Không có nét bề thế như Washington DC hay hào nhoáng như Chicago hoặc sôi động như Las Vegas, Boston mang đến một vẻ đẹp khác của nước Mỹ - học thuật và trầm lặng với bề dày lịch sử đáng ngưỡng mộ. Ở đây, nếu đi sâu, nghĩ kỹ, ta dễ dàng thấy được những di sản quý giá của các cuộc chiến tranh Cách mạng và thời kỳ thuộc địa nước Mỹ: Viện bảo tàng lưu trữ tác phẩm nghệ thuật, Thư viện trung tâm thành phố - biểu tượng của tinh thần học tập, cùng Đại học Harvard, Massachusetts Institute of Technology (MIT), không những là các trường đại học hàng đầu thế giới mà còn là biểu tượng của trí tuệ nước Mỹ.

Cũng ở ngay tại TP.Boston này, vào ngày 26/04/2023, một hội nghị thượng đỉnh về Quy định Trợ lý AI và ChatGPT do Diễn đàn toàn cầu Boston (BGF) tổ chức đã diễn ra tại phòng hội nghị Faculty Club của Viện Đại học Harvard. Sự kiện có sự góp mặt của các diễn giả nổi tiếng đến từ nhiều lĩnh vực ở khắp nơi trên thế giới, tiêu biểu là Cựu Thống đốc bang Massachusetts Michael Dukakis, Bộ trưởng An ninh Kinh tế Nhật Bản - Sanae Takaichi, Cựu Thủ tướng Ý - Enrico Letta, Cựu Thủ tướng Bosnia và Herzegovina Zlatko Lagumdzija, Giáo sư Harvard - John Quelch, Nhà công nghệ trí tuệ nhân tạo ở Silicon Valley - Tom Kehler, Nhà báo Nguyễn Anh Tuấn (nguyên Tổng Biên tập Báo VietNamNet) hiện là Giám đốc điều hành của BGF...

Nền kinh tế số không chỉ là sự lựa chọn tất yếu của nhân loại mà bây giờ đã hiện diện ở mọi mặt của cuộc sống. Việc cần phải có những bộ quy chế về việc khai thác nguồn tài nguyên này đang là đòi hỏi bức thiết. Xuất phát từ thực tiễn đó, BGF luôn là tổ chức tiên phong trong việc đưa ra các chương trình hành động về những quy tắc ứng xử trong lĩnh vực kinh tế số nói riêng, cũng như với lĩnh vực trí tuệ nhân tạo nói chung.

Việt Nam là nước đang phát triển, với tinh thần cầu thị, đặc biệt hơn nữa khi lĩnh vực trí tuệ nhân tạo đã đưa Việt Nam vào vị trí xuất phát cùng với các cường quốc khác trên thế giới. Xác định đây là một cơ hội tuyệt vời để phát triển quốc gia, nên việc có những nhân vật người Việt hiện diện trong hội nghị lần này là điều rất đặc biệt, trong đó, ngoài ông Nguyễn Anh Tuấn là người điều hành hội nghị còn có Phạm Nam nguyên là Thứ trưởng Bộ Thương mại của tiểu bang Massachusetts; Giáo sư Trần Ngọc Vương nguyên là Chủ nhiệm Bộ môn Văn học Cổ - Cận của Trường Đại học Khoa học, Xã hội và Nhân Văn - Đại học Quốc gia Hà Nội... 

Ngồi tại phòng chờ của Harvard Faculty Club, gặp lại Bùi Thúy, một ca sĩ cũng đến từ Việt Nam, tôi hỏi: "Ngày xưa nhạc sĩ Trần Hoàn có bài Giữa Mạc Tư Khoa nghe câu hò ví dặm, đã đưa hồn dân tộc ra bên ngoài thế giới, em xem có bài hát nào truyền tải được cái đẹp, nét đáng yêu của văn hóa và con người Việt Nam cho các học giả, nhà tư tưởng tại hội nghị lần này không?", Bùi Thúy nghe chỉ cười, nhẹ nhàng đáp "dạ" mà không nói gì thêm.

Sau khi có chút việc cần trao đổi với Giáo sư Trần Ngọc Vương bên lề của hội nghị, trở lại với chương trình nghị sự, sau màn phát biểu của các diễn giả, ca sĩ Bùi Thúy thể một bài hát chúc mừng sinh nhật lần thứ 90 của Thống đốc Michael Dukakis, cổ vũ Cộng đồng Khai sáng Toàn cầu và các diễn giả tại hội nghị.

Nhẹ nhàng trong tà áo dài, Bùi Thúy với chất giọng êm dịu nói: "Bùi Thúy đến từ Việt Nam, một đất nước có hơn 3000km bờ biển cùng với những quần đảo thơ mộng... con người Việt Nam giàu tình cảm, lòng nhân ái và sự bao dung, điều đã được thể hiện trong bài hát Xa khơi... để chúng ta cùng nhau xây dựng một thế giới ngập tràn tình yêu thương giữa các dân tộc để biển cả là nơi của hòa bình, của phồn vinh và hạnh phúc".

Rồi Bùi Thúy cất tiếng hát đắm say nhưng da diết của bài hát này:

"Nắng tỏa chiều nay

Chiều tỏa nắng đôi bờ anh ơi

Gió lộng buồm mây ươm chân trời

Biển lặng sóng thuyền em dong khơi

Khoan giọng hò thương anh cách vời

Kìa biển rộng con nục, con măng

Lướt sóng liền đôi bờ tung tăng

Con chuồn còn bay nơi nơi

Con giang chiều gọi bạn đường khơi"

Tôi say mê thưởng thức và quan sát các vị quan khách, diễn giả thấy họ chăm chú lắng nghe. Tôi tự hỏi, không rõ họ có hiểu gì không nhỉ? Nhưng chẳng còn quan trọng nữa! Tiếng hát của quê hương đang vang lên tại một trong những nơi danh giá và ý nghĩa nhất của nước Mỹ, đó là TP.Boston, một thành phố lịch sử. 

"Nắng tỏa chiều nay

Thuyền về mái động chiều nay

Nhìn phương Nam con nước vơi đầy, thương nhớ..."

Vẫn những câu hát đầy tình yêu thương được cất lên da diết... như muốn gửi về ngày mai. Một ngày mai tươi sáng vẫn đang chờ đợi!

Cảm ơn Bùi Thúy, với tiếng hát của mình, đã đưa được cảm xúc và tình cảm của con người Việt Nam vốn giàu tình cảm, lòng nhân ái và sự bao dung ra với thế giới, các nhà lãnh đạo, các học giả hàng đầu và bạn bè năm châu.

Quả là cái gì thật nó cũng đẹp và được đón nhận, nhất là khi điều đó được khơi dậy từ cảm xúc tận trong đáy lòng phát ra. Một tiếng hát quê hương ngay giữa lòng thành phố Boston.

Thật đúng là "Anh qua bao miền quê, câu hò theo chân bước, chiều nay nghe em hát mà bồi hồi con tim".

Rời hội nghị, đi trên những con phố của khu Beacon Hill một khung cảnh tràn ngập hương sắc của mùa xuân đang tràn trề nhựa sống, nhưng vẫn còn đó cái duyên dáng đến tê lòng của sự trầm mặc vốn đĩ đã rất đặc trưng cho thành phố Boston này.

Đi tìm câu hát "nắng tỏa chiều nay", vâng nó chính là quê hương, một sự man mác nhưng thanh khiết đến vô cùng!

Song Nam

Ông Anders Olsson còn đánh giá cao sự nhạy cảm, đồng cảm của cô với những nhân vật yếu thế trong xã hội, đặc biệt là phụ nữ.

Chiến thắng của Han Kang cũng được xem là bất ngờ bởi trước khi giải thưởng Nobel văn học 2024 được công bố, những cái tên được truyền thông và giới chuyên môn kỳ vọng giành giải gồm Tàn Tuyết của Trung Quốc, Gerald Murnane của Australia, Ngugi Wa Thiong'o của Kenya, Anne Carson của Canada.

Song, nhiều nhà văn trên thế giới đã gửi lời chúc mừng và khen ngợi chiến thắng của nữ nhà văn 54 tuổi. 

Tiểu thuyết gia Deborah Levy chia sẻ: "Tôi xem Han Kang là một trong những tác giả có sự hiểu biết và tài năng thực sự. Tôi rất hạnh phúc khi hay tin cô ấy giành chiến thắng. Chúc mừng Hang Kang với giải Nobel văn học 2024".

Tiểu thuyết gia Max Porter, người tham gia biên tập bản dịch tiếng Anh của cuốnThe Vegetarian (một tác phẩm của Han Kang), khẳng định Han Kang là một nhà văn nội lực và chiến đấu hết mình cho quyền lợi của con người.

"Tài năng của cô ấy đã được ghi nhận với giải thưởng Nobel văn học. Cô ấy sẽ có thêm nhiều độc giả và họ sẽ thay đổi vì những tác phẩm diệu kỳ của cô ấy", Max nói. 

Tác giả kiêm dịch giả người Hàn Quốc Bora Chung cũng gửi lời chúc mừng Han Kang và khẳng định, giới văn chương Hàn Quốc tự hào về chiến thắng của cô. 

"Trong quá trình tạo nên những áng văn thơ tuyệt đẹp, Han Kang luôn trăn trở với câu hỏi đầy đau thương, thế nào là một con người, một giống loài có thể cảm nhận được cả sự tàn ác và cả tình yêu thương. Tôi nghĩ, cô ấy cảm nhận, quan sát không giống bất kỳ một nhà văn nào", Simon Prosser, giám đốc xuất bản của nhà xuất bản Hamish Hamilton nói về Han Kang. 

Tiểu thuyết gia Eimear McBride ngợi ca Han Kang là một trong những nhà văn đương đại vĩ đại nhất vì "cô ấy chính là tiếng nói của phụ nữ, của sự thật và trên hết là sức mạnh của văn chương".

Nhiều năm qua, giải thưởng Nobel văn học được cho là một giải thưởng chỉ tập trung vào các tác giả phương Tây hay ưu ái các tác giả nam. Chiến thắng của Han Kang đánh dấu sự chuyển biến đáng chú ý trong cơ cấu giải Nobel văn học. 

Han Kang trở thành người phụ nữ thứ 18 trong lịch sử giải Nobel văn học giành chiến thắng. Tác giả nữ giành giải Nobel văn học gần nhất là Annie Ernaux (người Pháp) vào năm 2022.

Han Kang (54 tuổi) sinh ra trong một gia đình có truyền thống viết lách. Bố cô là tiểu thuyết gia Han Seung-won nổi tiếng của Hàn Quốc. Cô từng học ngành văn học tại trường đại học Yonsei (Hàn Quốc).

Trong sự nghiệp viết lách của mình, nữ nhà văn người Hàn Quốc đã phát hành tổng cộng 4 cuốn tiểu thuyết, và chính thức cầm bút viết lách vào năm 1993. Thời điểm đó, Han Kang phát hành rất nhiều tập thơ. 

Cái tên Han Kang bắt đầu được giới văn chương quốc tế biết tới vào năm 2007 khi cuốn tiểu thuyết thứ ba của cô mang tên The Vegetarianđược trình làng. The Vegetariankể về quá trình một người phụ nữ mắc bệnh tâm thần và bị gia đình bỏ rơi. 

Cuốn The Vegetariantrở thành tiểu thuyết tiếng Hàn Quốc đầu tiên giành Giải thưởng Booker quốc tế cho tiểu thuyết năm 2016. Cuốn tiểu thuyết này cũng là một trong những cuốn sách đầu tiên của Han Kang được dịch sang tiếng Anh.

Ngoài ra, cô còn giành nhiều giải thưởng văn học lớn tại Hàn Quốc nhờ cuốn The Vegetarian.Năm ngoái, Han Kang được bầu làm Nhà văn quốc tế của Hiệp hội Văn học Hoàng gia. 

Cuốn sách gần nhất cô viết làWe Do Not Part. Cuốn tiểu thuyết nhận được nhiều sự ủng hộ từ độc giả, giới chuyên môn và sẽ được dịch sang tiếng Anh vào năm 2025. 

We Do Not Partkể lại câu chuyện của một nhà văn nghiên cứu về cuộc nổi loạn tại đảo Jeju vào năm 1948-1949 và tác động của nó với một gia đình. Bản dịch tiếng Pháp của cuốn tiểu thuyết đã giành được giải thưởng văn học Médicis Étranger vào năm 2023. 

Tiểu thuyết tự truyện The White Book (Trắng) được phát hành vào năm 2017 cũng là một tác phẩm gây chú ý của Han Kang. Tác phẩm đã lọt vào danh sách những cuốn sách nổi bật trong năm của International Man Booker vào năm 2018. Trắngcũng được dịch ra tiếng Việt và phát hành tại Việt Nam.

Cuốn sách tập trung vào sự mất mát của chị gái cô, một em bé đã chết hai giờ sau khi sinh. Từ thế giới phủ đầy màu trắng ở Warsar, Han Kang đã lang thang vào thế giới tràn ngập sắc trắng của quá khứ xa xôi, với tã quấn, áo sơ sinh và sữa mẹ.

Trắng giống như một nỗi đau cũ chưa lành, là nỗi đau mới còn vấn vương hoài niệm, đưa người đọc đến với thế giới đan xen giữa sự sống và cái chết, giữa hiện tại và quá khứ.

Tác phẩm giống như một chuyến du hành nhằm kiếm tìm sức mạnh nội tại, trải nghiệm sự mong manh của kiếp người và nỗ lực xây dựng lại cuộc đời từ những đau thương. 

Ngoài viết sách, Han Kang cũng là một nhạc sĩ và quan tâm đến nghệ thuật thị giác. Năm 2007, cô đã phát hành một CD với 10 bài hát do cô sáng tác, viết lời và thu âm. 

Hai cuốn sách nổi tiếng của Han Kang gồm Baby Buddhavà The Vegetarianđã được chuyển thể thành phim.

The Vegetarianđã được chuyển thể thành phim điện ảnh, là một trong 14 tác phẩm được lựa chọn tham gia cuộc thi Kể chuyện Thế giới của Liên hoan phim Bắc Mỹ. Bộ phim cũng được đón nhận tại Liên hoan phim Quốc tế Busan (Hàn Quốc). 

Không có gì đáng ngạc nhiên khi mọi người ngày càng dành ít thời gian để giao tiếp hơn. Một số nguyên nhân có thể được kể đến như sự phát triển của mạng xã hội hay lệnh giãn cách trong đại dịch.

Dù những yếu tố trên cũng góp phần gây ra tình trạng này, nhìn chung, trong vòng nhiều thập kỷ qua, người dân khắp thế giới đang lựa chọn sống khép kín và ít tương tác xã hội hơn.

Dữ liệu từ 3 quốc gia về thời gian giao tiếp trong gia đình lẫn ngoài xã hội đều giảm trong vòng 30 năm qua, ngay cả với sự hỗ trợ của điện thoại và chức năng gọi video.

Nói cách khác, mọi người đang dần trở nên xa cách nhau. Tuy vậy, chúng ta lại cho rằng đó là điều tốt thay vì nhận thức những tác hại lâu dài, theo Wall Street Journal.

Xu hướng sống khép kín

Tính xã hội vốn là một phần của bản năng của con người. Tổ tiên loài người đã tiến hóa để chung sống với nhau, bởi việc được chấp nhận trong một nhóm là cần thiết nhằm sống sót và sinh sản.

Nhưng nhìn từ góc khác, tính xã hội của loài người có thể chỉ nảy sinh khi việc đó cần thiết để sinh tồn. Việc giao tiếp, hành xử để vừa lòng người khác khiến ta kiệt sức, nhất là với những ý kiến trái chiều hoặc cuộc trò chuyện nhàm chán. Khi được lựa chọn, mọi người thường muốn không phải đối mặt với những điều đó.

Đồng thời, sự hướng nội trong mỗi người đang được đón nhận hơn. Việc chăm sóc bản thân ngày nay tập trung vào sự tu dưỡng nội tâm cũng như nỗ lực cắt đứt những mối quan hệ độc hại. Nhờ công nghệ, ta có thể thoát khỏi trách nhiệm rời nhà và giao lưu với người khác.

Tùy vào thời điểm trong lịch sử, xã hội sẽ coi trọng tính hướng nội hoặc sự quảng giao. 200 năm trước, đời sống tu hành được tán dương vì sự thanh tịnh, nhất là trong bối cảnh không gian sống chật hẹp, thiếu sự riêng tư.

Tuy nhiên, lối sống khép kín thời nay có những hậu quả rất khác so với trong quá khứ. Khi loại bỏ trách nhiệm tương tác với người khác ra khỏi đời sống hàng ngày, ta khó tập trung vào khoảnh khắc hiện tại, đồng thời khiến những mối quan hệ trở nên nhạt nhòa.

Tại nơi làm, việc thường xuyên giao tiếp với người khác sẽ giúp tạo ra không gian thoải mái và tình bạn gắn bó. Nhiều công ty cũng lo lắng về sự suy giảm tính sáng tạo khi nhân viên không tin tưởng lẫn nhau bởi thiếu tương tác trực diện.

Có vô số lợi ích đi cùng việc ở bên cạnh người khác. Nghiên cứu cho thấy ta có nhiều cơ hội kết bạn hơn chỉ nhờ sống gần mọi người. Khi đã quen với môi trường xung quanh, ta sẽ bớt cảnh giác về rủi ro trong giao tiếp, đồng thời tập trung và phản hồi nhanh nhạy hơn trong những cuộc trò chuyện.

Khi chia sẻ không gian và làm cùng công việc, mọi người bắt buộc phải trò chuyện với nhau. Những cuộc hội thoại đơn giản hàng ngày thực chất rất có giá trị. Nghiên cứu mới cho thấy việc nói chuyện với người khác sẽ làm chúng ta bớt ích kỷ và trở nên cởi mở hơn.

Khi ít có người xung quanh để trò chuyện, ta trở nên hẹp hòi, khó đón nhận những quan điểm khác mình. Sara Konrath, làm việc tại Đại học Indiana (Mỹ), đã phát hiện ra sự suy giảm rõ rệt về lòng thấu cảm kể từ năm 2000. Cô tin rằng điều này đi đôi với sự khép mình ở người trẻ khi họ chỉ tập trung vào bản thân và không mấy để tâm tới người khác.

Xu hướng sống khép kín cũng lý giải việc mọi người ít nỗ lực quan tâm lẫn nhau hơn. Khi nói về việc cắt đứt những mối quan hệ độc hại, ta đang suy nghĩ rằng sự hiện diện của người khác là rào cản đối với hạnh phúc cá nhân. Do đó, mọi người sẽ chỉ dựa vào chính mình để đối phó với sự mất kết nối trong cuộc sống. Tuy nhiên, điều này làm trầm trọng nỗi khó chịu vốn đi kèm sự cô lập.

Cân bằng

Việc ít dành thời gian giao lưu cũng làm giảm số bạn bè và mối quan hệ của mỗi người. Hai xu hướng này có sự liên hệ trực tiếp. Tại những quốc gia với tổng thời gian giao tiếp xã hội giảm, người dân cũng được ghi nhận có ít bạn hơn.

Điều này không có nghĩa chúng ta nên bỏ thời gian ở một mình, tự chăm sóc bản thân, thực hành chánh niệm hay suy ngẫm về cuộc sống. Những thói quen trên cũng rất có lợi.

Tuy nhiên, sự cân bằng giữa thời gian dành cho bản thân và tương tác xã hội đã bị mất đi. Điều đó khiến mọi người đều không vui vẻ.

Khi chuẩn mực xã hội chuyển từ tính quảng giao sang sự khép kín, mỗi cá nhân gánh thêm trách nhiệm chủ động kết nối với người khác. Theo nghiên cứu, những người đã hình thành thói quen giao tiếp thường xuyên sẽ dễ dàng duy trì các mối quan hệ và sức khỏe xã hội - khả năng hòa nhập của cá nhân với cộng đồng.

Chúng ta cần xây dựng thói quen để rèn luyện khả năng tương tác xã hội đã bị thui chột. Điều đó đôi khi bao gồm việc chịu đựng những người có ý kiến trái chiều hoặc kém thú vị.

Những nỗ lực này cũng tương tự việc xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh hay thói quen tập thể dục trong môi trường tràn lan thực phẩm bẩn và lối sống ít vận động.

Thói quen giao tiếp xã hội giúp mỗi người hòa nhập với cộng đồng tốt hơn, đồng thời cải thiện sự hài lòng trong cuộc sống và tuổi thọ về lâu dài. Những lợi ích này có lẽ xứng đáng để ta đánh đổi với một chút khó chịu.

Theo Zing