- Cùng ngành giáo dục nhưng đội ngũ quản lý, chuyên viên tại các phòng, sở giáo dục hiện nay có mức lương rất thấp.

Phó giám đốc sở, trưởng phòng giáo dục lương chưa tới 10 triệu

Ông Nguyễn Văn Đức hiện đang là phó giám đốc một sở giáo dục đào tạo ở phía Nam cho biết, còn vài năm nữa về hưu nhưng lương ông hiện nay vẫn chưa tới 10 triệu/tháng.

Ảnh: Lê Huyền (Ảnh chỉ mang tính minh họa, nhân vật trong ảnh không liên quan đến bài viết)

Đề cập đến thu nhập mình, ông Đức cho biết, “nghe vị trí phó giám đốc sở thì “to lớn”, nhưng lương của tôi hiện nay không bằng lương của các giáo viên đứng lớp. Với các giáo viên ngoài lương cứng ra còn có phụ cấp thâm niên, phụ cấp ưu đãi. Còn bản thân tôi ngoài lương chính thì chỉ được thêm phụ cấp chức vụ với hệ số 0,8, thêm phụ cấp công vụ, mỗi tháng lại bị trừ trật thêm nhiều khoản nữa”.

Cùng cơ quan với ông Đức, anh Tân là một nhân viên ở bộ phận văn phòng cho rằng khi chuyển công tác từ giáo viên đứng lớp sang làm quản lý, anh sẽ hưởng lương theo quy định nhà nước dành cho bậc công chức.

“Về lý, chúng tôi là những người làm ở cơ quan cao, nhưng trên thực tế thu nhập của chúng tôi thấp hơn các giáo viên rất nhiều. Giáo viên đứng lớp ngoài các khoản lương còn  có ưu đãi, chúng tôi chỉ đúng “ba đồng, ba cọc” theo quy định, lương công chức ngành giáo dục”-  anh Tân cho biết.

Với cô Hoàng Dung, chuyên viên phòng giáo dục quận 4, TP.HCM vừa về hưu cho biết, khi là giáo viên, rồi hiệu trưởng ở một trường học, thu nhập mỗi tháng của cô đủ trang trải cuộc sống. 

“Nhưng khi có “lệnh” về công tác ở phòng giáo dục chỉ được nhận lương theo hệ số ứng vào số năm đã công tác và thêm một ít phụ cấp công vụ”.

“Lương thấp nên lương hưu của tôi cũng thấp. Sau 35 năm gắn bó với giáo dục, hiện nay tôi đã chuyển sang làm một nghề khác và tạm ổn”- cô Dung chia sẻ.

Theo cô Phạm Thúy Hà, Hiệu trưởng Trường tiểu học Nguyễn Văn Trỗi, Quận 4, TP.HCM, ngoài bộ phận chuyên viên, quản lý ở phòng, sở giáo dục lương của bộ phận phục vụ, bảo vệ trường học hiện nay cũng rất bất cập. 

“Riêng bộ phận phục vụ trường lương chỉ được hệ số 1 “chấm”. Nếu trừ các khoản bảo hiểm, thu nhập rất “chua chát”. Trong khi đó, những người này phải tới trường sớm nhất và rời trường trễ nhất”- cô Hà cho biết.

Theo cô Hà “nếu so sánh với ô sin làm một giờ đồng hồ được 50.000 đồng thì lương của những người phục vụ tại trường hiện nay rất thấp. Đã thế khi bước chân vào trường, bản họ cũng phải chấp hành đầy đủ các nội quy, các chuyện liên quan đến thi đua của trường”.

Hiệu trưởng Trường tiểu học Nguyễn Văn Trỗi cũng cho biết, đối tượng thứ hai có lương thấp không kém là bảo vệ trường học, được hưởng hệ số lương 1,5. 

“Ngoài làm bảo vệ, hiệu trưởng phải kiếm thêm việc này, việc khác cho họ làm, kiếm thêm thu nhập chứ không thì cực khổ lắm”- cô Hà cho biết

Giáo viên không muốn lên “sếp”

Nếu đứng lớp ngoài lương cứng, giáo viên sẽ được thêm phụ cấp ưu đãi, phụ cấp thâm niên, nếu kiêm thêm tổ trưởng, tổ phó thì được thêm phụ cấp chức vụ. Nhưng làm quản lý ở các phòng hay sở, phụ cấp ưu đãi, thâm niên sẽ bị cắt hết. Ngoài phụ cấp công vụ, vụ cấp chức vụ cũng rất ít ỏi.

Bảng thu nhập của hiệu trưởng, giáo viên bậc  tiểu học một quận ở TP.HCM

Ông Nguyễn Hữu Tuấn – Trưởng phòng GD-ĐT một quận ở TP.HCM cho biết, dù sắp về hưu nhưng thu nhập của ông hiện tại là một chuyện “cười ra nước mắt”.

“Trước khi về phòng giáo dục với chức vụ trưởng phòng, tôi là hiệu trưởng của một trường trung học cơ sở. Lúc ấy ngoài lương, tôi được nhận phụ cấp chức vụ dành cho hiệu trưởng với hệ số 0,5. Nhưng oái ăm thay, khi làm trưởng phòng thì phụ cấp chức vụ của tôi lại là 0,4 – thấp hơn cả hiệu trưởng. Ngoài phụ cấp ưu đãi bị cắt, phụ cấp thâm niên mấy chục năm đi dạy (mỗi năm 1%) cũng bị cắt hết. Tính ra mỗi tháng thu nhập của tôi là lương cứng, phụ cấp công vụ 25% và phụ cấp chức vụ 0,4, toàn bộ chỉ được hơn 8 triệu đồng/tháng”- ông Tuấn cho biết. 

Ông Tuấn cho rằng, trường hợp của ông cũng là tình hình chung của những người làm quản lý ngành giáo dục.

“Nhiều người không dám nói thẳng, nhưng nếu được lựa chọn “lên sếp” và giáo viên đứng lớp, ai cũng thích làm giáo viên hơn. Chẳng ai muốn lên “trên” công tác nhưng nhận lương thấp hơn. Nếu chúng tôi lên công tác ở phòng, sở vẫn được hưởng các chế độ như cũ, kiêm thêm phụ cấp chức vụ mới thì sẽ tốt hơn, vì công việc ở phòng và sở rất cực” – ông Tuấn đề nghị.

Ông Tuấn cũng cho biết thêm, hiện tại phòng ông có khoảng 20 cán bộ công chức. Mức lương cao nhất hơn 8 triệu, thấp nhất từ 4 đến 5 triệu. “ Sở dĩ thấp nhất từ 4- 5 triệu mà không có lương khởi điểm vì những cá nhânchuyển qua phòng làm việc đều có nhiều năm công tác ở trường nên hệ số đã cao”.

Cũng theo ông Tuấn, hiện nay để tìm người giỏi về làm quản lý rất khó.

“Nếu muốn người giỏi về làm quản lý, chỉ có cách động viên họ, hoặc tìm người trẻ vì còn nhiều thời gian phấn đấu. Những người đã lớn, sự cống hiến “chững” lại chỉ làm vì trách nhiệm, tự trọng. Thậm chí nhiều người “lên trên” phòng rồi muốn quay về trường làm giáo viên – ông nói.

Cũng theo vị này, một lý do nữa khiến nhiều giáo viên không muốn lên công tác cao hơn vì mang “cơ chế công chức”. Tức là khi làm việc sẽ bị đòi hòi về mặt chuyên môn, bằng cấp, cập nhật kiến thức…

Còn ông Nguyễn Văn Hiếu, Phó giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM cho rằng, hiện nay có nhiều giáo viên giỏi, có khả năng quản lý nhưng những giáo viên này không muốn chuyển công tác về sở và phòng. 

Lý do là cán bộ quản lý, chuyên viên sở và phòng đã bị cắt các khoản phụ cấp dành cho nhà giáo, thu nhập sẽ thấp hơn giáo viên.

“Có nhiều giáo viên giỏi, chúng tôi muốn họ về làm quản lý ở Sở nhưng khi đề cập tới thì họ từ chối. Muốn họ nhận nhiệm vụ chúng tôi chỉ còn cách nài nỉ hoặc bắt ép”- ông Hiếu cho biết.

Ông Hiếu cho rằng, để thay đổi công việc đầu tiên phải là thu nhập hấp dẫn, nhưng giáo viên từ chối lên phòng, sở làm quản lý vì thu nhập thua thiệt đủ đường.

“Ngay bản thân tôi, với trình độ của tôi nếu giảng dạy ở dưới trường sẽ thu nhập khác, khi về làm quản lý ở sở thu nhập khác” – ông Hiếu chia sẻ.

Tuệ Minh(Tên một số nhân vật trong bài đã được thay đổi)

Dù chưa từng tuyên bố sẽ tham gia vào thị trường ô tô, nhưng gã khổng lồ sản xuất iPhone chỉ chịu đứng sau thương hiệu Toyota và Honda, trong khi vượt mặt cả những ông lớn khác như Tesla, Lexus và BMW.

Đáng chú ý, trong cuộc thăm dò này, hơn 50% chủ sở hữu xe Tesla nói rằng, họ có thể sẽ chuyển sang mua một chiếc xe của Apple trong tương lai.

Về chất lượng sản phẩm, Apple cũng là thương hiệu được chấm điểm cao nhất với 24% phiếu so với 15% của Toyota và 11% của Tesla. Tuy nhiên, 34% cho biết họ chưa có đủ thông tin để đưa ra phán đoán.

“Tất nhiên những thông tin cuối cùng mà Apple đưa ra cho khách hàng như kiểu dáng, hệ thống truyền động và các tính năng khác, sẽ quyết định mức độ quan tâm của người tiêu dùng. Tuy nhiên, nhận thức về thương hiệu và danh tiếng của họ là một nền tảng đáng kể, mà bất kỳ nhà sản xuất ô tô nào đều thèm muốn”, Alexander Edwards tại Strategic Vision cho hay.

Trong khi đó, Apple vẫn chưa đưa ra lời tuyên bố chính thức nào về việc sản xuất ô tô, dù từ lâu đã úp mở về ý định này với dự án có tên mã “Project Titan”. Ý tưởng này lần đầu được CEO Tim Cook đưa ra vào năm 2017.

Năm ngoái, một lần nữa người đứng đầu “Nhà Táo” nhắc lại mối quan tâm của công ty với việc sản xuất xe tự hành, đồng thời bày tỏ sự ngưỡng mộ với Tesla.

Ngô Vinh (Theo Insider)

Làng chính là đơn vị cấu thành cơ bản của đời sống xã hội người Việt. Trong suốt những thế kỷ qua, Bách khoa thư làng Việt cổ truyền của Bùi Xuân Bính là một cuốn sách tra cứu khá đồ sộ tập hợp lại những thông tin, khái niệm hết sức toàn diện về mọi mặt trong những khía cạnh đa dạng, sống động của đời sống làng Việt theo dòng lịch sử, một kho tàng thông tin cho chúng ta hiểu thêm về văn hóa làng xã đã hình thành lâu đời và cho tới nay vẫn có ảnh hưởng mạnh mẽ tới đời sống xã hội cũng như tính cách con người Việt Nam.

Đúng như tên gọi của mình,Bách khoa thư làng Việt cổ truyền được biên soạn công phu thành các mục từ theo thể loại bách khoa thư, mỗi mục từ cung cấp định nghĩa, giải thích cũng như các thông tin chi tiết về những đặc trưng, những nét độc đáo, thú vị nằm trong nội hàm của mục từ đó.

Để bao quát được trọn vẹn các mặt khác nhau của văn hóa làng xã Việt Nam và tạo điều kiện thuận lợi cho việc tra cứu của độc giả, các mục từ trong sách được gom lại theo các chủ đề lớn, bố trí thành 5 phần:

- Phần 1: Các mục từ về chung về làng xã.
- Phần 2: Các mục từ về kinh tế, văn hóa vật chất.
- Phần 3: Các mục từ về cơ cấu tổ chức và quan hệ xã hội làng xã.
- Phần 4: Các mục từ về di tích, tín ngưỡng, lễ thức, phong tục, tập quán, lễ tiết.
- Phần 5: Các mục từ về văn hóa, văn nghệ, di văn Hán – Nôm.

Là một cuốn bách khoa thư, các chuyên mục từ của Bách khoa thư làng Việt cổ truyềnđều là những chuyên luận nhỏ hoàn chỉnh, cung cấp đầy đủ thông tin thiết yếu nhất về chủ đề của chuyên luận đó, hết sức thuận tiện cho việc tra cứu. Độc giả quan tâm tới làng Việt có thể thoải mái theo góc độ quan tâm của mình để lựa ra những mục từ liên quan theo mục lục, đồng thời hoàn toàn có thể tìm được các gợi ý để tìm hiểu sâu hơn về chủ đề quan tâm trong danh sách tài liệu tham khảo phong phú được cung cấp theo danh sách mục từ.

Phần 1 củaBách khoa thư làng Việt cổ truyền cung cấp những mục từ mang tính định nghĩa về những đơn vị dân cư quen thuộc trong nền văn minh nông nghiệp lâu đời của Việt Nam: làng, xã, thôn. Trong đó, “làng” là khái niệm trọng tâm, được phân chia thành 13 loại hình làng khác nhau, mỗi mục từ chuyên biệt sẽ cung cấp cho độc giả những thông tin, đặc điểm chính yếu nhất của mỗi loại làng điển hình trong thực tế muôn hình vạn trạng của hàng nghìn ngôi làng đã, đang tồn tại trên đất nước ta.

Phần 2 của sách đi vào các khía cạnh hoạt động kinh tế và văn hóa vật chất của làng Việt. Phần này được chia thành 6 nhóm mục từ, trong đó có 5 nhóm được gộp lại theo các chủ đề quan trọng:

Nhóm Alà các mục từ chỉ bộ công cụ trồng trọt và chăn nuôi, tại đây độc giả có thể tìm hiểu về những nông cụ quen thuộc như cày, bừa, cuốc..cho tới những vật dụng nghe có vẻ lạ tai, nhất là với người thành phố, như xảo, trang, nia, nong, rọ, ràng... Hầu như tất cả những công cụ quen thuộc, phổ biến nhất cho trồng trọt, chăn nuôi, đánh bắt, những hoạt động đem lại nguồn thu nhập chính cho cư dân làng Việt đều được tổng hợp tương đối đầy đủ tại đây.

Nhóm Blà các mục từ về tiết khí và các vụ lúa. Đây là một nhóm mục từ thú vị, cho chúng ta biết về cách thức cha ông ta làm nông nghiệp xưa kia. Tiết khí cung cấp thông tin về việc lập lịch theo chu kỳ di chuyển của Mặt Trăng quanh Trái Đất cũng như Trái Đất quanh Mặt trời để phân phối các mùa vụ vào đúng thời điểm có điều kiện thời tiết thuận lợi trong năm, yếu tố then chốt để canh tác nông nghiệp được đồng bộ hóa theo nhịp thay đổi của chu kỳ khí hậu, giúp các vụ mùa thu được kết quả ổn định. Cùng với đó là các loại vụ lúa quan trọng trong canh tác truyền thống của người nông dân Việt Nam.

Nhóm Clà các mục từ về thao tác kỹ thuật trong trồng lúa. Trồng lúa nước chính là hoạt động canh tác nông nghiệp trọng tâm của làng xã Việt Nam. Do vậy, quy trình trồng lúa nước với tất cả các giai đoạn, các động tác cần thực hiện cũng dần được tổng kết lại theo thời gian. Những thao tác chính của quá trình trồng lúa nước đã được tổng kết trong từng mục từ riêng biệt, dễ tra cứu, mỗi mục từ cung cấp mô tả chi tiết, dễ hiểu về thao tác kỹ thuật tương ứng.

Nhóm Dlà các mục từ khác về kinh tế. Tại đây, độc giả có thể tìm hiểu về ý nghĩa, công việc đặc thù của các loại lao động khác nhau trong làng Việt như thợ cày, thợ ngõa, thợ mộc... cũng như các loại nghề thủ công phi nông nghiệp, các hoạt động tài chính như cho vay lãi, chơi họ hoặc ý nghĩa một số câu ca dao, tục ngữ quen thuộc liên quan tới khía cạnh này.

Nhóm Elà các mục từ về văn hóa vật chất. Đây là một trong những nhóm mục từ phong phú nhất của “Bách khoa thư làng Việt cổ truyền”, chứng tỏ sự phong phú trong đời sống vật chất của làng Việt. Ở đây, độc giả có thể tìm thấy những nhóm mục từ nhỏ hơn về các loại đồ gia cụ để chế biến thóc gạo và hoa màu, bộ đồ gia cụ chứa đựng, bộ dụng cụ để rửa, đãi kết hợp chứa đựng, bộ dụng cụ nấu nướng, bộ dụng cụ phục vụ ăn uống...

Ngoài ra, một số mục từ lẻ khó gộp thành nhóm nhỏ được đặt chung vào “Các mục từ khác về văn hóa vật chất”, cung cấp khái niệm, thông tin về những hợp phần vật chất đặc trưng của làng như cổng làng, giếng làng, đống rơm, lũy tre...

Phần 3 của Bách khoa thư làng Việt cổ truyền tập hợp các mục từ liên quan tới tổ chức xã hội và các mối quan hệ xã hội trong làng cổ. Phần này được chia làm hai nhóm.

Nhóm A là các mục từ về cơ cấu tổ chức làng xã. Trong nhóm này tập hợp các mục từ về các chức danh trong bộ máy chính quyền cơ sở làng xã phong kiến như lý trưởng, tuần phiên, xã trưởng.., các quy tắc văn bản quy định các quan hệ, ứng xử xã hội như hương ước, ngôi thứ đình trung, giáp, hộ lại...

Nhóm B là các mục từ về quan hệ xã hội làng xã và phân tầng xã hội. Đây là những mục từ thể hiện các mối quan hệ khác nhau trong gia đình, họ tộc như bên cha, bên mẹ, lục thân, gia phong..., những quy định về đạo đức lễ tiết như tiết phụ, tam tòng, những mục từ liên quan tới phân biệt đẳng cấp trong làng xã như dân ngụ cư, giới tinh hoa làng xã, địa chủ, bần nồng... cũng như ý nghĩa một số cách diễn đạt, tục ngữ về quan hệ xã hội làng xã như “dì ghẻ con chồng”.

Phần 4được chia thành hai nhóm mục từ. Nhóm A là các mục từ về di tích, tín ngưỡng, lễ thức. Nhóm này tập hợp các mục từ liên quan tới các di tích vật thể hay gặp ở làng như nhà thờ họ, đình làng, chó đá, miếu, văn chỉ..., các nghi lễ hay gặp như lễ bá cốc, lễ mộc dục, các hoạt động thờ cúng như thờ mẫu, tục thờ các tổ họ, cho tới các hoạt động tín ngưỡng như xin âm dương, dâng sao giải hạn. Nhóm B gồm các mục từ về phong tục, tập quán, lễ tiết như các tục đốt pháo, đốt vàng mã, lệ cheo, lễ vào giáp, các loại lễ tết truyền thống như tết Nguyên đán, rằm tháng giêng, rằm tháng bảy, những hoạt động lễ tiết truyền thống như vinh quy bái tổ, đặt hậu, bán khoán, khao vọng...

Phần 5, cũng là phần cuối của Bách khoa thư làng Việt cổ truyền, là các mục từ thuộc về những đặc trưng văn hóa văn nghệ và những di sản Hán – Nôm đã hình thành trong đời sống làng xã. Nhóm A, các mục từ về văn hóa văn nghệ, gồm các chuyên luận về các loại hình văn hóa truyền thống như ca trù, chèo, dân ca quan họ, rối nước, hát xoan.. Nhóm B, các mục từ về di sản Hán Nôm, tập trung vào những loại hình di sản văn bản tồn tại chủ yếu dưới các hình thức vật chất khác nhau trong không gian làng Việt như hoành phi, câu đối, văn bia, sắc phong. Những chuyên mục từ này cung cấp cho độc giả nguồn thông tin cơ bản, ngắn gọn, chính xác về giá trị văn hóa, sử liệu, thông tin của những di sản Hán Nôm quý báu đã được tích lũy, lưu giữ theo thời gian ở các làng quê nước ta.

Tựu chung lại, Bách khoa thư làng Việt cổ truyền là một cuốn sách tham khảo, tra cứu ban đầu toàn diện, đảm bảo cung cấp cho độc giả nguồn thông tin cô đọng, chính xác về hầu như mọi mặt đời sống tinh thần, vật chất, xã hội của làng quê Việt Nam. Với độc giả muốn tìm hiểu chuyên sâu, cuốn sách của tác giả Bùi Xuân Bính cũng là xuất phát điểm, cầu nối giúp tìm đến các nguồn thông tin cụ thể, chi tiết hơn một cách dễ dàng, giúp tiết kiệm nhiều công sức tra cứu.

Dịch giả Lê Đình Chi