Nhận định, soi kèo Boston River vs Progreso, 03h30 ngày 17/10: Thắng vì ngôi đầu

"Chúng ta có thể phát hiện điều này một cách hiệu quả không?", một chuyên viên tại phòng công nghệ của FBI gửi email vào tháng 7/2018, đính kèm bài viết của Washington Post về nguy cơ khủng hoảng tin giả do deepfake.

"Không", một người khác đáp lại.

Deepfake là sự kết hợp giữa "deep learning" (học sâu) và "fake" (giả). Công nghệ này sử dụng AI phân tích cử chỉ, nét mặt và giọng nói của một người, từ đó tái tạo và chỉnh sửa để cho ra đời ảnh hoặc video trông như thật về người đó, thậm chí bao gồm cả hình ảnh và tiếng nói.

Ai từng làm trong ngành y đều biết, khó nhất với bác sĩ là chẩn đoán. Mớ triệu chứng hỗn độn của người bệnh tựa như đám mây mù, làm sao gạn lọc và suy luận để đoán ra? Quá trình này khó khăn vì tính phức tạp của biểu hiện triệu chứng. Một bệnh có nhiều triệu chứng, và một triệu chứng có thể có ở nhiều bệnh. Ví dụ đơn giản nhất là viêm phổi thì có sốt cao, nhưng sốt cao còn gặp ở nhiều bệnh khác nữa.

Một số bệnh có đặc điểm riêng, nên triệu chứng biểu hiện ra cũng riêng biệt, được gọi là triệu chứng đặc hiệu. Tức cứ có triệu chứng đó thì đoán ngay ra bệnh. Nhưng bệnh có triệu chứng đặc hiệu như thế thường ít, chủ yếu là các bệnh có triệu chứng mơ hồ, mỗi triệu chứng chỉ phản ánh một phần của bệnh. Một tập hợp nhiều triệu chứng sẽ giúp chẩn đoán chính xác hơn. Phức tạp nhất là những trường hợp triệu chứng không đầy đủ, không rõ ràng. Lúc đó thầy thuốc chẩn đoán dựa trên kinh nghiệm, tức kiểu suy luận mà chuyên gia tin học gọi là "logic mờ" - fuzzy logic.

Tác phẩm On Computing Machinery and Intelligence(Về bộ máy tính toán và trí thông minh - 1950), của Alan Turing, được coi như một trong các cột mốc khởi đầu của Trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence - AI). Ngành y mơ ước với cơ chế suy luận giống con người, được đào tạo từ nguồn dữ liệu lớn, có cơ chế tự học... AI sẽ xây dựng được các phần mềm y khoa giỏi như chuyên gia, gọi là các hệ chuyên gia (Expert System - ES), giúp bác sĩ chẩn đoán bệnh nhanh chóng và chính xác.

Nhưng ước mơ cho đến tận lúc này vẫn chỉ là mơ ước. Từ khi tôi còn là sinh viên y khoa đến nay đã thành bác sĩ về hưu, công việc chẩn đoán vẫn dựa vào bộ não của bác sĩ. Chẩn đoán bệnh vẫn là một phần chẩn, một phần đoán. Mà đoán thì có thể trúng, có thể trật.

Y học đã phát triển rất nhiều máy móc giúp bác sĩ có thêm dữ liệu, tăng tính chính xác của chẩn đoán. Nhưng khi gặp bệnh nhân, bác sĩ không thể yêu cầu làm tất tần tật xét nghiệm và chụp chiếu, như vậy chi phí khám bệnh sẽ tăng rất cao, xã hội sẽ lên án là bác sĩ lạm dụng xét nghiệm

Nên bác sĩ vẫn phải dựa vào khả năng suy luận của mình, dự đoán khả năng bị bệnh rồi cho làm một số xét nghiệm theo hướng đó để khẳng định. Cái gì bác sĩ nghĩ đến thì sẽ tìm ra, còn cái gì không nghĩ đến, thì dù nó sờ sờ ngay trước mắt, cũng không tìm ra. Như vậy các bệnh hiếm gặp thường bị bỏ qua.

Trong vụ án đầu độc xyanua, khó có thể trách bác sĩ. Ngộ độc xyanua trong các loại thực phẩm lâu lắm rồi không gặp; còn cố ý đầu độc thì làm sao bác sĩ có thể ngờ đến tình huống máu lạnh như vậy, nên trước các biểu hiện ấy các bác sĩ chỉ nghĩ đến bệnh lý tim mạch, không cho làm xét nghiệm theo hướng đầu độc hóa chất. Chỉ đến cuối cùng, một sự nghi ngờ xuất hiện thì sự việc mới tìm ra. Và ta giật mình. Trong quá khứ, có thể có những cái chết bí ẩn như vậy bị lãng quên.

Từ thực tế này, ta thấy trí tuệ nhân tạo có thể có ích. Trước hết là AI không bị chi phối bởi tình cảm, định kiến như con người. Nó chỉ làm việc dựa trên dữ liệu. Thứ hai nó dựa trên dữ liệu lớn, nên sẽ không bỏ sót những ca hiếm, những bệnh ít gặp.

Nhưng hiện tại, AI vẫn còn rất nhiều hạn chế.

Tôi đã làm một thực nghiệm nhỏ, sau khi có các thông tin về vụ án xyanua, tôi nhập câu hỏi "Người tự nhiên bị nôn, đau ngực, đau đầu, đau bụng, rối loạn nhịp tim rồi hôn mê thì có thể bị bệnh gì?" vào các ứng dụng AI phổ biến. Kết quả Chat GPT 4.0 trả lời có thể do bệnh tim, suy tim, đột quỵ, loạn nhịp. Gemini của Google suy đoán có thể do ngộ độc thực phẩm, rối loạn tiêu hóa, bệnh tim mạch, rối loạn thần kinh. Copilot của Microsoft cho là do bệnh tim mạch, bệnh não màng não, do lo lắng căng thẳng, hoặc bệnh zona thần kinh.

Không có ứng dụng nào nghĩ đến nguyên nhân do ngộ độc hóa chất. Tất nhiên chất lượng câu trả lời tệ như thế còn do dữ liệu đầu vào quá chung chung. Vậy nếu với dữ liệu đầu vào đầy đủ hơn thì sao?

Các thư viện y khoa online nổi tiếng, từ đầu năm 2024 đến nay đăng hàng trăm công trình nghiên cứu ứng dụng AI trong y học. Có một công trình thú vị ở Đức. Bệnh viện Đại học Düsseldorf đã làm một nghiên cứu so sánh kết quả phân loại bệnh ở phòng cấp cứu của các chuyên gia, của các bác sĩ nội trú trẻ, của các ứng dụng ChatGPT 3.5 và 4.0; Gemini, LlaMa (của Meta); và sau cùng là của các bác sĩ trẻ có sự trợ giúp từ Chat GPT.

Kết quả, mức độ phân loại bệnh của các chuyên gia cấp cứu là chính xác gần tuyệt đối, của các bác sĩ trẻ ở mức khá, tạm chấp nhận được. Kết quả của Chat GPT 4.0 thấp hơn của các bác sĩ trẻ một chút. Kết quả của Chat GPT 3.5 ở mức trung bình, cao hơn Gemini và LlaMa. Khi các bác sĩ trẻ sử dụng thêm gợi ý từ Chat GPT 4.0, kết quả có cải thiện nhưng không nhiều. Sai sót của các bác sĩ trẻ chủ yếu là phân loại nhiều ca bệnh nhẹ hơn, trong khi đó các ứng dụng AI sai sót ở chỗ phân loại nhiều ca bệnh nặng hơn. Cả hai xu hướng sai lầm này đều không thể chấp nhận được ở phòng cấp cứu.

Các tác giả kết luận rằng: Tóm lại, mặc dù có những tiến bộ nhanh chóng trong công nghệ LLM (dữ liệu lớn) và các sản phẩm liên quan như ChatGPT, hiện tại các sản phẩm đó không đáp ứng tiêu chuẩn vàng cho việc phân loại cấp cứu, và nhấn mạnh tính cấp thiết cần phát triển và kiểm nghiệm nghiêm ngặt hơn nữa. Tôi cũng đồng ý với kết luận này.

Ứng dụng AI trong y khoa là một hướng đi có nhiều hứa hẹn. Ở một số chuyên ngành mà việc số hóa có thuận lợi hơn như chẩn đoán hình ảnh, robot phẫu thuật, quản lý hồ sơ... thì các ứng dụng AI đã đem lại một số thành công nhất định. Còn trong phần lớn lĩnh vực y khoa còn lại, việc ứng dụng AI đang ở những bước đi thăm dò.

Mới năm ngoái thôi, trong cơn say AI, nhiều người hào hứng tuyên bố rằng trong 3-5 năm nữa bác sĩ và giáo viên sẽ thất nghiệp, bị AI thay thế. Thực tế cho thấy điều đó chưa thể đến trong tương lai gần.

Nhưng tôi vẫn hy vọng các công trình nghiên cứu AI lớn thời gian tới sẽ cho ra những sản phẩm AI chuyên biệt dành cho y khoa, giúp cho việc chẩn đoán bệnh ngày càng chính xác hơn.

Quan Thế Dân

Phim "Nostalgia" trên công bố của BTC Los Angeles Film Awards.

Nostalgia (tạm dịch: Hoài niệm) là phim ngắn đầu tay của anh Khôi Nguyên thực hiện năm 2019 khi anh là sinh viên năm nhất Cao đẳng Nghệ thuật Điện ảnh và Truyền thông trực thuộc ĐH Chapman, Mỹ. Phim có thời lượng khoảng 16 phút, kể câu chuyện về cha con người đàn ông bán phở. Vợ mất sớm, người cha làm "gà trống nuôi con" nên có phần khắt khe, áp đặt nhiều tiêu chuẩn, mong muốn cá nhân lên con trai. Sự khác biệt về suy nghĩ do khoảng cách thế hệ khiến hai cha con mâu thuẫn, ngày càng xa nhau. Tham gia diễn xuất phim ngắn Nostalgialà nghệ sĩ Lê Quốc Nam, diễn viên Võ Điền Gia Huy và Lương Ánh Ngọc.

Tâm sự với VietNamNet, NSND Hồng Vân vẫn nhớ hè năm 2019, anh Khôi Nguyên về Việt Nam nói với vợ chồng cô muốn làm một phim ngắn để tham dự liên hoan phim quốc tế. Dĩ nhiên, cả hai đồng ý để con thỏa sức thử thách bản thân dù không kỳ vọng gì. 

Khi phim thành phẩm, vợ chồng NSND Hồng Vân xem thấy ổn nhưng vẫn giữ suy nghĩ phim của con khó lòng tham gia các LHP. "Thị trường phim Mỹ rất khắc nghiệt, riêng trường Chapman của Trê Phi (tên ở nhà của Khôi Nguyên - PV) đã quy tụ bao nhiêu sinh viên giỏi khắp thế giới trong khi con phải thi đấu với các trường đại học khác. Đến khi Phi gọi báo tin bộ phim được chọn tham gia 4 LHP ở Mỹ rồi kế đến là vào top 15 phim hay nhất của giải phim Los Angeles, vợ chồng tôi vỡ òa và đến bây giờ vẫn lâng lâng đây!", cô nói.

NSND Hồng Vân kể, ông xã Lê Tuấn Anh là người sát cánh bên Khôi Nguyên trong quá trình làm phim. Anh đưa ra nhiều ý tưởng, tư vấn và định hướng con làm một phim thuần Việt nhất, sao cho bất cứ ai xem đều nhận ra đây là phim Việt. Chẳng hạn, chi tiết người cha trong phim kinh doanh tiệm phở vì nhắc tới phở là biết Việt Nam, không thể nhầm sang Thái Lan, Trung Quốc hay Hàn Quốc. Từ định hướng của ba, Khôi Nguyên bắt tay vào viết kịch bản và đạo diễn phim. 

Gia đình NSND Hồng Vân.

Hãng HK Films và đạo diễn Thanh Huy (đạo diễn phim Ròm- PV) đảm nhiệm sản xuất phim của Khôi Nguyên, chỉ lấy giá sinh viên. Đạo diễn Thanh Huy là con nuôi của Lê Tuấn Anh nên tổ chức sản xuất phim hỗ trợ Khôi Nguyên như anh trai giúp đỡ em mình. Theo Hồng Vân, điều trùng hợp thú vị là khi Thanh Huy làm phim ngắn Ròm, chính ba nuôi Tuấn Anh đã tư vấn cho nam đạo diễn giống như Khôi Nguyên bây giờ. Nếu Thanh Huy đã thành công từ phim ngắn thì Khôi Nguyên cũng đạt được những thành tựu đầu tiên từ thể loại này. Cô mong đây sẽ là viên gạch đầu tiên để con trai đi xa hơn với nghề. 

Khôi Nguyên, tên ở Mỹ là McFloyd Nguyen, sinh năm 1997, đang theo học ngành đạo diễn khoa Điện ảnh Cao đẳng Nghệ thuật Điện ảnh và Truyền thông trực thuộc ĐH Chapman (California, Mỹ). Trước đó, anh tốt nghiệp chuyên ngành sản xuất phim ảnh của trường Fullerton College ở California. Anh du học từ năm 14 tuổi, có đam mê và năng khiếu âm nhạc dù đã chọn theo nghiệp đạo diễn. Khôi Nguyên từng xuất hiện trên chương trình truyền hình Việt Nam, gây ấn tượng với nụ cười tươi, tính cách thân thiện và chiều cao 1m80.

Khôi Nguyên hát 'Yesterday' của nhóm Bealtles:

Cẩm Loan 

NSND Hồng Vân gửi tâm sự ngọt ngào tới ông xã Lê Tuấn Anh

"Quá khứ, hiện tại và tương lai luôn là như vậy chồng yêu nhé. Yêu thương quá nhiều anh xã của tui", NSND Hồng Vân gửi lời chúc mừng sinh nhật chồng.

Mẹ của Salik, bà Mann Vanna làm công việc bán khăn quàng cổ và các loại quần áo tại một ki-ốt ở chợ. Bố của cậu là một họa sĩ, thường bán tranh do chính mình vẽ để kiếm sống.

Cả gia đình của Salik thời điểm ấy phải làm việc quần quật để lo trả số nợ 60.000 USD (khoảng 1,4 tỷ đồng).

Những tưởng cuộc đời cậu bé sẽ mãi chìm trong cảnh sống khốn cùng ấy nhưng mọi thứ đã thay đổi từ một đoạn video trên mạng xã hội.

Tháng 11/2018, một nữ du khách đã đăng tải lên trang cá nhân đoạn video dài gần 4 phút ghi lại cảnh trò chuyện cùng một cậu bé bán hàng rong.

Chuyện không có gì đáng nói cho đến khi cậu bé trong đoạn clip, Salik, cho rằng mình có thể nói 16 thứ tiếng. Theo đó, Salik đã nói bằng tiếng Trung với nữ du khách.

Cô gái này đã bất ngờ và bắt đầu khơi dậy khả năng ngôn ngữ của cậu. Nữ du khách lần lượt hỏi Salik bằng tiếng Pháp, tiếng Quảng Đông, tiếng Nhật, Thái,… và nhận được những câu trả lời trôi chảy từ cậu. Salik chia sẻ rằng, cậu đã học những ngôn ngữ đó trong hơn 3 năm bán hàng rong.

Đổi đời sau một đêm

Sau khi đoạn clip được đăng tải trên mạng xã hội, cơn "bão" lời khen dành cho Salik đã khiến nhiều mạnh thường quân chú ý đến cậu bé nghèo bán hàng rong. Qua tìm hiểu, người ta đã biết được hoàn cảnh khó khăn của Salik và bắt đầu ủng hộ tiền để giúp cậu.

Không dừng lại ở đó, một doanh nhân giàu có người Campuchia đã hỗ trợ để cả nhà Salik đến ở tại một ngôi nhà bậc thang ở Phnom Pênh; tìm cho mẹ cậu một công việc tốt hơn; góp tiền xóa khoản nợ hơn 1,4 tỷ đồng của gia đình; tài trợ cho việc học của Salik.

Ngoài ra, chàng trai còn lọt vào "mắt xanh" của người sáng lập tập đoàn giáo dục Hailiang. Đây là một trong những tập đoàn lớn nhất trong khu vực trường tư thục Trung Quốc, với hơn 60.000 học sinh và giáo viên đến từ 23 quốc gia.

Ông Chen Junwei, Giám đốc điều hành của tập đoàn, cho hay ông đã xem những đoạn video khác về Salik. Trong đó, cậu bày tỏ rằng mong muốn được học ở Bắc Kinh (Trung Quốc).

"Lời nói này đã chạm đến trái tim tôi nên tôi giúp Salik thực hiện ước mơ này. Chúng tôi cảm thấy Salik rất thông minh, rất tài năng trong một lĩnh vực mà không nhiều người có thể làm được. Ngoài ra, chỉ số EQ (trí thông minh giao tiếp) của Salik rất cao", ông nói.

Việc thuyết phục gia đình cho Salik đi học ở nước ngoài rất khó khăn. Ban đầu, ông Chen và một số nhân viên đã bay tới Campuchia để tìm và thuyết phục gia đình cho Salik nhận học bổng tại Hailiang.

"Chúng tôi đã mang theo rất nhiều quà, đồng phục học sinh, túi xách và đến khách sạn để gặp Salik và bố mẹ của cậu", Chen nhớ lại.

Tuy nhiên, mẹ của Salik tỏ ra miễn cưỡng, vì nghi ngờ khi con còn quá nhỏ, lo ngại sức khỏe cậu bé khó thích nghi khi ở nước ngoài. Bố mẹ của cậu còn cho rằng lời đề nghị của Hailiang là "quá tốt để trở thành sự thật". Vậy nên, đội của Chen đành quay về Trung Quốc.

Vài tháng sau, ông Chen và đội ngũ quyết tâm quay lại một lần nữa. Thậm chí, họ còn tài trợ cho gia đình của Salik được đi tham quan trụ sở của Hailiang, tận mắt xem ngôi trường cậu sẽ học.

Lòng thành của đội ngũ Hailiang đã thuyết phục được bố mẹ cậu bé đồng ý cho con đi học ở Trung Quốc.

Tại ngôi trường mới, Salik đã học tập rất chăm chỉ và sớm làm quen với tiết trời lạnh giá nơi đây. Vào tháng 1/2020, chàng trai trở về nước để nghỉ đông và phải ở lại một thời gian vì dịch Covid-19.

Trong lúc chưa thể trở lại Trung Quốc và phải tham gia các lớp học trực tuyến, Salik được một công ty giải trí tại Campuchia, First Unite Network (Fun) Entertainment để ý.

Sau khi trao đổi, Salik đồng ý ký hợp đồng với công ty quản lý này, trở thành người có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội. Chàng trai cũng mở một cửa hàng bán quần áo trực tuyến để kiếm thu nhập.

"Điều tôi tập trung nhiều nhất vẫn là chuyện học. Việc học tập chăm chỉ là thứ để tôi trả ơn những người đã giúp đỡ tôi. Tôi hi vọng có thể trở thành doanh nhân, mang công nghệ tiên tiến và những thứ mới mẻ từ nước ngoài về phát triển đất nước", Salik chia sẻ.

Theo Dân Trí

Câu nói của mẹ giúp cậu bé tự ti ngừng so sánh với bạn bè 'sinh ra từ vạch đích'

Anh Nguyễn Nhật Tuấn, trưởng nhóm tình nguyện chia sẻ, mỗi ngày trên tuyến đường đi làm từ phường Trảng Dài (TP Biên Hòa) đến TP.HCM có nhiều điểm để rác thải tự phát, lâu ngày không thấy dọn dẹp nên anh Tuấn nảy ra ý định tình nguyện dọn rác. Bắt đầu từ 7/2023, nhóm Biên Hòa xanh ra đời, đến nay đã có gần 100 thành viên.

“Ban đầu chỉ có mình tôi dọn rác, sau này có thêm anh Đinh Văn Thi nữa. Từ đó, 2 anh em nảy ra ý định sử dụng mạng xã hội lan tỏa hành động dọn rác để nhiều người biết và đồng hành. Cả hai quyết định lập kênh TikTok Biên Hòa Xanh. Những lần dọn rác sau này, 2 anh em vừa dọn dẹp vừa quay lại và đăng lên mạng xã hội lan tỏa thông điệp bảo vệ môi trường. Nhiều bạn trẻ đã biết đến và đăng ký tham gia cùng” - anh Tuấn chia sẻ.

Lúc mới thành lập, nhóm chỉ dọn rác ở trên đường, sau khi để ý thấy các kênh, rạch có nhiều rác thải, nhóm mới bắt đầu kế hoạch dọn sạch các dòng nước ô nhiễm. Nhiều người cho rằng việc làm của nhóm là “vô bổ”. Nhưng với quyết tâm, các thành viên trong nhóm vẫn chung tay thực hiện “giải cứu” môi trường nước.

“Ngoài việc phải ngâm mình dưới những dòng kênh, rạch nhiều giờ đồng hồ, quá trình hoạt động của nhóm gặp không ít nguy hiểm tiềm ẩn. Không ít lần họ nhặt trúng mảnh sành, xác động vật, kim tiêm dính máu. Tuy có đồ bảo hộ nhưng ngâm mình trong môi trường nước nồng nặc mùi hôi khiến nhiều bạn dị ứng, ngứa ngáy, ốm sốt” - chị Mai Thuý Quỳnh, phụ trách nhóm tâm sự.

Hơn 4 tháng trôi qua, nhóm tình nguyện đã thực hiện hơn 20 chiến dịch, ước tính lượng rác thải nhóm đã xử lý đạt hơn 10 tấn. Mặc dù, gặp rất nhiều khó khăn và hạn chế về kinh phí, dụng cụ bảo hộ, tiêm chích ngừa nhưng với tinh thần nhiệt huyết của tuổi trẻ, nhóm đã đạt được những kết quả đáng kể.

“Nhóm mình đã dọn dẹp được ở 4 phường là Quyết Thắng, Tân Tiến, Trảng Dài và đang thực hiện tại phường Bửu Hoà” – anh Thi, phó nhóm Biên Hòa Xanh cho biết.

Chị Trần Kiều Phương An (thành viên nhóm) chia sẻ, trong một lần tình cờ nhìn thấy nhóm Biên Hòa Xanh trên Tiktok “lao mình” dưới dòng nước đen nhiều rác, chị rất ngưỡng mộ và đang ký tham gia. Lần đầu tiên tham gia, lội xuống dòng nước đen ngòm, chị rất sợ nhưng vì tinh thần đồng đội và đam mê tình nguyện nên cũng quen dần công việc mà “không ai muốn làm”.

Ban đầu, nhóm tự bỏ tiền túi để trang bị một số dụng cụ, cùng những đồ bảo hộ, một số đồ bảo hộ thì được nhóm khác chia sẻ. Những ngày ra quân vì môi trường, nhóm thỉnh thoảng được địa phương hỗ trợ cơm, không thì tự bỏ tiền túi để mua cơm ăn trưa. Tuy gặp nhiều khó khăn nhưng thấy được thành quả sau một ngày dọn dẹp con kênh hôi hám, đầy rác trở nên sạch hơn, cả nhóm lại thêm quyết tâm hơn.

Ông Lê Văn Truyền (người dân sống gần rạch Cầu Sắc, phường Bửu Hòa, TP Biên Hòa) cho biết, con suối này đã 4, 5 năm nay chưa được dọn dẹp. Thời gian gần đây, rác trên thượng nguồn đổ về nhiều, sau những trận mưa thì ngập rác, bốc mùi nồng nặc.

“Khi thấy các cháu dọn dẹp, bà con nơi đây rất vui mừng. Tôi hứa sẽ cùng bà con cố gắng bảo vệ, giữ gìn con rạch này”, ông Truyền nói.

Ông Nguyễn Xuân Thanh, phó Chủ tịch UBND TP Biên Hòa (Đồng Nai) cho biết, địa phương ghi nhận và đánh giá cao những đóng góp bảo vệ môi trường của nhóm Biên Hòa Xanh. Các bạn tình nguyện viên đã có những việc làm rất có ích cho xã hội, đem lại môi trường xanh, sạch, đẹp cho thành phố. 

Sắp tới, thành phố Biên Hòa sẽ hỗ trợ thêm các trang thiết bị cho nhóm để nhóm có điều kiện làm việc tốt hơn. Đồng thời, nhân rộng thêm các câu lạc bộ tình nguyện bảo vệ môi trường, cố gắng phấn đấu thành phố Biên Hòa trở thành thành phố xanh, sạch, đẹp và đáng sống.

Nhặt được gần 30 triệu, bà Điểu quét rác ở chợ tìm người đánh rơi để trả lại