Nguyên Phó trưởng Ban thường trực Ban Tổ chức Trung ương Lê Quang Thưởng từ trần

Khoản 1 Điều 651 Bộ Luật dân sự 2015 quy định về người thừa kế theo pháp luật như sau:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.”

Theo thông tin bạn cung cấp, hàng thừa kế thứ nhất của ông bạn gồm: bà nội bạn và các người con của ông bà. Những người cùng hàng thừa kế sẽ được hưởng phần di sản thừa kế như nhau.

Do thông tin bạn cung cấp không đầy đủ về việc quyền sử dụng đất đứng tên một mình ông hay cả hai ông bà. Vậy nên sẽ chia làm 02 trường hợp sau:

Trường hợp 1: Quyền sử dụng đất là tài sản riêng của ông

Trong trường hợp này, phần di sản là quyền sử dụng đất là ông bạn để lại sẽ được chia đều cho bà nội bạn và các người con của ông.

Trường hợp 2: Quyền sử dụng đất là tài sản chung trong hôn nhân của hai ông bà

Theo quy định tại Khoản 2 Luật hôn nhân và gia đình 2014 về giải quyết tài sản của vợ chồng trong trường hợp một bên chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết: “Khi có yêu cầu về chia di sản thì tài sản chung của vợ chồng được chia đôi, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận về chế độ tài sản. Phần tài sản của vợ, chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết được chia theo quy định của pháp luật về thừa kế.”

Như vậy, trường hợp mảnh đất là tài chung trong hôn nhân của hai ông bà, phần di sản ông để lại là ½ quyền sử dụng đối với ½ mảnh đất đó, còn ½ còn lại thuộc quyền sử dụng của bà.

Phần di sản ½ mảnh đất của ông cũng sẽ được chia đều cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất bao gồm: bà nội bạn và các người con của ông bà. Trường hợp bố bạn đã xây nhà muốn giữ căn nhà, cần có văn bản thỏa thuận từ chối di sản thừa kế của những người được hưởng thừa kế còn lại, văn bản này phải được công chứng.

Thứ hai: Trường hợp bà bạn đã tặng cho cho cháu trai và đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

Nếu có tranh chấp về thừa kế và quyền sử dụng đất, các bên hoà giải tranh chấp tại UBND xã phường nơi có đất. Trường hợp hoà giải không thành, hàng thừa kế có thể khởi kiện tại Toà án nhân dân cấp huyện nơi có bất động sản.

Anh trai bạn nếu đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và việc cấp đó theo đúng quy định pháp luật thì được nhà nước bảo hộ. Nếu có tranh chấp  các bên khởi kiện tại Toà án, ngôi nhà trên đất nếu có tranh chấp các bên khởi kiện tại Toà án giải quyết.

Thạc sỹ - Luật sư Phạm Thị Bích Hảo, Công ty luật TNHH Đức An, Thanh Xuân, Hà Nội.

Bạn đọc muốn gửi các câu hỏi thắc mắc về các vấn đề pháp luật, xin gửi về địa chỉ banbandoc@vietnamnet.vn (Xin ghi rõ địa chỉ, số điện thoại để chúng tôi tiện liên hệ)

Ban Bạn đọc

Jessica cũng thường tự hỏi về gia đình của cha ruột, liệu cô có anh chị em họ gì không. Cô cũng có một vài vấn đề sức khoẻ và muốn biết về tiểu sử y tế của mình. Cuối cùng, cô quyết định làm xét nghiệm DNA.

Khi kết quả được đưa ra vào ngày 23/2, ‘tim tôi đã đập rất mạnh’, Jessica nói. ‘Đó là một người có họ Stavenna’, cô nhớ lại. Ngay sau đó, cô gọi cho mẹ mình, hiện 67 tuổi, để báo tin và cả hai vừa tiếp tục trò chuyện vừa tìm kiếm.

Jessica nhấp chuột vào để xem có ai là người thân của mình. ‘Đột nhiên, tôi thấy có anh chị em cùng cha khác mẹ: 2 chị gái và 1 anh trai. Tôi ngây ngất’, cô nhớ lại.

Cô tìm kiếm trên Facebook và gửi yêu cầu kết bạn. Vài phút sau, có một tin nhắn từ người chị cùng cha khác mẹ của cô, Eve Wiley: ‘Xin chào’. Jessica hỏi lại: ‘Bạn có biết gì về chuyện tôi được sinh ra không?’. Eve đáp: ‘Có phải bác sĩ McMorries là bác sĩ của mẹ bạn?’.

Jessica xác nhận và sau đó đọc to câu trả lời của Wiley: ‘Tôi ghét phải xác nhận điều này nhưng ông ấy cũng là cha của chúng tôi’.

Pauline và Jessica thốt lên: ‘Cái gì cơ?’. Họ bị sốc nặng và cả hai im lặng trong vài phút.

Jessica khi còn nhỏ

‘Tôi đã đặt niềm tin vào ông ấy’, Pauline nhớ lại khi lần đầu tiên bà đặt chân vào văn phòng của Tiến sĩ McMorries ở Nacogdoches, Texas vào năm 1984 sau nhiều năm tìm cách có thai.

‘Ông ấy là bác sĩ phụ sản ở địa phương và không ai có thể chê trách ông ấy điều gì. Ông rất lịch sự và đáng yêu’.

McMorries đã hỏi vợ chồng Pauline những yếu tố mà họ muốn về người hiến tặng, như: màu tóc, chiều cao, quốc tịch.

Trong 2 năm rưỡi, Pauline đã trải qua nhiều vòng thụ tinh nhân tạo ở văn phòng của bác sĩ McMorries. Một vài lần cô có thai nhưng đều bị sảy khi thai nhi được khoảng 6 tuần tuổi.

Pauline rất buồn nhưng dù sao cô cũng đặt niềm tin vào vị bác sĩ mà mình đang điều trị. Cuối cùng, vào năm 1986, cô thụ thai thành công và không bị sảy. ‘Ngay sau khi tôi chuyển dạ, ông ấy đến và ở lại trong khoảng 1 giờ cho tới khi Jessica được sinh ra’, Pauline nhớ lại.

‘Sinh con khi chồng bên cạnh, và vị bác sĩ giúp chúng tôi thụ thai lại chính là cha ruột vẫn là điều khó chấp nhận với tôi’, Pauline nói. ‘Không bệnh nhân nào lại mong đợi điều này cả. Tôi không bao giờ đồng ý cho bác sĩ của mình hiến tinh trùng’.

Giáo sư luật học ở Đại học Indiana, Lyneé Madeira cho rằng, họ là nạn nhân của ‘lừa đảo sinh sản’. Đó là một hành động bất hợp pháp khi một bác sĩ cố tình sử dụng tinh trùng của mình để thụ tinh cho bệnh nhân nữ mà không có sự đồng ý của cô.

Wiley, người chị gái cùng cha khác mẹ với Jessica cũng trải qua những khó khăn này vào năm 2018 khi cô biết sự thật. Mẹ cô cũng đã phải vật lộn với việc vô sinh trong nhiều năm và tới gặp bác sĩ McMorries để được giúp đỡ. Cô đã tin rằng, cha ruột mình là một người hiến tinh trùng ở California cho đến khi xét nghiệm DNA cho thấy đó là McMorries.

Wiley đã đối mặt với vị bác sĩ và ông thừa nhận rằng đã trộn lẫn tinh trùng của mình với những người hiến tặng để tăng khả năng thụ thai của mẹ cô. Trong các báo cáo khác, ông tuyên bố rằng đã xin phép mẹ của Wiley nhưng bà phủ nhận.

Ở Texas, nếu một cơ sở cung cấp dịch vụ y tế sử dụng tinh trùng người, trứng hoặc phôi từ một người hiến tặng trái phép, thì đó được coi là một vụ tấn công tình dục – nhưng luật này chỉ được thông qua vào năm 2019. Và vì vậy, một số người tin rằng hành động của McMorries không phạm pháp vào thời điểm những đứa trẻ được thụ thai.

Tuy nhiên, Giáo sư Madeira không đồng ý với quan điểm này. ‘Luôn là bất hợp pháp khi lừa dối bệnh nhân một cách có chủ ý về những hỗ trợ y tế mà họ có thể nhận được’, bà nói. ‘Thành thực mà nói, không có bệnh nhân nào mong chờ bác sĩ của họ là người hiến tinh trùng’.

Mặc dù Madeira đã đệ đơn khiếu nại McMorries với Hội đồng Y khoa Texas, nhưng hội đồng đã không có hành động chống lại vị bác sĩ - người vẫn đang hành nghề y tại phòng khám của ông ở Nacogdoches. Bản thân McMorries từ chối bình luận về vụ việc này.

‘Con bé đã rất mong chờ để biết bố ruột nó là ai. Nhưng bây giờ, nó đang rất đau khổ’, Pauline nói trong nước mắt. Trong khi đó, Jessica cũng chia sẻ: ‘Mẹ đã không đồng ý với điều này. Khi nhìn ảnh ông ấy, tôi tự hỏi rằng, sao ông ấy có thể làm chuyện này được cơ chứ’.

Cô cũng tỏ ra lo lắng về các thế hệ tương lai: ‘3 anh chị em cùng cha chúng tôi sống trong một thị trấn, và 2 trong số họ có con học cùng trường. Làm sao để ngăn chặn được việc chúng yêu nhau hay có quan hệ tình dục. Đó là loạn luân’.

Eve Wiley khi còn nhỏ

Tổng cộng, Jessica đã phát hiện ra 7 anh chị em cùng cha khác mẹ với cô. Nhưng cả Jessica và Pauline đều không muốn liên lạc với McMorries.

Đối với Pauline, điều quan trọng nhất là bà vẫn có một cô con gái tuyệt vời, người mà bà sẽ không đánh đổi vì bất cứ điều gì. Nhưng bà vẫn cố gắng để nhớ lại thời điểm trong phòng sinh. ‘Bây giờ nhìn lại và ngẫm nghĩ, tôi cho rằng ông ấy hẳn đã biết đó là con gái mình. Nhưng lúc đó, tôi chỉ nghĩ, thật may mắn khi gặp được một bác sĩ như McMorries’.

Cuộc gặp kỳ lạ của 32 đứa trẻ sinh ra từ tinh trùng hiến tặng

Eli Baden-Lasar trải qua nhiều cảm xúc khác lạ khi thực hiện dự án chụp hình 32 anh chị em cùng cha khác mẹ của mình.

Honda Lead 125 FI từ 38,99 triệu

Cần hoàn thiện khung pháp lý

PV: Theo một khảo sát năm 2018, 66,1% trẻ em Việt Nam có thể tiếp cận thiết bị kết nối Internet, trong đó, 43,4% có thời gian sử dụng trung bình một ngày từ 1-3 tiếng. 706.435 là số vụ báo cáo liên quan tới Việt Nam trong năm 2018 về hình ảnh/video xâm hại tình dục trẻ em trên mạng - đứng thứ 2 trong ASEAN.

Trước thực tế này, theo ông, vấn đề bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng có tầm quan trọng như thế nào?                                                                                

Ông Phạm Tất Thắng: Trẻ em là một đối tượng đặc thù, đang ở giai đoạn hình thành và phát triển nhân cách. Đặc biệt, trẻ em rất thích những cái mới, những thứ liên quan đến máy móc, công nghệ, thậm chí còn giỏi công nghệ hơn cả bố mẹ. Điều đó có nghĩa là các cháu có thể thích ứng và sử dụng rất nhiều thời gian để tìm hiểu thông tin, vui chơi giải trí, khám phá trên môi trường mạng.

Qua những hoạt động đó, môi trường mạng có thể gây ra những ảnh hưởng cụ thể và rõ nét đối với trẻ em, trong đó có cả những tác động tốt và xấu.

Trong khi đó, nhận thức của trẻ chưa đầy đủ, chưa thể nhận thức được cái nào là tốt, cái nào là xấu, độc hại. Thậm chí, với những nội dung độc hại, các cháu lại tò mò, thích tìm hiểu hơn cả những cái tốt.

Chính vì thế, việc bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng có vai trò hết sức quan trọng.

- Ông đánh giá như thế nào về việc thực thi pháp luật hiện hành trong việc bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng hiện nay?

Trên thực tế, có lẽ việc thực thi pháp luật trong công tác này, chúng ta chưa làm được nhiều như mong muốn.

Lý do thứ nhất, đây là vấn đề khá mới, mới cả với xã hội và các cơ quan quản lý. Bản thân các công cụ, hệ thống văn bản pháp luật cũng đang trong quá trình hoàn thiện. Khuôn khổ pháp lý cũng chưa có những chế tài đầy đủ, rõ ràng. Cho nên, nó ảnh hưởng tới kết quả thực hiện.

Không gian mạng là một thế giới mà hiện nay đang vận hành và chuyển động song song với cuộc sống và với công tác quản lý của chúng ta. Việc phát hiện và xử lý có lẽ chưa thật kịp thời, chưa triệt để, còn có những vi phạm mà chúng ta chưa kịp thời phát hiện ra. Đây có lẽ là một quá trình và chúng ta đang trong tiến trình hoàn thiện quá trình đó.

-  Theo ông, khung pháp lý của chúng ta còn thiếu và cần hoàn thiện những gì trong vấn đề này? 

Hiện nay quy định của pháp luật thì chúng ta có Luật trẻ em, Luật An ninh mạng, Luật Dân sự, thậm chí cả Luật Hình sự, nhưng các văn bản hướng dẫn thì chúng ta đang trong quá trình xây dựng.

Về nguyên tắc, Luật sẽ quy định những vấn đề chung nhất, để triển khai được, để luật đi vào cuộc sống thì cần các văn bản hướng dẫn cụ thể. 

Tuy nhiên, kể cả sau khi đã xây dựng, ban hành văn bản hướng dẫn xong thì chắc chắn quy định của pháp luật cũng không bao quát được hết thực tế cuộc sống. Thực tế cuộc sống so với quy định pháp luật là rất đa dạng và biến động nhanh, đặc biệt là trong môi trường không gian mạng. Cho nên, dù có hoàn thiện được văn bản hướng dẫn thì nó vẫn là những quy định mang tính chất khung, còn những chi tiết, sự việc cụ thể thì không có quy định nào bao quát được hết. Đây cũng là cái khó của quản lý Nhà nước với các vấn đề trên môi trường mạng.

- Ngoài việc xây dựng khung pháp lý hoàn thiện hơn, theo ông, đâu là các giải pháp quan trọng đối với vấn đề bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng?

Việc phổ biến, giáo dục pháp luật và tuyên truyền nâng cao nhận thức của xã hội, gia đình, nhà trường về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng là việc trước tiên cần quan tâm.

Ngoài ra, chúng ta phải có những công cụ về mặt kỹ thuật. Vi phạm trên môi trường mạng rất đặc thù vì nó liên quan đến công nghệ, vì thế các cơ quan chức năng phải có những công cụ và kỹ thuật, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để kịp thời phát hiện ra những vi phạm này. Khi phát hiện ra sai phạm thì cần có những chế tài đủ mạnh, được áp dụng cương quyết để mang tính răn đe.

-  Việc đưa ra những hình thức xử phạt mạnh tay có nên là một giải pháp đối với các hành vi vi phạm trên không gian mạng không, thưa ông? 

Vừa qua, có những hành vi vi phạm đạo đức xã hội bị lên án rất mạnh vì chỉ bị phạt hành chính 200 nghìn đồng, tức là có những chế tài không đủ sức răn đe.

Về nguyên tắc, ‘phòng bệnh’ thì đỡ vất vả hơn nhiều so với ‘chữa bệnh’. Khi chúng ta có chế tài đủ mạnh, được thực thi nghiêm túc, tăng cường thanh tra, kiểm tra, những đối tượng có liên quan sẽ ý thức được trách nhiệm khi tham gia vào hoạt động này, hậu quả nếu vi phạm.

Những trường hợp vi phạm bị xử lý nghiêm theo quy định cũng là một cách tuyên truyền, có tác dụng răn đe với những đối tượng đang có hành vi tương tự hoặc có ý định thực hiện hành vi vi phạm. 

706.435 là số vụ báo cáo liên quan tới Việt Nam trong năm 2018 về hình ảnh/video xâm hại tình dục trẻ em trên mạng, theo số liệu từ National Center for Missing and Exploited Children (NCMEC) của Mỹ.

Xây dựng ‘hệ sinh thái’ nền tảng ứng dụng lành mạnh cho trẻ em

- Có một thực tế là những nội dung chưa được kiểm duyệt trên các kênh mạng xã hội lại hấp dẫn trẻ em hơn nhiều so với những nội dung được đánh giá là bổ ích và lành mạnh trên các kênh thông tin chính thống. Thực tế này đặt ra một bài toán và cũng là cơ hội cho các doanh nghiệp về nền tảng ứng dụng tham gia thị trường tiềm năng này.

Về phía cơ quan quản lý, theo ông, cần có các cơ chế, chính sách gì để khuyến khích các doanh nghiệp Việt Nam tham gia hình thành ‘hệ sinh thái’ các sản phẩm, ứng dụng hỗ trợ trẻ em học tập, tương tác sáng tạo, lành mạnh trên môi trường mạng?

Đúng là các nội dung trên mạng có nhiều nội dung, chương trình hấp dẫn trẻ em hơn rất nhiều so với các nội dung được coi là chính thống. Các đơn vị sản xuất cũng nên xem lại nguyên nhân do đâu. Có phải do chúng ta làm khô cứng quá, nội dung chương trình nghèo nàn, giáo điều quá, hình thức thể hiện kém hấp dẫn hay không?

Theo tôi, để một nội dung hấp dẫn với trẻ em, trước hết chúng ta phải nói theo ngôn ngữ của trẻ. Và nội dung ấy cũng phải được thể hiện bằng những hình thức hấp dẫn, hợp xu hướng, là cái mà trẻ em thích, trẻ em quan tâm, sau đó chúng ta mới có thể lồng ghép kiến thức hay thông điệp mà chúng ta muốn trẻ tiếp nhận vào đó được.

Về việc khuyến khích được các tổ chức, cá nhân tham gia tạo dựng một hệ sinh thái như thế này, giải pháp đầu tiên dường như mang tính lý thuyết, đó chính là công tác truyền thông để làm sao xã hội, các doanh nghiệp nhận thức được vai trò của mình trong việc giáo dục thế hệ trẻ. Tuyên truyền làm sao để bản thân doanh nghiệp xác định được trách nhiệm và có động lực, chủ động, tích cực tham gia công tác này.

Khi làm truyền thông tốt, chúng ta sẽ lan toả được tinh thần trách nhiệm của doanh nghiệp với cộng đồng. Ví dụ như đợt Covid-19 vừa qua, mặc dù giới doanh nghiệp là đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất nhưng vẫn có rất nhiều doanh nghiệp sẵn sàng đứng ra chung tay với Chính phủ. Tôi cho rằng, khi chúng ta làm truyền thông tốt thì sẽ chạm đến được trái tim của mỗi con người.

Tuy nhiên, với doanh nghiệp, dù hoạt động với mục tiêu nào thì họ cũng phải thu được lợi nhuận, lợi ích. Nhà nước cần có cơ chế khuyến khích doanh nghiệp bằng những đòn bẩy về mặt kinh tế.

Thứ ba, khi doanh nghiệp làm ra sản phẩm rồi thì việc sử dụng sản phẩm đó cần sự chung tay của xã hội, gia đình và nhà trường. Mục đích là để  trẻ em có sự lựa chọn, định hướng, thậm chí là giám sát việc truy cập mạng một cách tích cực để trẻ em truy cập những chương trình có nội dung và hình thức phù hợp với thời lượng hợp lý.

- Có những đánh giá cho rằng vấn đề bảo vệ trẻ em ở Việt Nam vẫn còn một khoảng cách khá xa với các quốc gia phát triển trên thế giới. Ví dụ như chính phụ huynh đôi khi cũng không ý thức được việc sử dụng hình ảnh của con em mình trên mạng xã hội có thể dẫn đến nhiều nguy cơ tiềm ẩn cho trẻ. Theo ông, chúng ta cần làm gì để nâng cao nhận thức của cộng đồng về vấn đề này?

Luật trẻ em đã quy định về quyền riêng tư của trẻ em rồi. Đưa 1 bức ảnh của trẻ em lên mạng có thể trở thành một hành vi vi phạm pháp luật. Nhưng ở đây có 2 việc, thứ nhất là ý thức chấp hành pháp luật và thứ hai là yếu tố văn hoá.

Ở phương Tây, một cái bẹo má trẻ em có thể là một hành vi vi phạm pháp luật, nhưng với chúng ta, hành vi đó có thể là rất bình thường. Với truyền thống văn hoá của chúng ta, nhiều khi khó xác định được ranh giới rõ ràng giữa 2 việc này.

Để quy định pháp luật trở thành nhận thức của xã hội, cộng đồng thì cần phải có thời gian và chúng ta lại phải quay trở lại câu chuyện tuyên truyền như thế nào.

-  Xin cảm ơn ông!

75% trẻ em Việt Nam không biết thông tin này khi sử dụng mạng xã hội

Gần 75% thanh thiếu niên Việt Nam tham gia khảo sát không biết về các đường dây nóng hay bất cứ dịch vụ hỗ trợ nào khác nếu đối mặt với bắt nạt hoặc bạo lực trên mạng.