Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc vừa ra Chỉ thị về đẩy mạnh triển khai các giải pháp phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam.

Chỉ thị nêu rõ sau 4 năm thực hiện “Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam giai đoạn 2016 – 2020” (theo Quyết định 2545/QĐ-TTg), hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt ghi nhận nhiều tích cực. Tuy nhiên, theo đánh giá, chỉ tiêu tỷ lệ tiền mặt trên tổng phương tiện thanh toán vẫn còn cao. Giao dịch tiền mặt còn phổ biến nhất là ở các địa bàn vùng sâu, vùng xa. Thanh toán điện tử trong thương mại điện tử chưa tương xứng với tiềm năng phát triển; việc triển khai thanh toán không dùng tiền mặt trong lĩnh vực y tế, giáo dục còn khiêm tốn…

Để tiếp tục thúc đẩy phát triển thanh toán không dùng tiền mặt, thanh toán điện tử đạt được các mục tiêu đề ra nhất là đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành liên quan, các địa phương tích cực, khẩn trương thực hiện các nhiệm vụ chủ yếu đã được Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định 2545/QĐ-TTg và các Nghị quyết của Chính phủ.

Theo đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Ngân hàng Nhà nước khẩn trương hoàn thành việc rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hành lang pháp lý cho hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt, thanh toán điện tử, đáp ứng yêu cầu phát triển các mô hình, sản phẩm dịch vụ thanh toán mới. Đồng thời chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan có liên quan trình Chính phủ xem xét ban hành Nghị định thay thế Nghị định về thanh toán không dùng tiền mặt trước ngày 1/7/2020.

Tiếp tục nghiên cứu ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp thẩm quyền ban hành các cơ chế, chính sách thích hợp về phí dịch vụ thanh toán để khuyến khích tổ chức, cá nhân thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt.

Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo hoàn thành xây dựng, phát triển Hệ thống bù trừ điện tử tự động cho các giao dịch thanh toán bán lẻ (ACH), chính thức đưa vào vận hành, triển khai dịch vụ hoàn thành trước ngày 15/12/2020. Khẩn trương thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về các giải pháp phát triển hạ tầng POS dùng chung an toàn, an ninh,…Chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu, trình Thủ tướng Chính phủ việc triển khai các mô hình dịch vụ thanh toán mới để kịp thời đảm bảo công tác quản lý, đáp ứng yêu cầu thực tiễn; Nghiên cứu, ứng dụng các giải pháp xác thực, nhận biết khách hàng (KYC) bằng phương thức điện tử để thúc đẩy tiếp cận và sử dụng các dịch vụ thanh toán cùng với các biện pháp bảo đảm an ninh, an toàn trong hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt, thanh toán điện tử…

Đẩy mạnh thanh toán không tiền mặt với các dịch vụ thiết yếu

Trong Chỉ thị vừa ban hành, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, cơ quan triển khai nhiều nhiệm vụ cần thiết để tiếp tục đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt ở mọi lĩnh vực, nhất là các dịch vụ thiết yếu.

Cụ thể, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Công Thương hoàn thành ban hành cơ chế, chính sách khuyến khích các cơ sở bán lẻ hàng hóa, dịch vụ chấp nhận và sử dụng các phương tiện thanh toán điện tử; khuyến khích thanh toán điện tử trong thương mại điện tử trước ngày 1/7.

Bộ Tài chính tiếp tục hoàn thiện kết nối giữa hạ tầng thanh toán điện tử của các tổ chức tín dụng với hạ tầng của các cơ quan Thuế, Hải Quan, Kho bạc Nhà nước để phục vụ yêu cầu phối hợp thu ngân sách Nhà nước bằng phương thức điện tử; Nghiên cứu mở rộng các giải pháp cho phép các ngân hàng thương mại tra cứu thông tin tờ khai hải quan, hỗ trợ ngân hàng thương mại trong công tác kiểm soát hồ sơ, chứng từ thanh toán xuất nhập khẩu và hạn chế rủi ro gian lận.

Bộ Tài chính cũng cần có hướng dẫn cụ thể về cơ chế tài chính của các tổ chức hành chính, đơn vị sự nghiệp trong việc chi trả phí dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt cho tổ chức tín dụng, tổ chức trung gian thanh toán đảm bảo áp dụng khả thi, thực hiện thống nhất trước ngày 1/7.

Ngoài ra, các Bộ Y tế, GD&ĐT khẩn trương, tập trung triển khai chỉ đạo hướng dẫn các đơn vị trong ngành thực hiện thu phí dịch vụ y tế, giáo dục,…bằng phương thức thanh toán không dùng tiền mặt; Bộ GTVT nghiên cứu, ban hành chính sách khuyến khích phát triển các loại thẻ đa dụng, đa năng, thẻ không tiếp xúc, thẻ phi vật lý để thu phí cầu đường, mua vé tàu, xe...

Bộ LĐ – TB&XH và Bảo hiểm Xã hội Việt Nam xây dựng và ban hành theo thẩm quyền các hướng dẫn, tiêu chuẩn, lộ trình chuẩn hóa thông tin dữ liệu về người nhận lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, các chế độ an sinh xã hội để có thể kết nối chia sẻ thông tin với tổ chức tín dụng, tổ chức trung gian thanh toán thực hiện chi trả các chế độ an sinh xã hội, lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội qua ngân hàng trước ngày 1/7.

Bộ Công an hoàn thành việc rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định về đảm bảo an ninh, an toàn, phát hiện, phòng ngừa, ngăn chặn và xư lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực thanh toán điện tử, trung gian thanh toán; Chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các bộ, ngành liên quan tăng cường điều tra, phát hiện, ngăn chặn và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực thanh toán điện tử, trung gian thanh toán và vi phạm pháp luật khác có sử dụng công nghệ cao.

Chủ trì xây dựng cơ sở dữ liệu về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông; áp dụng thống nhất việc định danh các khoản thu phạt vi phạm hành chính; kết nối chia sẻ thông tin thu phạt với Kho bạc Nhà nước, các tổ chức tín dụng và các đơn vị có liên quan; ứng dụng các phương thức thanh toán không dùng tiền mặt trong thu phạt vi phạm hành chính.

Cũng trong Chỉ thị mới, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ TT&TT tiếp tục chỉ đạo các cơ quan thông tin, báo chí đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến cho người dân về tiện lợi và tiện ích của thanh toán không dùng tiền mặt, thanh toán điện tử.

Duy Vũ 

Trước đó, vào tối 20/1, chị H. đăng thông tin cầu cứu lên mạng xã hội về việc bị Thiện xông vào nhà truy sát 2 lần.

Theo chị H., chị và Thiện không có thù oán với nhau. Khoảng 2 năm trước, Thiện ở với hàng xóm của chị H.

Quá trình này, đối tượng Thiện đã nghi ngờ chị H. báo công an về việc mình sử dụng ma túy nên đã có hành vi truy sát để trả thù.

Cũng theo chị H., vào tháng 1/2023, khi chị đang ở nhà, Thiện đã xông vào dùng dao chém thẳng người chị, gây thương tích. Em trai chị H. chạy ra ngăn cản cũng bị Thiện chém vào tay, phải nhập viện.

Sau đó, chị H. trình báo cơ quan công an. Đến tháng 8/2023, Công an huyện Cư Kuin ra quyết định truy nã đối với Thiện.

Mới đây, vào ngày 11/1/2024, khi chị H. đang ngồi trước thềm nhà, đối tượng Thiện bất ngờ xuất hiện rồi dùng súng chĩa thẳng vào mặt chị bóp cò.

Chị H. đã nhanh chóng bỏ chạy vào nhà kịp thời nên viên đạn sượt qua vai và Thiện cũng bỏ đi.

Ngay sau đó, chị H. báo công an, đồng thời đăng tải thông tin đối tượng lên mạng xã hội để mọi người cảnh giác.

Sau một thời gian truy xét, tối ngày 10/3, Công an huyện Cư Kuin đã bắt giữ được Thiện khi đối tượng này đang lẩn trốn tại huyện Krông Nô.

Tại công an, Thiện khai nhận toàn bộ hành vi 2 lần sử dụng hung khí chém, bắn chị H. và 1 người khác.

Theo luật sư, tất cả việc làm của bị cáo Hiền đều có sự chỉ đạo của lãnh đạo Ngân hàng SCB và giám sát của Ngân hàng Nhà nước.

Trước đó, khi xin thôi làm việc tại Ngân hàng SCB, bị cáo đã có báo cáo gửi HĐQT Ngân hàng SCB. Trong đó, bị cáo nêu ra nhiều khó khăn vướng mắc, đưa ra cách khắc phục… nhưng HĐQT không đồng ý với phương án xử lý các vấn đề tồn đọng tại SCB, do đó bị cáo xin nghỉ việc.

Luật sư dẫn chứng, cáo trạng truy tố bị cáo Hiền phê duyệt 72 Tờ trình tái thẩm định, 2 Biên bản họp Hội đồng quản trị, 72 Biên bản họp Hội đồng tín dụng Hội sở đồng ý cho 72 khách hàng là các cá nhân, pháp nhân thuộc hệ sinh thái Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, với 72 khoản vay tại Ngân hàng SCB… Lê Khánh Hiền biết các khoản vay trên là hợp thức hồ sơ, giải ngân, rút tiền để nhóm Trương Mỹ Lan sử dụng trái phương án vay vốn.

Hành vi của Lê Khánh Hiền đã giúp sức cho Trương Mỹ Lan rút tiền của Ngân hàng SCB, gây hậu quả thiệt hại gần 4 ngàn tỷ đồng. Luật sư cho rằng, quy kết này là chưa thuyết phục. Theo luật sư, tại phiên tòa, các bị cáo khác cũng trình bày rằng đây là những khoản nợ tồn đọng. 

Luật sư đề nghị HĐXX áp dụng các tình tiết giảm nhẹ, tuyên phạt bị cáo Hiền mức án thấu tình đạt lý, bởi bị cáo có nhân thân tốt, phạm tội lần đầu, là người thực hiện theo chỉ đạo của cấp trên, bị cáo không được hưởng lợi gì, thậm chí còn bị Ngân hàng SCB nợ lương. Trong quá tình điều tra, bị cáo cũng tích cực phối hợp, khai báo thành khẩn, chủ động nộp khắc phục hậu quả; gia đình có truyền thống cách mạng,…

Luật sư cũng đề nghị HĐXX xem xét các tài sản mà bị cáo Hiền đang bị phong tỏa, vì những tài sản này hình thành sau thời điểm bị cáo nghỉ việc tại SCB.

Tự bào chữa, bị cáo Lê Khánh Hiền trình bày về mục đích tham gia vào cơ cấu nợ của SCB thời kỳ mới hợp nhất. Theo bị cáo, sau khi hợp nhất, ngân hàng cơ cấu lại các khoản nợ cũ thành mới, giảm thiểu tối đa thiệt hại, tổn thất trong quá trình xử lý nợ.

Cũng theo bị cáo Hiền, khi cơ cấu lại khoản nợ sẽ kéo giảm nợ xấu, nợ quá hạn về mức an toàn. Dù giải pháp này là tình thế, nhưng là duy nhất để cơ cấu lại danh mục tài sản cho ngân hàng, ổn định tình hình thanh khoản đang khó khăn, hoàn trả lại toàn bộ khoản vay tái cấp vốn.

Bị cáo rất xấu hổ khi để xảy ra sự việc

Tự bào chữa bổ sung, bị cáo Hồ Bửu Phương (Phó Tổng Giám đốc phụ trách tài chính của Tập đoàn VTP và Công ty Đầu tư Vạn Thịnh Phát từ năm 2013 đến 31/7/2020) tỏ ra khá bất ngờ khi bị truy tố về tội “Tham ô tài sản” với khung hình phạt 19-20 năm tù. Bị cáo không hiểu sao lại xảy ra tình trạng này, bị cáo thấy hành vi phạm tội của bị cáo không quá nghiêm trọng.

“Từ lúc bị tạm giam đến nay, bị cáo chưa được gặp vợ con và gia đình, bị cáo cũng rất xấu hổ khi để xảy ra sự việc này. Bị cáo xin HĐXX và VKS cân nhắc, xem xét phần bào chữa của các luật sư để cân nhắc khi đưa ra mức hình phạt cho bị cáo”, bị cáo Phương trình bày.

Bị cáo Nguyễn Văn Thanh Hải (nguyên Phó Chủ tịch HĐQT Ngân hàng SCB) cho rằng, căn cứ hành vi luận tội thì bị cáo nghĩ là chưa đầy đủ và chính xác, mong HĐXX xem xét thêm bản chất và hoàn cảnh bị cáo phạm tội.

Theo bị cáo Hải, giai đoạn 1 bị cáo làm Phó Tổng giám đốc Ngân hàng SCB, công việc của bị cáo là điều hành việc huy động cá nhân cũng như dịch vụ cá nhân, cho vay tiêu dùng, bị cáo không được tiếp xúc những doanh nghiệp thuộc hệ sinh thái của Vạn Thịnh Phát.

Khi lên làm Phó Chủ tịch HĐQT Ngân hàng SCB, bị cáo được bị cáo Đinh Văn Thành (Chủ tịch HĐQT) phân công xử lý khối tín dụng và công nợ, nên việc ký vào biên bản hội đồng tín dụng cũng như phiếu lấy ý kiến về việc cho vay... bị cáo chỉ được tiếp xúc trên hồ sơ, chứ không biết các doanh nghiệp này có hoạt động hay không, và sử dụng khoản vay này như thế nào.

“Bị cáo thấy ăn năn, hối lỗi về việc mình làm. Nhận thức sâu sắc về tội của mình, kính mong HĐXX và VKS xem xét lại mức án, cân nhắc thêm phần tình tiết giảm nhẹ để bị cáo sớm có cơ hội hòa nhập với xã hội”, bị cáo Hải trình bày trong phần tự bào chữa.