ huynh giữ gìn sức khỏe cho đôi mắt của trẻ. 

Minh Ngọc