Cho tôi hỏi nếu đến khu vực hẻm Tu Sản, sông Nho Quế mà không có dịch vụ thuyền du lịch nữa thì còn trải nghiệm nào thú vị để thưởng ngoạn vẻ đẹp và sự hùng vĩ của cảnh quan thiên nhiên nơi đây?

Trung Kiên

Trả lời

Anh Giáp Văn Hải, người thiết kế tour và hướng dẫn viên chuyên nghiệp lâu năm tại Hà Giang, cho hay vài năm trở lại đây, để chiêm ngưỡng sự hùng vĩ của hẻm Tu Sản, sông Nho Quế, đèo Mã Pì Lèng, du khách thường chọn một trong những trải nghiệm sau:

- Chạy xe trên đèo ngắm núi và sông.
- Đi thuyền trên sông.
- Trekking và đi bộ tuyến vách đá trắng.

Ngoài trải nghiệm đầu tiên dành cho người ít thời gian, trải nghiệm thứ hai đi thuyền trên sông Nho Quế (đoạn lòng hồ thuỷ điện Nho Quế 1) được nhiều người lựa chọn. Một trong những lý do là khu vực này dễ chụp được nhiều bức ảnh đẹp giữa không gian hùng vĩ. Du khách thường là người có sức khoẻ tốt, có thời gian (ít nhất ba tiếng) vì việc di chuyển từ trên đèo xuống sông và ngược lại khó đi, mất khoảng một tiếng cho mỗi chiều.

Vì thế, trong thời gian các loại thuyền tạm dừng hoạt động ở sông Nho Quế 1, theo anh Hải vẫn còn những trải nghiệm khác mà du khách có thể lựa chọn.

- Đến khu vực "tiểu Tu Sản" hay còn gọi là Nho Quế 2 và 3 để chèo SUP, kayak hay thuyền thông thường. Đây là hẻm vực Khâu Vai ở phía bắc huyện Mèo Vạc, thuộc khu vực giáp ranh giữa Hà Giang và Cao Bằng. Hẻm nằm trong khu vực hồ thủy điện Khâu Vai, cách thị trấn Mèo Vạc 20-25 km. Hẻm vực Khâu Vai được mệnh danh là "tiểu Tu Sản", cũng có hai bên vách đá, dòng sông xanh giống hẻm Tu Sản nổi tiếng dưới chân đèo Mã Pì Lèng.

Sau yêu cầu này, ứng viên dự tuyển đã có những sự sáng tạo như "đơn đăng ký làm việc", "đơn đề nghị tham gia ứng tuyển", "đơn trình bày nguyện vọng công việc"... Chị nói, những cách diễn đạt mới này nghe có thể không quen tai, nhưng sau rất nhiều lần miễn cưỡng chấp nhận chữ "xin" trong sự ác cảm, chị muốn góp phần nhỏ thay đổi một quan niệm cũ, đồng thời định hướng ngay từ đầu cho nhân sự về văn hóa doanh nghiệp trong công ty của mình.

Pháp luật Việt Nam bảo vệ quyền con người, trong đó có quyền học tập, lao động, quyền sở hữu tư liệu sản xuất, quyền tìm hiểu thông tin. Tất cả những quyền cơ bản đều được hiến định. Nói cách khác công dân có quyền và được thực hiện quyền công dân của mình. Ngược lại cơ quan thẩm quyền có nghĩa vụ đáp ứng mọi yêu cầu chính đáng của người dân trong khuôn khổ pháp luật cho phép. Do đó mọi sự xin xỏ đều không hợp lý.

Hiện nay, thủ tục hành chính đã có nhiều thay đổi, các mẫu đơn từ trong hệ thống văn bản hành chính nhà nước đã có những cải cách rõ rệt. Chẳng hạn, "đơn xin ly hôn" theo mẫu chuẩn hiện nay là Đơn yêu cầu giải quyết việc dân sự... Hoặc Thông tư 11/2022 của Bộ Tài nguyên và Môi trường đã sử dụng từ "đề nghị" trên các mẫu đơn được ban hành như: Đơn đề nghị cấp chứng chỉ định giá đất, Đơn đề nghị cấp giấy phép hành nghề khoan nước dưới đất...

Nhưng các sửa đổi này vẫn chưa đồng bộ và triệt để. Cũng trong Thông tư 11/2022 của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Phụ lục số 1 vẫn sử dụng diễn đạt "Đơn xin giao đất/ cho thuê đất/ cho phép chuyển mục đích sử dụng đất" trong tên mẫu đơn, hoặc trong các hướng dẫn như "Ghi rõ đơn xin giao đất hoặc xin thuê đất hoặc xin chuyển mục đích sử dụng đất"...

Không chỉ vấn đề câu chữ, mà đó là kết quả của lối quan niệm, tư duy cũ, bởi khi đã "xin" nghĩa là sẽ tương ứng với "cho". Và khi người dân đặt mình trong tâm thế phải "xin" đồng nghĩa cán bộ, công chức, chủ doanh nghiệp, dễ tự cho mình quyền được ban ơn, ban phát. Đây là một trong những căn nguyên dẫn tới tệ quan liêu của một bộ phận cán bộ, công chức; thậm chí trong nhiều trường hợp còn là sự hạch sách, vòi vĩnh. Người dân nhìn cán bộ cũng trở nên kém thân thiện hơn.

Từ "xin" trên các lá đơn không đơn giản chỉ là một thói quen, mà là sự nhầm lẫn về quyền và nghĩa vụ của cả hai phía. Điều này không chỉ kéo lùi sự bình đẳng trong các mối quan hệ, mà còn hình thành tâm lý xin - cho, biến giao dịch hành chính thành những giao dịch mang màu sắc cá nhân.

Vậy từ "xin" nên thay bằng từ gì là phù hợp? Trong tiếng Anh, mở đầu các lá đơn thường là: "Application for..." nghĩa là đơn về điều gì, đơn cho cái gì. Giới từ "for" trong các lá đơn chính là sự yêu cầu về nội dung hướng đến và không mang sắc thái xin xỏ, ân huệ. Chẳng hạn khi đề xuất nguyện vọng nghỉ phép, lá đơn bắt đầu bằng cụm từ: "Application for leave of absence"; hay đề xuất cấp visa sẽ là: "Application for visa"... Nên chăng đơn từ trong tiếng Việt có thể bắt đầu bằng dòng chữ: Đơn đề nghị/ Đề xuất... như: Đơn đề nghị nhập học, Đơn đề nghị ứng tuyển, Đơn đề nghị cho thuê đất...

Đề nghị là quyền và giải quyết đề nghị là trách nhiệm. Xác định rõ bản chất mối quan hệ công việc là cơ sở thay đổi tâm thế và thái độ làm việc giữa người làm đơn và người tiếp nhận đơn.

Trần Long

Vợ tôi là hiệu phó một trường phổ thông cơ sở. Tôi có hai con, một trai một gái, tất cả đều nhờ sự chăm sóc dạy dỗ của vợ vì tôi thường xuyên xa nhà. Vợ tôi không quá xinh đẹp nhưng rất duyên, và em biết cách yêu chiều bản tính đàn ông trong tôi.

Còn tôi, xa nhà, dựa vào lý do thiếu thốn tình cảm, và với suy nghĩ tầm thường của cánh đàn ông “trăng gió qua đường, miễn sao vẫn yêu thương, tròn trách nhiệm với gia đình, không ruồng rẫy vợ con là ổn”, tôi tự cho mình quyền vui chơi. 

Một vài lần đầu tôi cũng day dứt, cũng áy náy lắm. Mỗi khi trở về nhà nhìn thấy cô ấy chăm sóc con cái, lo chu toàn mọi việc đối nội đối ngoại hai bên gia đình, tôi cũng thấy mình là thằng đàn ông tồi. Nhưng rồi khi xa vợ, tôi lại quên hết mọi thứ. 

Tôi ngoại tình với một em đã có gia đình. Những buổi trưa mọi người đều ở lại công ty ăn rồi tranh thủ chợp mắt thì em đi ăn cùng tôi rồi về phòng trọ của tôi nghỉ ngơi chốc lát. Buổi chiều em còn đi chợ mua trái cây chất đầy tủ lạnh cho tôi, tất nhiên là bằng tiền của tôi. Em còn ngâm cho tôi đến từng lọ nước mơ, nước sấu. Sáng sáng khi nào sớm thì chúng tôi hẹn hò nhau đi ăn sáng, không thì em mua đồ ăn mang đến cho tôi. Em quan tâm đến tôi như một người vợ quan tâm chồng.

Ở nhà mẹ chồng em là mẫu phụ nữ thời xưa, một lòng vì chồng vì con nên bà làm mọi việc, chẳng việc gì cần đến tay em. Vì thế em có rất nhiều thời gian dành cho tôi.

Chỉ đến khi em bắt đầu quá quen thuộc với tôi, tự cho mình quyền kiểm soát tôi, điều mà vợ tôi còn chưa từng làm, thì tôi bắt đầu khó chịu.

Cả ngày dường như cô ấy chỉ chờ điện thoại của tôi, hễ lâu tôi không gọi là cô ấy nổi cơn điên, rồi hờn dỗi. Cô ấy còn bắt đầu đặt điều nói xấu vợ tôi. Cô ấy bảo: “Có khi nào anh về nhà mà không báo trước không”. Tôi đáp không. Cô ấy cười khẩy bảo: “Anh ngốc thế, anh đi xa như thế, anh tưởng vợ anh ngoan đạo à, anh cứ thử vài lần về đột xuất không báo trước xem, thế nào cũng có trò hay để xem. Anh nghĩ vợ anh trẻ thế mà leo lên chức hiệu phó đơn giản thế sao. Cuộc đời này cái gì cũng có thể đem ra mua bán hết. Anh tin tưởng vợ mình quá thì chỉ bị cắm sừng”.

Lúc ấy, máu nóng trong người tôi sôi lên, tôi tát cô ta một cái và quát lên “cô đừng suy bụng ta ra bụng người, tôi cấm cô xúc phạm vợ tôi”.

Vào khoảnh khắc ấy, tôi thấy ghê tởm cô ta.

Cả tôi và cô ta đều mang tội lỗi vụng trộm, lẽ ra phải vô cùng xấu hổ với chồng và vợ mình, xấu hổ với chồng vợ đối phương. Vậy mà cô ta, không những không cảm thấy điều đó, còn tự cho mình cái quyền suy diễn coi thường người khác.

Thật nực cười khi một con người đi ngoại tình lại khuyên bồ của mình về kiểm soát vợ.

Khinh bỉ cô ta bao nhiêu, tôi thấy ân hận và thương vợ mình bấy nhiêu. Kể từ đó tôi chấm dứt mối quan hệ với cô ta, và chấm dứt cả thói lăng nhăng của mình. 

Cũng còn may mắn cho tôi, sau bao sai lầm, tôi vẫn còn con đường để quay về. Bây giờ thì tôi thấy ngoại tình thật chả có gì thú vị, cũng chỉ là cuộc trao đổi, cái được thì ít, cái mất thì nhiều - là cả danh dự, sự tổn thương của những người mình yêu.

Tôi viết ra đây những điều này chẳng phải hãnh diện hay tự hào gì, tôi chỉ mong chia sẻ chút kinh nghiệm, mong đừng ai ham vui mà đánh mất hạnh phúc gia đình.

Chồng làm giám đốc, tôi phải vay anh từng đồng để chi tiêu

Mỗi tháng, chồng “phát” cho tôi 7 triệu đồng làm sinh hoạt phí. Nếu chi tiêu vượt quá khoản đó, tôi phải vay mượn anh…