Màn lột áo gây sốc trên sân khấu

Nếu bạn sống ở phía Đông hoặc miền Trung Tây nước Mỹ, chuyện lá đổi màu vào mùa thu dường như là một hiện tượng bất biến. Con người đã quá quen với cảnh tượng những chiếc lá bừng lên đủ các sắc màu đỏ, tím, cam, vàng trên cánh cây khi lá đi đến gần cuối chu kỳ sống của chúng, và mất đi hoạt chất diệp lục, một loại chất hóa học thu hút ánh mặt trời giúp lá giữ được gam màu xanh. Chu kỳ sống tự nhiên này đã mang lại một bữa tiệc sắc màu vào mùa thu trước mắt chúng ta.

Nhưng nghiên cứu gần đây cho thấy trong những năm tới, mùa thu có thể sẽ khác. Lý do là biến đổi khí hậu đã làm thay đổi thời gian và quá trình thay đổi màu sắc của lá. Có lẽ, màu sắc của mùa thu cũng như độ đậm đặc sẽ không còn như bây giờ nữa. Tuy vậy, sự thay đổi này có thể khác nhau tùy theo từng vùng miền và từng loại cây.

Theo giải thích của Howard Neufeld, giáo sư sinh thái học thực vật của trường Đại học Bang Appalachian ở North Carolina, mùa thu đang bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau.

"Có một điều chúng tôi phát hiện ra là không phải lúc nào cây cũng đáp lại các yếu tố môi trường theo cách giống nhau", Neufeld nói. "Một số cây phụ thuộc nhiều hơn vào nhiệt độ, một số lại phụ thuộc vào số giờ ánh sáng trong ngày. Mức độ carbon dioxide càng tăng có thể ảnh hưởng đến việc khi nào thì cây rụng lá, nhưng chúng phản ứng cũng rất khác nhau. Và nếu sự thay đổi khí hậu làm biến đổi thời tiết, chúng ta sẽ có ít hoặc nhiều mưa hơn, ít hoặc nhiều hạn hán hơn. Điều này cũng có thể làm ra sự thay đổi".

Dù chúng ta có thể không nhận ra, song con người đã làm thay đổi màu sắc mùa thu, khi thay đổi các loại cây ở trong rừng. Vào đầu những năm 1990, các khu rừng phía đông có nhiều màu vàng tươi hơn, vì chủ yếu trồng loài cây hạt dẻ Mỹ. Nhưng sau đó, việc nhập khẩu các loại cây từ châu Âu về đã khiến cây hạt dẻ bị bạc lá, một căn bệnh khiến hàng loạt cây hạt dẻ Mỹ bị chết. Ngày nay, các loài cây thường chỉ cao khoảng 3 - 4,5 mét là đã bị dịch bệnh tấn công.

Sự biến đổi khí hậu có thể thay đổi các thành phần của rừng nhiều hơn nữa, vì các loài cây nhạy cảm với nhiệt độ có thể dần chuyển lên phía bắc hoặc các vùng đất cao hơn. "Một số cây hiện sống ở phía đông bắc, như cây phong có màu sắc rất đẹp, có thể sẽ chuyển lên Canada", Neufeld nói. Cây hồi và cây hồ đào sẽ thay thế cây phong, chúng có màu sắc ít sống động hơn.

Ngoài ra, một số nghiên cứu còn nói rằng biến đổi khí hậu có thể kéo dài mùa sinh trưởng và đẩy lùi quá trình thay đổi lá và mùa thu. Nghiên cứu năm 2011 về dữ liệu vệ tinh do các nhà nghiên cứu Hàn Quốc phát hiện ra cho thấy, thời điểm bắt đầu của mùa thu đã lùi lại hơn 9 ngày.

Còn một nghiên cứu khác đoán rằng xu thế này có thể tiếp tục. Một nghiên cứu hồi năm 2013 về lá của 8 loài cây khác nhau ở cánh rừng New England từ năm 1993 đến 2010, dự đoán rằng sự thay đổi lá vào mùa thu có thể đến trễ hơn đến 2 tuần. Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra các cánh rừng tương lai có thể có nhiều lá màu sắc hơn hiện nay.

"Các kết quả của chúng tôi cho thấy đang có sự biến đổi hàng năm, về thời gian và màu sắc của mùa thu, ít nhất một số biến đổi này có thể kết hợp với nhiệt độ và lượng mưa trong các tháng trước", Andrew Richardson, một trong các tác giả nghiên cứu và là phó giáo sư về sinh vật học ở trường Đại học Harvard nói. "Cũng như thế, các dự đoán về biến đổi khí hậu có thể làm tăng hoặc giảm "độ đậm đặc" trong sắc màu mùa thu mà tôi nghĩ là rất thú vị".

Thời  gian đổi màu của lá và mùa thu cũng có thể bị ảnh hưởng mạnh bởi thời tiết cực đoan bị gây ra do biến đổi khí hậu, theo nghiên cứu của trường Đại học Connecticut. Họ phát hiện ra trong khi vùng New England phía bắc có thể trải qua sự thay đổi lá muộn hơn, thì các khu vực ven biển miền nam lại đón nhận mùa thu sớm hơn.

Sự biến đổi này của cây cối có thể gây tác động mạnh không ngờ đến nền kinh tế, vì nó sẽ ảnh hưởng đến ngành du lịch tại những khu vực có mùa thu nhiều màu sắc.

"Ở những bang phía đông, ngành du lịch có trị giá 25-30 tỷ USD", Neufeld giải thích. "Mùa thu là khi bạn có thể hòa nhập với thiên nhiên – đó là khoảng thời gian trong năm không quá nóng cũng không quá lạnh, và bạn lại được ngắm nhìn, thưởng thức rất nhiều màu sắc đẹp mắt. Đó là quãng thời gian đẹp của năm, và tôi không nghĩ là mọi người nghĩ sự biến đổi khí hậu có thể làm ra điều đó".